Sénher Morel-À-L’Huissier, deputat sortent de Losera e de Gavaudan, setz tanben un defensor e un promotor de l’identitat loseròta dins aquelas diferentas compausantas. Avetz per exemple participat a metre al ponch una lei dins l’Assemblada nacionala: se nos en podetz parlar?

Òc, escriguère una lei, un projècte que foguèt debatut dins l’Assemblada e lo Senat, que foguèt votat a l’unanimitat a l’Assemblada e al Senat sus la proteccion del patrimòni rural. S’agissiá de metre las caracteristicas de la ruralitat dins çò que se nomena la proteccion nacionala. Donc uèi quand avètz un problèma juridic que se pausa, i a una basa juridica per protegir especificament los territòris rurals. Es una pichona revolucion juridica que se met progressivament en plaça.

Per exemple, es per protegir lo bruch del relòtge e de las campanas?

Aquò concernís las campanas de las vachas, de las glèisas, aquò concernís l’activitat agricòla.

Per exemple, un agricultor pausa de purins, aquò sentís, mas se li pòt pas reprochar. Aquò dura dos, tres jorns e se qualqu’un es pas content, chal que comprenga qu’es dins un sector rural amb sas nòrmas, amb sos bruches, amb sas odors, chal respectar.

Se pòt pas metre en causa las especificitats, los critèris de la ruralitat.

Per anar pus luenh dins aquela proteccion e aquela promocion, e aquel partatge dels patrimònis de la ruralitat, avetz agut d’accions en favor de la lenga occitana en particular e de las lengas regionalas en general?

Òc, a l’encòp quand ère director de cabinet de la region Lengadòc-Rosselhon, se fasiá la promocion de las escòlas Calandretas. Aquò, s’obrèt plan amb fòrça companhs qu’èran interessats. Ieu mesme, aviái un collaborador, son esposa èra professora d’occitan. Donc me sollicitèron sovent per que i aguès mai de corses d’occitan amb lo Ministèri, amb lo Rectorat. Donc aquò, èra especificament en Losera. E puèi foguère plan pròche de l’associacion Espèr Òc (de l’eveniment “Un còp èra la Lausera”), que fa de plan polidas operacions, de manifestacions en Losera. E donc vaquí, aquò’s plan favorable a aquela orientacion.

D’acòrdi! E avètz votat la Lei Molac?

Segur, primièr perdeque Paul faguèt partida de mon grop (grop parlamentari LIOT a l’Assemblada Nacionala: Libertats, Independents, Otramar e Territòris), perdeque es regionalista e defend sas especificitats.

Desiratz relançar la ratificacion de la Charta Europèa de las Lengas Regionalas e Minoritàrias?

Cada annada, s’es sollicitat per d’organismes. E cada annada, responde favorablament a aquela orientacion. Après, chaldriá qu’ i aguès un debat que clavès un pauc las causas entre lo Senat e l’Assemblada, çò qu’es pas encara lo cas. Mas aquò seriá una bona causa d’acabar e qu’ i aguès una adesion totala dels parlamentaris.

Tornem en Losera per acabar aqueste pichon entreten. Lo Musèu de Gavaudan ven de tornar dobrir dins sa configuracion novela. Sostendretz la preséncia d’un pauc mai d’occitan dedins, per exemple de la senhaletica, dins las programacions?

Òc, alara avètz una estructura plan importanta a Besièrs, lo CIRDÒC, qu’uèi es una bibliotèca especializada. E aquò seriá ben que i aguès una mena de delegacion un pauc dins totes los departaments per qu’aquela autenticitat poguès existir.

Donc lo musèu ven de dobrir, es en plena evolucion, en plena estructuracion.

Dobte pas que d’escriches, d’archius foguèsson aponduts e que se poguès aver vertadièrament una font literària plan furgada. Dobte pas qu’aquò se poguès far.

I a una autra causa qu’es formidabla en Losera. Aquò es la festa de l’occitan ont s’amassan totes los enfants qu’estúdian l’occitan sus la Plaça del Fieiral de Mende. I a mai de 1650 enfants (l’amassada regionala interescolara "Las Encontradas 2024" a a amassat mai de 1650 escolans, del cors preparatòri (CP) a la 6a, venguts dels departaments de Gard, d’Aude, d’Erau e de Losera). Es formidable, tot aquel jovent. Es pas tanplan un mejan d’integracion dins la lenga locala?

Sustot, aquò permet de considerar qu’aquela lenga es pas una lenga mòrta. Fa vertadièrament partida d’un patrimòni. E donc pels enfants , per çò que se pòt far dins las escòlas, los collègis, los licèus, aquí, se fa òbra utila sul manten d’una tradicion qu’es plan importanta.

Per acabar, nos podetz dire qualques mots en occitan de Losera?

Arrèsta un pauc!

Mercé plan e bona campanha!

Mercé!