De cònsols màgers de grandas vilas se son manifestats contra la politica de París La transmission familiala es pas gaire fòrta e per tant cal una preséncia solida de la lenga a l’escòla Reclamam la justícia per l’occitan La situacion de non-defensa es tan grèva que basta que i aja una persona que s’opause a l’usatge de l’occitan, que siá un professor o quitament un cònsol màger, per que lo cors se dobrisca pas Emmanuel Macron es un monarca qu’escolta pas degun e comanda solet. La politica se fa sonque París Fa de sègles que vòlon far desaparéisser l’occitan. Mas capitaràn mal. Es per aquò que sèm aicí

 
 
L’occitan perilha dins las escòlas publicas de la region Occitània. Lo ministre francés de l’ensenhament, Jean-Miquel Blanquer, a començat una reforma per lo suprimir del secondari de la circonscripcion escolara de Tolosa.  A quin ponch arriba aquela menaça?
 
L’amenaça pertòca tota Occitània. Dins totas las acadèmias. E aquò es fòrça grèu. Coma aspècte positiu, cal dire que de cònsols màgers de grandas vilas se son manifestats contra la supression del budget en favor de l’occitan. I a un cambiament tanben positiu dins lo posicionament dels rectors de las acadèmias.
 
 
Cossí definiriatz l’estat general de la lenga occitana?
 
L’occitan patís dempuèi de sègles. E mai que mai dempuèi cinquanta ans. La transmission familiala es pas gaire fòrta e per tant cal una preséncia solida de la lenga a l’escòla. Mas lo govèrn entrepacha nòstres esfòrces amb de decisions coma la de liquidar la partida budgetària per pagar los professors d’occitan. Aquò es un còp de baston de mai.
 
 
Quina participacion ciutadana esperatz dins la manifestacion a Tolosa?
 
Espèri una responsa fòrta. I aurà d’autobuses que vendràn de totas las encontradas. Reclamam la justícia per l’occitan.
 
 
I a de marge per arrestar la reforma del Ministèri francés de l’Educacion?
 
Nosautres anarem fins a la fin. Sempre endavant. Se cal, anarem als tribunals. Se cal recórrer als europèus, o farem. Lo poder a París es prigondament dretista e jacobin. Aquò es pas brica una novetat, a l’estat francés, mas si que detectam una tissa centralizaira. Lo costat positiu es que la situacion a desvelhat la societat, que se mobiliza en favor de la lenga. E aquò, a París, fa una cèrta paur.
 
 
I a fòrça demanda per recebre l’ensenhament en occitan a Tolosa?
 
Segon las donadas del rectorat, 248 000 escolans al segondari.
 
 
Cossí aquela politica d’avaliment a influenciat l’usatge de la lenga? A afectat la transmission familiala?
 
A l’ostal s’es totjorn parlat occitan. Lo parli naturalament. Tanben lo parlan mos mainatges. Mas lo mond an vergonha de parlar occitan. La politica de l’estat francés l’a acantonat, promovent lo francés coma unica lenga de prestigi. Lo jacobinisme es aquò. Mas i a tanben una volontat colonialista coma envèrs los pòbles de l’Africa negra. La repressión aicí es pas estada fisica, mas subtila, e plan fòrta en favor de la substitucion de la lenga. Aquò explica perqué, durant de decennis, lo mond an pas reagit. Devèm far un prètzfach fòrça important per far prene consciéncia de çò que significa pèrdre la lenga.
 
 
E cossí s’afronta la fòrça de l’estat francés?
 
Amb mai de conscientizacion. Lo movement occitanista a totjorn agut un aspècte fòrça cultural. Avèm agut fòrça escrivans, poètas e cantadors en lenga occitana. Mas, puèi, aquò s’es pas traduch dins lo domeni politic. Avèm pas la politica linguistica que caldriá. Lo movement occitanista a totjorn pensat qu’èra una question culturala. Mas non. Es una question politica. Deu evoluir de la revendicacion blosament culturala a l’accion politica. Es malaisit d’ausir d’occitan per carrièras e avèm besonh d’una regulacion de la administracions pròprias en favor de la lenga.
 
 
Se doas personas occitanofònas començan una relacion afectiva, en quina lenga se parlaràn?
 
Fòrça probablament, en francés. Es aquò que disiam de la vergonha e de la concepcion que l’a introducha l’estat del francés coma lenga de prestigi. Es una question que la sociolingüistica explica amb lo tèrme de diglossia, valent a dire quand doas lengas o dos parlars son emplegats amb una valor sociala diferenta. Aürosament, la vergonha de parlar occitan es pas pus tan prononciada. Pauc a cha pauc, las manifestacions en favor de la lenga e lo fach que s’ensenhe a l’escòla a a l’universitat fan venir mai positiva la percepcion de la lenga nòstra. Mas es evident qu’avèm un problèma sociolingüistic.
 
 
Avètz patit de repression a l’escòla per aver parlat occitan?
 
Personalament, non. Mas coneissi qualque cas de repression fisica, coma lo d’una mèstra que tustava los enfants que parlavan en occitan. Dins fòrça escòlas, i a de mèstres que s’opausan a l’ensenhament en lenga occitana. E la situacion de non-defensa es tan grèva que basta que i aja una persona que s’opause a l’usatge de l’occitan, que siá un professor o quitament un cònsol màger, per que lo cors se dobrisca pas.
 
 
Cossí definiriatz Emmanuel Macron?
 
Avèm un monarca. Comanda solet e escolta pas degun. La politica se fa sonque a París. Aquò es contrari a çò que significan las valors republicanas.
 
Foguèretz la primièra persona que faguèt sa tèsi doctorala en lenga occitana. Quins problèmas avètz trobats?
 
Voliái pas traduire en una autra lenga. O faguèri tot en occitan. A un primièr moment, pensèri d’anar a Barcelona. La jurada era formada de professors estrangièrs. I aviá un austriac, que me parlèt en occitan e en catalan, un bèlga e un de París, que diguèt pas res.
 
 
Quin impacte a lo moment politic de Catalonha? A qualque influéncia sus las decisions de l’estat francés a respècte de las lengas minorizadas?
 
Se’n parla fòrça pauc dins los mèdias, sembla que vòlgan invisibilizar çò que se passa en Catalonha. Es pas nòu que l’estat francés s’es pas jamai mostrat favorable a las revendicacions d’autras nacions.
 
 
L’occitan risca de desaparéisser?
 
Fa de sègles qu’o assajan e que lo vòlon far desaparéisser, mas capitaràn pas. Es per aquò que sèm aicí.
 
 
 
 
Josep Verger
Adaptacion de l'entrevista publicada en catalan lo 16.2.2018 sus VilaWeb