entrevista
«Sankara es vengut uèi una icòna politica, un referent e quitament un modèl a seguir»
Realizaira
Pel filme voliái manténer çò que m'aviá impressionat al començament: la memòria populara e subjectiva de Sankara dins la populacion burkinabe Mon intencion èra de donar la paraula als que normalament son pas ausits Sankara se desguisèt per èsser pas reconegut e anèt per carrièras e dins los cafès d’Ouagadougou per escotar çò que se disiá a prepaus de son govèrn e quinas èran las espèras realas de la populacion… Gràcias a las paraulas dels interlocutors de Bikontine, se consèrva sustot un grand coratge, una granda dignitat, una esperança malgrat tot. Uèi, las gents son inquietas de l’aument dels atacs jihadistas, que fan créisser lo risc de conflicte etnic. Burkina viu un periòde malaisit e son avenir es ara restacat al de tota la zòna saheliana Fin finala, es l’avenir del legat de Sankara que pausa de questions als burkinabes
L’11 d’octòbre passat, comencèt, 34 ans pus tard, lo jutjament de l’assasinat de Thomas Sankara, èx-president de Burkina Faso e simbòl del panafricanisme e de l’anticolonialisme. Es fòrça improbable qu’aquel procès arribe fins als vertadièrs responsables mas si qu’a mes en evidéncia la persisténcia de sas idèas africanistas, anticolonialistas e revolucionàrias.
Sankara foguèt fusilhat per de militars dins la residéncia presidenciala lo 15 d’octòbre de 1987 en seguida d’un còp d’estat. La justícia del país decidiguèt de redobrir l’enquista en febrièr de 2020, après que l’estat francés aguèt desarchivat de documents del complòt. Se crei que darrièr lo còp d’estat i aviá l’estat francés, la Còsta d’Evòri, la “Françafrica”, Libia e probable de mercenaris del liberian Charles Taylor e la CIA. Demest los catòrze inculpats, l’acusat principal es Blaise Compaoré, ministre d’estat a aquel moment e teoricament melhor amic de Sankara, qu’assumiguèt la presidéncia de Burkina Faso après lo putsch. Es acusat d’atemptat contra la seguretat de l’estat, de complicitat dins l’assassinat e d’aver amagat lo cadavre.
En octòbre de 2014, i aguèt una revòlta en Burkina Faso que reversèt lo govèrn de Compaoré. Aquel jorn, lo nom e las paraulas de Thomas Sankara s’ausissián per carrièras dins la boca dels joves del país que disián lor refús de 27 ans de corrupcion e estancament politic.
En 2017, Emmanuel Macron, dins un viatge a Ouagadougou, s’engatgèt publicament a desarchivar d’informacion secreta sus l’afar Sankara. O a pas fach, segon çò que rapòrta Bruno Jaffré dins Le Monde Diplomatique. Lo jornalista assegura que lo govèrn francés a mandat al jutge burkinabe François Yaméogo un fum de documents diplomatics segondaris e qualques autres dels archius del Ministèri de l’Interior. A mai, dins l’article, Jaffré mençona una frasa de Chirac dicha a un jornalista partisan de la revolucion burkinabe : “Digatz a vòstre «petit capitani» que meta en òrdre sas viscèras; d’aicí a sièis meses nos serem ocupats d’el.”
Lo jornalista catalan Xavier Montanyà publica dins Vilaweb una analisi de la persisténcia de las idèas de Sankara e una entrevista de Lucie Vivier, realizaira del filme Sankara n’est pas mort (2019) (Sankara es pas mòrt). Ela e lo poèta Bikontine son los creators e tota la còla del filmatge. Lo documentari se projectèt arunan dins fòrça salas de cinèma e sus la plataforma La 25e heure. Lo filme se poirà tornar veire dissabte que ven a París e lo 25 de novembre a Perpinhan amb la preséncia de la realizaira.
Sankara foguèt fusilhat per de militars dins la residéncia presidenciala lo 15 d’octòbre de 1987 en seguida d’un còp d’estat. La justícia del país decidiguèt de redobrir l’enquista en febrièr de 2020, après que l’estat francés aguèt desarchivat de documents del complòt. Se crei que darrièr lo còp d’estat i aviá l’estat francés, la Còsta d’Evòri, la “Françafrica”, Libia e probable de mercenaris del liberian Charles Taylor e la CIA. Demest los catòrze inculpats, l’acusat principal es Blaise Compaoré, ministre d’estat a aquel moment e teoricament melhor amic de Sankara, qu’assumiguèt la presidéncia de Burkina Faso après lo putsch. Es acusat d’atemptat contra la seguretat de l’estat, de complicitat dins l’assassinat e d’aver amagat lo cadavre.
En octòbre de 2014, i aguèt una revòlta en Burkina Faso que reversèt lo govèrn de Compaoré. Aquel jorn, lo nom e las paraulas de Thomas Sankara s’ausissián per carrièras dins la boca dels joves del país que disián lor refús de 27 ans de corrupcion e estancament politic.
En 2017, Emmanuel Macron, dins un viatge a Ouagadougou, s’engatgèt publicament a desarchivar d’informacion secreta sus l’afar Sankara. O a pas fach, segon çò que rapòrta Bruno Jaffré dins Le Monde Diplomatique. Lo jornalista assegura que lo govèrn francés a mandat al jutge burkinabe François Yaméogo un fum de documents diplomatics segondaris e qualques autres dels archius del Ministèri de l’Interior. A mai, dins l’article, Jaffré mençona una frasa de Chirac dicha a un jornalista partisan de la revolucion burkinabe : “Digatz a vòstre «petit capitani» que meta en òrdre sas viscèras; d’aicí a sièis meses nos serem ocupats d’el.”
Lo jornalista catalan Xavier Montanyà publica dins Vilaweb una analisi de la persisténcia de las idèas de Sankara e una entrevista de Lucie Vivier, realizaira del filme Sankara n’est pas mort (2019) (Sankara es pas mòrt). Ela e lo poèta Bikontine son los creators e tota la còla del filmatge. Lo documentari se projectèt arunan dins fòrça salas de cinèma e sus la plataforma La 25e heure. Lo filme se poirà tornar veire dissabte que ven a París e lo 25 de novembre a Perpinhan amb la preséncia de la realizaira.
Facha per Xavier Montanyà, entrevista de Lucie Viver, realizaira de Sankara n’est pas mort
Descobriguèri Sankara pendent mon primièr sojorn en Burkina Faso, en 2012. Al començament, lo descobriguèri solament a travèrs de çò que los burkinabes me n’explicavan, de joves e de vièlhs, d’abitants de la vila, de païsans, d’intellectuals e d’analfabèts: totes ne parlavan amb fòrça nostalgia, amb respècte, amb entosiasme. Puèi, me documentèri fòrça dins los domenis istoric e politic. Mas pel filme voliái manténer çò que m’aviá impressionat a la debuta: la memòria populara e subjectiva de Sankara dins la populacion burkinabe .
Personalament, que vos an portat lo testimoniatge de las idèas de Sankara e la coneissença de la realitat quotidiana de Burkina Faso?
M’a pres cinc ans, de far aquel filme. Pensi sovent a çò qu’ai aprés e experimentat pendent sa realizacion, mai que mai a las gents incresiblas qu’avèm conegut amb Bikontine, lor coratge, lor modèstia, lor dignitat. Foguèt per ieu una granda aventura personala, artistica, umana, un “viatge” dins lo sens fòrt del tèrme. Una autentica leiçon de vida.
Dins vòstre filme, gràcias al poèta Bikontine, donatz la paraula a las gents del pòble, als “qu’an pas una votz”. Qu’avètz descobèrt dins lors voses?
De fach, ai pas volgut donar la paraula als politicians, ni als activistas sankaristas, ni als artistas, ni als intellectuals que son acostumats de defendre lors idèas davant los microfòns e las camèras. Mon intencion èra de donar la votz als que normalament son pas ausits. Coma o fasiá Sankara en d’autres luòcs! Se desguisèt per èsser pas reconegut e anèt per carrièras e dins los cafès d’Ouagadougou per escotar çò que se disiá a prepaus de son govèrn e quinas èran las espèras realas de la populacion…
De sòrta que, abans tot, decidiguèri de m’alonhar de la capitala, Ouagadougou. Bikontine e ieu seguiguèrem lo sol camin de fèrre del país, que nos permetèt d’observar, partejar e comprene la vida vidanta dels burkinabes en vila mas tanben dins los vilatges. Lo filme amaga pas las dificultats socialas e economicas de Burkina Faso. Totun, gràcias a las paraulas dels interlocutors de Bikontine, se consèrva sustot un grand coratge, una granda dignitat, una esperança malgrat tot.
Quina es l’importància e la preséncia de las idèas de Sankara uèi pels joves burkinabes e los joves africans en general?
Sankara èra jove, dinamic, amusant. Uèi, es vengut una icòna politica, un referent e quitament un modèl a seguir. Es lo “Che Guevara african”. Perque, delà los discorses, “agiguèt” coma dison los burkinabes, es a dire que faguèt de çò qu’aviá anonciat una realitat. Mas, sustot, faguèt recobrar la fiertat als burkinabes en lor demostrant que se pòdon desvolopar eles meteisses. Foguèt son coratge e son integritat que portèt al sosten de la populacion d’alavetz e que contunha d’apelar uèi los joves burkinabes e africans, perque son de qualitats politicas e umanas intemporalas.
Quatre ans positius de Sankara e vint e sèt ans negatius de Blaise Compaoré. Quinas possibilitats cresètz que i a ara, dempuèi 2014, d’avançar devèrs un avenir melhor?
Es una question qu’i pòdi pas respondre. L’insurreccion que provoquèt la casuda de Blaise Compaoré e la transicion que seguiguèt, vertadièrament, donèron al pòble un immens espèr de cambiament. Per malastre, los nòus dirigents politics an pas sauput ni an pogut satisfar las espèras dels burkinabes, que son generalament decebuts. Mas, uèi, las gents son inquietas de l’aument dels atacs jihadistas, que fan créisser lo risc de conflicte etnic. Burkina viu un periòde malaisit e son avenir es ara restacat al de tota la zòna saheliana.
Quinas foguèron las reaccions al vòstre filme en Burkina Faso? Sètz en contacte amb lo public burkinabe ?
Tornèri en Burkina Faso mai d’un còp per i mostrar lo filme. Los burkinabes son reconeissents mai que mai d’escotar las paraulas dels ciutadans ordinaris. Se senton compreses e respectats. S’interèssan tanben fòrça a la descobèrta de regions e de realitats divèrsas del país, perque los burkinabes en general non viatjan pas. Fin finala, es l’avenir del legat de Sankara que lor pausa de questions: es çò que provòca lo debat après la projeccion!
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari