Pels legeires de lengas e culturas secutadas, Bodon servís esplendidament per lor far prene una consciéncia clara del genocidi al qual nos trobam someses. E als que non ne son pas lor mòstra que tanben fan partida de l’internacionala de l’esplecha e de la misèria La societat occitana es un miralh ont se tròba rebatuda la situacion de las nombrosas nacions somesas

 
 
Abans tot, vos voldriam demandar quora e cossí descobriguèretz Bodon? Quin caire de son òbra atirèt vòstra atencion?
 
Mos parents, orfeonistas, me faguèron conèisser las letras occitanas: los trobadors, Mistral e mai la cançon populara, mas non sabián pas res de la literatura occitana contemporanèa. Cal ramentar que lor mond cultural catalan, e de rebucada occitan, èra estat avalit per la dictatura franquista a partir de 1939. En 1955, quand aviái 19 ans, la persecucion contunhava, e pasmens aguèri de contactes a Barcelona amb Robèrt Lafont e d’escolans sieus, entre los quals Ives Roqueta, e a travèrs d’eles anèri intrant dins la literatura occitana d’aquelas annadas. En 1966, crompèri en Alemanha Lolibre de Catòia que devenguèt mon libre de quasi biblica lectura. E jamai non l’ai laissat.
 
 
Perqué decidiguèretz de traduire Lo libre de Catòia?
 
Malgrat çò que disi dins l’introduccion a la version catalana del Libre de Catòia, cresi que çò que me captivèt d’aquesta obra foguèt de veire, dins lo tragic procès de destruccion dels enfarinats — “en transparéncia”—, lo tragic procès de fòrta e persistenta persecucion de la lenga occitana e, de rebucada, de la catalana e de la cultura que las doas lengas forman ensems.
 
 
Quin interès pòt aver Bodon pels legeires catalans e d’endacòm mai?
 
Entendi que pels legeires de lengas e culturas secutadas, que sián catalans o curds, sorabs, aragoneses, o tant d’autres, servís esplendidament per lor far prene una consciéncia clara del genocidi al qual nos trobam someses. E als que non ne son pas lor mòstra que tanben fan partida de l’internacionala de l’esplecha e de la misèria. Joan Bodon pren partit decididament per la patz e l’entenduda entre las nacions: «‘Tuar de Bòchas!... Tuar de Bòchas! ...’ Mas son pas de bèstias, los Bòchas. Las mamàs lors se ploravan com las nòstras quand de novèlas negras venián del front», çò escriu dins La grava sul camin.
 
 
Bodon fa un retrach de la societat occitana d’un còp èra. Es gaire diferenta de la societat actuala?
 
Bodon descriu la societat ont li toquèt de viure, tant la de la païsanariá, majoritària, coma tanben la ciutadina. De la primièra es plan conscient que es tròba somesa a de transformacions prigondas, que la menaràn gaireben a la desaparicion. Pr’aquò se manifèsta pas dins la descripcion que ne fa ni nostalgia ni racacòr.
 
 
Cresètz que Bodon vòl far un retrach de la societat occitana o vòl denonciar quicòm mai?
 
Bodon trabalha sus çò que viu e a viscut: la societat occitana, qu’es un miralh ont se tròba rebatuda la situacion de las nombrosas nacions somesas, coma —o torni dire— la de l’esplecha e de la misèria.
 
 
Estudiatz l’aragonés e l’occitan dempuèi los ans 1970; per tant, avètz vist dirèctament l’evolucion sociolingüistica de las darrièras cinquanta annadas. A nòstre vejaire semblariá qu’avèm perdut l’usatge social de la lenga mas qu’avèm ganhat d’identitat. Quin es vòstre vejaire?
 
Es exactament aital, un paradòxe: la lenga recuola e dementre aumenta nòstre sentiment d’identitat. Sèm fòrça los qu’avèm quitat d’èsser de fedas que caminan doçament cap al masèl.
 
 
Quin avenir vesètz per la lenga occitana?
 
A cort tèrme, cal crear d’espacis ont l’occitan siá omnipresent e en plena libertat, sens cap de coercion de part del castelhan, del francés o de l’italian, los ròdols que ne tant parlan los politològs e los sociolingüistas. E i persistir sens defalhir, que tot aquò fa fruch.
 
De bon conselhar, mas non de tan bon far –qu’o sabi pro!