Sens nosautres l’occitan se transmetriá pas gaire, mas a quin prètz! La solucion es simpla. Seriá de nos considerar a egalitat amb las autras lengas vivas Lo lassitge fisic e l’aflaquiment moral me menèron pel primièr còp de ma vida a m’arrestar Sèm vistes coma un enemic de França e pas coma una oportunitat e una complementaritat

 
 
Cossí aguères èime de venir professora d’occitan?
 
Ja pichona, jogavi a la regenta amb ma sòrre. Quand èri a l’escòla primària, voliái donc èsser regenta d’escòla, puèi al collègi voliái èsser professora mas sabiái pas de qué… e quand èri a l’Universitat de Tolosa, voliái èsser professora en facultat. Per far cort, sabiái que voliái far aquel mestièr dempuèi totjorn, mas me mancava sonque d’afinar mon amira. Es per aquò qu’abans de passar lo CAPES, faguèri un an de regenta a la calandreta de Garoneta a Tolosa per saber se seriá dins lo primièr gra o lo segond…
 
 
Passar lo CAPES d’occitan de còps sembla una corsa d’obstacles. I auriá mai de professors certificats se i aguèsse mens de trabucs?
 
Quand passam lo concors, coneissèm las règlas del jòc. Per quant a ieu, mon entorn refusava que faguèsse mestièr dins lo domeni de l’occitan, qu’èra pas un mestièr d’avenir. E lèu, nos rendèm compte que lo jòc es de mal suportar a mesura qu’avançam. La primièra dificultat es qu’al concors, una espròva dins una autra valéncia nos es impausada. Donc ai una bivaléncia en francés qu’ai pas jamai ensenhada, donc considèri qu’es una pèrda. Puèi sèm sovent mudats en Provença ont de professors mancan perque i a pas mai de formacion al concors. Enfin, quand arribam de tornar ont volèm èsser, devèm suportar de condicions que nos convenon pas forçadament. Depend de la vida de cadun… Mas cal aver lo Nhac, amb una N gròssa, per èsser professor·a d’occitan.
 
 
Èsser professor d’occitan per l’educacion publica sembla un trabalh eroïc...
 
Sabi pas se l’Educacion Nacionala se maina de nòstre trabalh. Sèm sovent a manifestar nòstre malcontentament, e pr’aquò las causas càmbian pas gaire. 
 
Rars son los que son sus un establiment. La normalitat per un professor d’occitan es d’èsser sus dos a tres establiments, e per d’unes, pòt èsser mai. Donc devèm suportar la rota e se saber impausar, aver de personalitat per mostrar que sèm presents. De mai, s’apond al factor del professor lambda, que deu ara far de l’aprendissatge diferenciat en rason dels escolans de mai en mai identificats coma disses (dislexics, disortografics, discalculics, etc.), nosautres devèm jonglar amb los diferents dialèctes e nivèls. Perque, per una rason d’economia sus nòstras oras, los escolans son sovent amassats per nivèls escolars (6n-5n, 4n-3n, etc.) e per nivèls de lenga (novelaris e bilingües, etc.).
 
Far de projèctes depend de còps d’un espleit.
 
Enfin, oblidem pas que devèm recrutar los escolans, los sedusir per lor balhar l’enveja de contunhar, que l’occitan es opcional. Aital nos podèm pas permetre d’ensenhar coma nòstres collègas de lenga viva e devèm imaginar de ligasons escòla-collègi e collègi-licèu.
 
Òc, es un trabalh eroïc, que sens nosautres l’occitan se transmetriá pas gaire, mas a quin prètz!
 
 
I a pas pro d’oras d’occitan dins los establiments, e un professor certificat deu ensenhar 18 oras. Es a causa d’aquò que te fan far una molonada de quilomètres cada setmana? Cossí creses que se poiriá resòlver aquesta situacion d’un biais just e digne?
 
D’efièch, la manca d’oras nos obliga d’efectuar de quilomètres de rota per anar d’un establiment a un autre, e encara mai per ieu qu’ensenhi en Tarn e Garona en demorant a Tolosa. Per ieu, la solucion es simpla. Seriá de nos considerar a egalitat amb las autras lengas vivas, de nos balhar las oras que mancan, mentre que los dròlles son en demanda, d’arrestar de s’opausar sistematicament a la mesa en plaça d’aquel ensenhament. Aital auriam pas mai besonh de passar una bivaléncia, l’occitan auriá la plaça que merita e nosautres serián enfin desliurats d’aquela batalha de cada jorn.
 
 
As quitament dich que sès en depression professionala...
 
Soi efectivament en arrèst de trabalh per depression a causa de las condicions que supòrti pas mai dempuèi octòbre. Quatre ans a far 9 a 10 oras de rota per setmana, de cinc parts una de mon salari que despensi per aquelas còstas e una consideracion a pena visibla. E ma demanda de mudacion per Tolosa e son entorn que m’es refusada per manca de pòst… A aquò, s’apondon los pensaments personals e lo protocòl sanitari, ongan los nèrvis m’an mancat! Lo lassitge fisic e l’aflaquiment moral me menèron pel primièr còp de ma vida a m’arrestar.
 
 
D’un caire, remarcam que la reforma Blanquer cèrca d’eliminar l’occitan de l’ensenhament public. D’autre caire, sembla que i aja una volontat de l’ÒPLO, de la region e de l’Educacion estatala de far quicòm per l’occitan... dins quina situacion sèm?
 
Los mots me mancan per definir la situacion de l’occitan… es catastrofica! Cada reforma nos aflaquís, los collègas coma los escolans, sèm en colèra contra lo sistèma qu’es contra nosautres. Las accions entrepresas son pas pro fòrtas e rapidas, e mal consideradas… 
 
 
Cossí veses l’evolucion de ton mestièr? Que pensas que cal far per ajudar a donar enveja d’aprene l’occitan?
 
Cal un cambiament radical de mentalitat. Passam per de rustres, e ont un mestièr dins lo mitan occitan es pas convenable e aperten al passat. Totes mos escolans s’espompisson plan melhor al contacte de l’occitan, e malgrat aquel estereotipe de lenga païsana, fasèm paur. Sèm vistes coma un enemic de França e pas coma una oportunitat e una complementaritat. França es una país multicultural e ne cal pas èsser vergonhós, al punt de nos voler assassinar, ben al contrari! Sens aquel cambiament de mentalitat, lo mestièr s’anóncia mai que mai precari, e mai en risc benlèu de desaparicion, en fasent aital desaparéisser l’occitan.