L’UNÈSCO declarèt Veneçuela “liure d’analfabetisme” Lo govèrn, l’administracion dependián d’Hugo Chávez çò que facilita pas uei la succession Un concurrent a Nicolás Maduro poiriá èsser percebut coma un traïdor a la memòria d’Hugo Chávez Los amerindians an ganhat daus drechs, son representats au Parlament mas an totjorn bèucòp de mau per aver lors tèrras reconegudas Lo chap d’Estat que defend la causa daus indians es queraque Evo Morales

Jean-Baptiste Mouttet, jornalista independent entre França e Veneçuela ont sèc la revolucion bolivariana dempuei 2010, balha son ponch de visda au Jornalet sus la situacion de queu país après la mòrt d’Hugo Chávez.
 
 
Après la mòrt de Chávez, quaus cresètz que son las soás reüssidas?
 
Incontestablament la diminucion de la paubretat. Segon l’ÒNU la paubretat demeniguèt de 20,8% entre 2002 e 2010 en Veneçuela. Totparier 27,8% de la populacion demòra paubre. Quò seriá pas estat possible sens las missions, daus programas sociaus. I a per exemple la mission Barrio Adentro que permet de balhar daus suenhs a gratis dins daus dispensaris mercés a l’ajuda de mètges cubans. Daus merchats vendon daus produchs subvencionats, etc. Pòde citar tanben la mission Robinson, un programa d’alfabetizacion. L’UNÈSCO declarèt Veneçuela “liure d’analfabetisme”, qu’es a dire que davalèt jos lo 5% de la populacion. En soma lo govèrn pervenguèt a distribuir la renda petroliera. Quelas missions èran de las mesuras d’urgéncia, fau visar veire se van perdurar. En parallèl a quelas missions lo governament investiguèt pas certans sectors. Per exemple, en parallèl a la mission Barrio Adentro los espitaus publics demòran dins un estat catastrofic. Mas Veneçuela torna de luenh. Se fau sovenir dau Caracazo, de las revòltas en 1989 que foguèron durament reprimidas per lo governament dau moment (3 000 mòrts segon certanas fonts). Quelas revòltas son consecutivas de mesuras economicas d’austeritat qu’avián provocat una inflacion fòrta. Hugo Chávez es la consequéncia de quelas politicas quí. Se faguèt elegir en 1999 en menar campanha contra “l’oligarquia” qu’aviá provocat quelas revòltas.
 
 
E las soás errors?
 
Mai que d’errors parlariá de revèrs. Hugo Chávez metèt bèucòp de temps davant d’eissaiar de luchar contra l’inseguretat. S’existissiá davant que ’ribès au poder, cessèt pas d’aumentar dempuei sa primiera eleccion. Atenh uei daus nivèus recòrds. I aguèt mai de 16 000 tuats en 2012 segon lo govèrn, 21 000 segon l’Observatòri de la Violéncia. Autre revèrs: la capacitat dau govèrn de diversifiar son economia que depend entierament dau petròli. Per exemple lo govèrn reconeis se mesme que parvenguèt pas a menar una reforma agrària eficaça. Entau, una part màger daus produchs es importada, coma per exemple la vianda que ven de Brasil o d’Uruguai. Podèm benlèu parlar d’error per çò de la personalizacion dau poder. Lo govèrn, l’administracion dependián d’Hugo Chávez çò que facilita pas uei la succession.
 
 
Es lo chavisme devesit entre Nicolás Maduro e Diosdado Cabello? Pòt aquò derivar en un afrontament dau chavisme?
 
Lo Partit Socialista Unit de Veneçuela es un agropament de mai d’una tendéncia. Èran unidas per Hugo Chávez. Adonc qu’es possible de pensar a de las divisions a l’avenir mas pas per lo moment. Per aura i a pas de votz discordantas en visda de las eleccions anticipadas. Diosdado Cabello, lo president de l’Assemblada Nacionala, e Nicolás Maduro, lo president interimari, fan front comun. Hugo Chávez en decembre aviá designat Nicolás Maduro coma successor e aviá ’pelat a votar per se. Un concurrent a Nicolás Maduro poiriá èsser percebut coma un traïdor a la memòria d’Hugo Chávez.
 
 
Quau cresètz qu’es lo menaire sud-american que pòt prene la relèva de Chávez dins una nuòva generacion de revolucionaris indigenistas?
 
Mas es Hugo Chávez realament un revolucionari indigenista? Los amerindians an ganhat daus drechs, son representats au Parlament mas an totjorn bèucòp de mau per aver lors tèrras reconegudas. Lo movement amerindian es devesit entre los qu’an fisança en la revolucion bolivariana e lo demai. Un important menaire yukpa es d’alhors estat assassinat a la debuta dau mes de març. De las organizacions n’aprofechèron per condamnar l’impunitat per los crimes perpetrats contra los chaps indians. Lo chap d’Estat que defend la causa daus indians es queraque Evo Morales. Brasil prendrà segur enquera mai de pes dins lo continent a la mòrt d’Hugo Chávez. Mas Dilma Roussef es pas una “revolucionària”.
 
 
Cresètz que lo nuòu govèrn gardarà las relacions emb Cuba, e contunharà de vendre lo petròli a bon merchat?
 
D’en prumier tot depend de qui ganharà las eleccions venentas. Lo que serà segurament lo candidat de l’oposicion: Henrique Capriles aviá declarat que metriá fin aus “presents”. Los tèrmes de l’aliança emb Cuba seràn adonc revists. S’es Nicolás Maduro, pròche daus Cubans, es plan probable que quò contunhe. Son mas de las suposicions.
 
 
Cresètz realament que Chávez pòt èsser estat assassinat, coma disiá Maduro?
 
Crese pas que lo càncer puescha èsser inoculat. Veirem çò que ditz l’enquèsta. Los prepaus de Nicolás Maduro èran susprenents. Desirava segurament avertir los Estats Units mai l’oposicion qu’èra lo novèu òme fòrt de Veneçuela.
 
 
Aura chau convocar de las eleccions segon la constitucion. Qual es lo panorama politic previst? Es problable que l’oposicion sens Chávez aja mai de probabilitats de reüssir?
 
Non. Hugo Chávez èra plan popular. I a una emocion fòrta en Veneçuela qu’aprofiecha a Nicolás Maduro. Queu darrier es lo candidat favorit, deu nonmàs gerir son avança.




Maime Caillon/red