Lo recòrd absolut de temperatura la mai cauda jamai enregistrada en França dempuei que fem de mesuras èra lo 28 de junh de 2019 a Verargas. Aquest mesme jorn, avèm enregistat 45,9 °C a Galargues e 44,6 °C a Montpelhièr, entre autres L'encausa d'aquesta deriva dau clima es primier la pollucion ligada a l'activitat umana qu'a bandit dins l'atmosfèra de gas d'efiech de sèrra coma jamai dempuei 800 000 ans e qu'escaufa l'atmosfèra Lo libre de Claude Allègre L'imposture climatique a pas l'equivalent dins lo monde anglofòn D'unei n'an son pron dau monde politic o d'aqueu dei caps d'indústria que tenon l'empenta e qu'an un discors que van pas correspòndre au fruch dei recèrcas: pensi au green washing Es jamai tròp tard Aquest escaufament, fau sotalinhar que se passa lèu-lèu per lo premier còp dins l'istòria, amb aquesta velocitat, dins l'istòria dau clima La biodiversitat qu'es a mermar es l'autre grand problèma qu'es ligat a aquò

Thierry, confèssi que te coneissi fòrça mai coma occitanista, un dei fondadors de l’Ostau dau País Marselhés, que tanben produguèt l’emission provençala Vaquí, e coma escriveire, autor fa gaire de Luec d’enluec, mai te podriáu presentar en quauquei linhas?
 
M'as dejà ben presentat ansin, que ne'n dire mai? Que me siáu interessat ais estudis mistralencs pereu, mai que mai a Nerto. Avèm publicat Susla mar de l'istòri en cò de Classiques Garnier l'a un pareu d'annadas onte l'a tot un molon d'estudis sus l'òbra de Frederic Mistral e l'i ai participat... mai per tornar a mon mestier, òc, trabalhi sus l'enanar dau clima e aquita, ne'n parlarai donc d'aquò coma un scientific mai amb lo regard d'un ecologista pereu que milita dempuei leis ans 70.
 
 
Coma climatològ, penses que nos podèm de verai inquietar de l’escaufament climatic?
 
De segur, o podèm! Bèu primier, fem un pauc l'estat dei luecs.
 
L'annada 2018 a daverat lei jòias: es estada l'annada la mai cauda dempuei 1900 per Provença e l'Exagòn. Au mes de junh passat en 2019, lo recòrd lo mai simbolic es tombat amb 46°C enregistrat sota sosta, lo recòrd absolut de temperatura la mai cauda jamai enregistrada en França dempuei que fem de mesuras: èra lo 28 de junh de 2019 a Verargas. Aquest mesme jorn, avèm enregistat 45,9°C a Galargues e 44,6°C a Montpelhier, entre autres. Fau saupre que d'estacions de mesura, n'i a quauquei desenaus per cada departament: en Vauclusa, per exemple, avèm lo malhum departamentau lo mai dens (un cinquantenau d'estacions) amb donc lo mai de ponchs de mesura.
 
L'encausa d'aquesta deriva dau clima es primier la pollucion ligada a l'activitat umana qu'a bandit dins l'atmosfèra de gas d'efiech de sèrra coma jamai dempuei 800 000 ans e qu'escaufa l'atmosfèra. Per la plueia, lo senhau es pas tan clar d'una annada a l'autra, fai una corba en dents de loba, se pòdi dire! Pasmens, esperam devèrs 2050 segon lei modèls climatics, en foncion dei scenaris, de segur, de secadas de mai en mai marcadas en Provença d'estiu, un escaufament que se deu esperlongar (levat qu'una copa voucanica se descadenèsse) e que l'i ague de mai en mai de caniculas a pousita o puslèu d'auças de calor, valent a dire la taforassa! Esperam d'episòdis cevenòus de mai en mai fòrts pereu (lo senhau poncheja dejà) e quand diáu cevenòus, bensai que sariá mai just de dire mediterranèus. Avèm agut per exemple, en plen mitan de julhet devèrs Bastia un endolible qu'a donat una deis intensitats pluviometricas mai fòrtas jamai enregistradas au nòstre.
 
 
D’unei ensajan de descreditar la lucha còntra l’escaufament climatic: per quinei rasons, segon tu? E que ne penses?
 
Aquí me fas puslèu parlar de sociologia o de politica... Perqué pas! Siam dins lo país onte lo libre de Claude Allègre a fach d'estampèu, L'impostureclimatique es estat fòrça legit pecaire, un libre que n'i a pas l'equivalent dins lo monde anglofòn e qu'a fach de mau: certans engenhaires en utilizant d'aparelhs critics ansin, amb de marrida fe a bèus uelhs vesents an enquilhat aquest argumentari per desvalorizar lo trabalh dei cercaires qu'es collectat dins l'encastre dau GIEC. L'a d'interès per aquelei que trabalhan per dins d'indústrias coma Total o l'indústria automobila o aeronautica de nos aflaquir! En mai d'aquò, d'unei n'an son pron dau monde politic o d'aqueu dei caps d'indústria que tenon l'empenta e qu'an un discors que van pas correspòndre au fruch dei recèrcas: pensi au green washing. De còps, ai l'impression que d'aquesta passa, l'expertesa es viscuda coma una dominacion per lo ciutadan qu'engolís un pauc tot ce que passa onte que siegue... Après, ieu, lo dobte m'acompanha: l'epistemologia de la teoria orbitala dau clima, aquela de Milankovitch mòstra ben que tota una comunautat scientifica, geològs en tèsta, se son poguts encocordar a un moment.
 
 
Es tròp tard? O podèm encara agir? Coma, a ton vejaire?
 
Es jamai tròp tard. Lo modèst climatològ que siáu a enveja de barjar amb un angle scientific mai que mai, l'angle d'un que regarda lei projeccions dei modèls climatics dau GIEC per 2100, primier... e que comenta.
 
Jean Jouzel, lo grand saberut ara retirat, qu'èra vicepresident dau GIEC, s'es abrivat vèrs la politica e apara desenant un plan finança-clima d'una granda ambicion. Una mena de plan Marshall per lo clima que consistís a far cagar de sòus a molons amb de demandas d'ajuda a la clau: es sus 3 nivèus.
 
Te pòdi pas dire ni mai que son lei catars qu'avián rason dins son biais de pensar lo Monde (rire). Siáu pas encara per l'endura! Fau pas èstre ninòi ni fatalista a rapòrt d'aquest afaire... mesme qu'aguessiam sota lo nas una inèrcia antropologica amb l'escaufament en camin per lei decennis que venon... L'a de comportaments d'encorajar per far targa a una mena de fatalitat que pòu ganhar leis èimes: d'unei se pensan que banhar per banhar, aitant pissar ai brais! Mai un 10 a un 40% dau CO₂ vai demorar mai de mila ans dins l'atmostèra.
 
 
Quinei consequéncias concretas auriá (o a ja?) l’escaufament climatic sus lo territòri occitan?
 
Dins l'espaci occitan, l'escaufament es ben en camin, lei mesuras son aquita coma te disiáu adès. Non siguèsse lo trabalh mieu, es de segur ben interessant de seguir coma bolegan lei confinhs de l'oulivier, de la vinha per lo vegetau tant coma de la pescalha, dei moissaus, dei cigalas o dei tarantas. Viam dempuei un quinzenau d'annadas l'ibis negre de mai en mai present dins lei paluns de Camarga, per exemple. Per dire lo verai son lei cercaires en botanica o en entomologia que te parlarián mielhs d'aquò.
 
 
Quins autrei problèmas ecologics urgents veses per nòstre Mond? E quinei solucions i podriam aduire?
 
Es un dei problemàs de nòstre temps de segur aquesta deriva dau clima, un dei mai necites e siáu content de te ne'n parlar ansin en lenga nòstra que, o sabes, i siau fòrça estacat dempuei de temps... Aquest escaufament, fau sotalinhar que se passa lèu-lèu per lo premier còp dins l'istòria, amb aquesta velocitat, dins l'istòria dau clima.
 
La biodiversitat qu'es a mermar es l'autre grand problèma qu'es ligat a aquò, de segur l'autra granda question que me tafura amb a la perfin de la fin finala la mauparada d'un collapse coma l'a analisat dins tot plen de ròdols dau vast Monde lo Jared Diamond. Es una problematica planetària que pertòca Provença coma l'iscla Amsterdam (onte ai ivernat en 1983), Kerala, Iran amb un clima d'ailalin tot destimborlat... sensa oblidar lo relarg sahelian. De la secada saheliana deis ans 70 e de la mosson d'Africa dau ponent, te ne'n vòli ben parlar bota un autre còp!




Gerard Joan Barceló
 


_____
De legir dins l'edicion del 4 de setembre de 2015: "La cultura de deman serà de segur dins la vibracion avenidoira qu’es de mau conéisser"