entrevista
“I a duas candidaturas pr’amor qu’avèm duas visions diferentas”
candidat a la presidéncia de la FÈLCO
Ara, l’occitan es pas mès encoratjat per aqueste govèrn Macron-Blanquer. Ua chifra que veng de l’Educacion Nacionala: 20 % de baishada deus efectius deus licèus en Occitània tota Fàcia a l’agression, i a un retorn deu militantisme Avèm estatuts arcaïcs, que foncionan pas, quan las atacas contra l’occitan se multiplican Devèm anar au pòble en organizar ua grana corsa de Niça a Baiona coma La Passem damb un messatge simple a l’entorn de la lenga occitana Podèm pas ganhar sense l’unitat de l’occitanisme Ua auta leçon a tirar d’aqueste episòdi desastrós, es qu’avèm fòrça elegits darrèr nosauts
Ongan, la FÈLCO se causirà un president novèl. Avèm entrevistat Nicolau Rei Bèthvéder qu’es un dels dos candidats a la presidéncia.
Podèm parlar de crisi de l’ensenhament de l’occitan ?
Cau tornar a la hont, i a 50 ans començava l’aventura d’un ensenhament pro espandit de l’occitan dins lo segondari. Lo prumèr CRÈO d’Andriu Lagarada estoc l’interlocutor màger entà chacar e acompanhar l’estat dins aqueste desvolopament. Ara, l’occitan es pas mès encoratjat per aqueste govèrn Macron-Blanquer. Ua chifra que veng de l’Educacion Nacionala: 20 % de baishada deus efectius deus licèus en Occitània tota. I a d’endrets coma Gers, on lo nombre de liceans, que hèn d’occitan, baishèc deu 50 %! Nada creacion de seccion bilingüa occitan/francés enguan dins l’acadèmia de Tolosa.
Alara perqué, dins aquestes moments de tensions, i a doas candidaturas coma president de la FÈLCO?
Justament, es aquesta crisi de l’ensenhament de l’occitan dins lo public que provòca ua reaccion sana deu mitan deus ensenhaires. Las amassadas son plenas e las manifestacions frequentas. Fàcia a l’agression, i a un retorn deu militantisme. Lo debat, la democracia permeten soent l’intelligéncia collectiva entà trobar vias de solucion. I a donc duas candidaturas pr’amor qu’avèm duas visions diferentas.
Que prepausatz per melhorar lo foncionament de la FÈLCO?
Pensi que cau democratizar mès aquesta vielha associacion deus ensenhaires d’òc deu public. Vòli d’un president e d’ua esquipa dirigenta elegits dirèctament peu sòcis cada an. Avèm estatuts arcaïcs, que foncionan pas, quan las atacas contra l’occitan se multiplican. Cau donc modernizar en tot aplicar la paritat hemna/òme au burèu de l’associacion. Cau tanben integrar mès de regents dins l’associacion on son pas pro presents. Entà valorizar las acadèmias estremadas, l’amassada generala aurà de cambiar de lòc cada an.
Èi ua vision draubida de la FÈLCO, cresi qu’avèm de parlar dirèctament damb tots: elegits, IEO, Calandretas, privat, sindicats, monde associatiu.
Pòrti tanben ua vision populara de l’accion de la FÈLCO. Devèm anar au pòble en organizar ua grana corsa de Niça a Baiona coma La Passem damb un messatge simple a l’entorn de la lenga occitana.
Quinas son vòstras proposicions per sortir de la crisi de l’ensenhament de l’occitan?
Podèm pas ganhar sense l’unitat de l’occitanisme. A l’acadèmia de Tolosa descobriscom, i a un an exactament, que l’occitan opcionau èra suprimit deus collègis e licèus. Mès, lo 17 de heurèr de 2019, mès de 3000 personas manifestèn a Tolosa entà sauvar l’occitan darrèr lo CRÈO de Tolosa. Estoc lo prumèr moment hòrt d’union de l’occitanisme tot dumpuei 6 o 7 ans. Obtengón lo restabliment deus cors dins ua bona part deus collègis e licèus.
Ua auta leçon a tirar d’aqueste episòdi desastrós, es qu’avèm fòrça elegits darrèr nosauts. Son centenats de comunas que prengón deliberacions en conselh municipau entà la defensa de l’occitan a l’escòla. Sense l’ajuda d’un Moudenc, d’un Estrosi, d’un Bayrou o de deputats, aurem pas recuperat ua partida de las oras d’occitan.
La FÈLCO a totjorn avut ligams damb los nòstes elegits, soent passan las nòstas letras, mès vòli intensificar aquestas relacions damb contactes dirèctes.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#27 es tot lo pb. Se l'occitan a pas de mejans especifics, es en concurréncia amb tot lo demai e los collègas vivon un infèrn (subretot quand lor cal defendre sa crosta dins 3 o 4 establiments diferents e que son de longa sus la rota. Al moment de la reforma dels collègis, o diguèrem, a PARIS, al director de cabinet de NAJAT : las acadèmias qu'an de LR en mai del demai, an una carga de mai, que deu pas èsser en concurréncia amb las LV estrangièras, las matematicas, lo sosten escolar... Donc lor cal de mejans suplementaris, NON CONCURRENTS... al passatge, te mercegi, Gluck, d'intervenir sul fons del debat, çò qu'es pas totjorn lo cas aqui. NB, s'as vist lo rapòrt d'activitat de la FELCO qu'es en linha ? aital poiràs veire lo rapòrt d'activitat de la còla d'ara que son psdt n'es YAN lespoux e son vici-psdt Nicolau Rei Bèthvéder : http://www.felco-creo.org/2677-2/. Ton vejaire nos interessa.
La question interessanta es de saber cossi far per sortir l'ensenhament de l'Occitan dels mejans especifics e normalizar sa situacion dins los establiments. I a aqui un trabalh prospectiu qu'es de far.
#22 Son pas d'insinuacions, Joan, contra degun ! Es l'afirmacion qu'un òme - o una femna - tot solet(a) fai pas res. çò ganhat - provisòriament - a Tolosa es pas degut a una persona : es degut a un collectiu, a l'ajuda sindicala, als collègas que venguèron manifestar a Tolosa lo 17 de febrièr, mai d'un de Montpelhièr i èrem e o faguèrem en tota sinceritat e o tornarem faire s'o cal, coma montèrem a Paris, coma mobilizèrem per Paris. Remarquèrem pasmens que i avia gaire de drapèls FELCO portats per de collègas tolosencs, a se demandar se n'aviam vergonha de la dicha FELCO. La victòria provisòria (provisòria de tant qu'es pas marcada dins los tèxtes de lèi que LR = mejans especifics) es deguda a las demandas portadas dempuèi 30 ans a las organizacions sindicalas, als elegits, als Ministèris per que las LR beneficièsson d'aqueles mejans especifics Fora-DHG. S'un provisor vòl ensenhar l'occitan amb sa DHG estequida, aurà lèu causit e lo collèga d'occitan serà plaçat en concurréncia salvatja amb los autres, çò qu'es pas una situacion confortabla.
#20 Quiòc, b'as reson !
E vorrí totun precisar que sui un gascon parlant ua lenga harta de "localismes" e que, percè de'quò qu'èi hòrt un gran interès preus iperlocalismes fascistes e folkloristes deu lengadocian. E be devi coessar que quèn entèni ua bèra lenga d'Avairon, Tarn, Arièja, on que singui en lengadocian, que tròbi aquò bròi.
Totun, le cara deu globish arrepresentada per l'occitan estandard que'm haré meilèu salhir le gomitèira...
PS : ne pénsitz pas aquiras pelejas singuin hòra-subjèct...
#17 Pfffffff... Plegatz lo vòste pleitei passat de mòda... Localiste.... e òc ! E justament, qu'ei pr'amor de n'estar que podem comprénguer la diversitat dialectau e lo TOT. En plaçar-vos de tira sus l'argument de l'universau deu " Ensenhi l'estandard de l'occitan que non es de lengadocian ni de gascon", que muishatz que non comprenetz pas arren de çò qu'ei lo vòste "occitan", a saber ua evolucion dialectau : un continuum... aquò la vertat de la lenga. E n'ei un ahar de gascon, de provençau o de lengadocian...
Que parlavi d'istòria de la Gasconha e qué ? Voleretz dilhèu que parlèssim de l'istòria de Monègue a Pau ? Proseis d'aqueths e ideas d'aqueras qu'an hèit un mau tarrible au vòste occitan e sustot a vòste, en Lengadòc, on avetz reüssit lo miragle d'estujar tot çò de dialectau come se n'existava pas... d'aver professors ignorents de las particularitats lingüisticas locaus dab l'escaduda finau de copar las generacions vielhas de las navèras...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari