Lo rotlèu compressor jacobin fonciona encara plan e nos en sèm poguts avisar al moment del retalhatge de las regions Es evident, i a denegacion de democracia. An pas consultat degun! Mas aquela maquina jacobina, per poderosa que siá, a sos limits Prendrem de contactes amb lo mai grand nombre possible d’organizacions occitanistas, mas atanben amb d’elegits sensibles a çò de la regionalizacion Occitània es vasta, e per tant convidi las gents o las associacions sensiblas a la cambada a prene contacte amb ieu sens formalisme Soi persuadit que podèm arribar a las 500 signaturas necessàrias Los “grands partits” son capables de temptar de destabilizar los elegits que sortisson del reng o dels camins balisats Saique cercaràn de devesir “lo camp regionalista”, ja existisson de temptativas Dins las annadas avenidoiras se veirà lo refortiment del nacionalisme francés, a drecha coma en cò dels socialistas a la mòda PS. Es una de las consequéncias de la pojada de l’FN Volèm butassar lo païsatge politicomediatic e crear un vertadièr equilibri de poder

Lo menaire del movement civic breton dels Bonets Roges, Christian Troadec, cònsol de la comuna de Karaez e conselhièr departamental de Finistèrra, a decidit d’entamenar una candidatura regionalista a l’eleccion presidenciala francesa.
 
Ja fa qualques meses que fa lo torn de las diferentas nacions al dintre de l’estat francés per, d’un caire, explicar quin es estat lo caminament del movement dels Bonets Roges bretons e la dinamica de desvolopament de país que l’acompanha, e, d’autre caire, per enregistrar los desirs autonomistas que se lèvan de pertot dins l’estat francés.
 
Desenant Christian Troadec lança d’un biais actiu la candidatura regionalista a la presidenciala francesa per el “o una autra persona”. La primièra estapa, e segurament la mai dificila, serà de recampar las 500 signaturas de pairinatge que son necessàrias per poder veire una candidatura acceptada pel Conselh Constitucional. Los pairins potencials son un còrpus de 47 000 elegits en responsabilitat, essencialament de cònsols. Christian Troadec comença doncas un viatge en cèrca de signaturas que lo menarà per començar en Alsàcia, “una region sacrificada dins l’encastre de la reforma territoriala”, puèi en “Catalonha, al País Basco, en Corsega, en Occitània”, çò ditz el. Troadec a respondut las questions de Jornalet.


Quala es la vòstra posicion envèrs l’Union Europèa?
 
L’Union Europèa es una bèla aventura, un bèl pantais s’acceptam d’oblidar pas que, fa sonque 70 ans, una guèrra declarada sus aqueste continent anava abrandar lo Mond amb son cortegi d’orrors. Fau partida de la primièra generacion qu’a pas conegut la guèrra. L’Union a portat la patz. Uèi aquela construccion, encara en cors, sembla saique tròp tecnocratica, tròp mercadièra e solide tròp alonhada de las preocupacions quotidianas dels ciutadans. Soi d’acòrdi amb François Alfonsi, ancian eurodeputat, quand ditz “que cal mai de dimensions regionalas dins l’estrategia de l’Union Europèa”. Globalament cal raprochar las institucions de las femnas e dels òmes dels divèrses païses de l’UE. En cò nòstre, aquò passa sens cap de dobte per la modificacion de las circonscripcions per elegir nòstres eurodeputats e que l’escrutini se regionalize per tal que las electrises e los electors pòscan identificar los elegits que mandan a Brussèlas. Se demandatz als bretons lo nom de lors eurodeputats, a la màger part costarà probable d’i respondre uèi. Ai paur qu’aquò siá un pauc çò meteis dins totas las autras regions! Es ansin que se suscita d’abstencion a de nivèls inquietants per la democracia.
 

Cresètz que lo jacobinisme es arribat a sos limits e que, d’una cèrta manièra, a mal capitat perque a pas reüssit d’escafar completament las nacions istoricas que i a en França?
 
Lo rotlèu compressor jacobin fonciona encara plan e nos en sèm poguts avisar al moment del retalhatge de las regions per François Hollande. Cossí se pòt gausar chaplar de realitats territorialas millenàrias? De pausar la question es s’interrogar sus la realitat de la democracia francesa e en aquel afar, es evident, i a denegacion de democracia. An pas consultat degun! Mas aquela maquina jacobina, per poderosa que siá, a sos limits. Dins lo domeni de la lenga per exemple, un domeni ont França es particularament reaccionària, divèrses pòbles de l’Exagòn an sauput téner l’escomesa en creant de filièras immersivas en lenga regionala dins de condicions de còps particularament complicadas. Es la pròva que lo trabalh d’eradicacion de las culturas regionalas a parcialament mal capitat e que i a encara d’espèr, baste qu’acceptem de luchar.
 

Pensatz que lo regionalisme politic o institucional es un mur de sostenement contra lo Front Nacional?
 
Lo Front Nacional de Dòna Le Pen es contra las regions. Contra tota expression regionala. Lo “régionalisme” es l’antidòt a las idèas FN.
 

Dempuèi qualque temps, cercatz de sosten en explicant lo vòstre projècte. Qual bilanç ne fasètz? Quala responsa avètz trobada, en general?
 
Los ressons son bons e l’idèa sembla de far abans. Ai començat un torn de França de las regions per Alsàcia que, coma o sabètz saique, l’afècta particularament l’umiliacion creada per las nòvas frontièras regionalas. I recebèri una aculhença particularament calorosa de part d’elegits locals mas tanben d’organizacions politicas que refusan qu’Alsàcia siá estofada dins un simulacre de region blosament administrativa e sens arma, al mesprètz de l’istòria e del desir de las populacions. Concretament, m’an bailat l’assegurança qu’Alsàcia portariá sa part de signaturas d’elegits per arribar al nombre de 500 dins 30 departaments desparièrs, qu’es un nombre que l’impausa la lei electorala per la presidenciala.
 

E en Occitània, qualas apièjas o ajudas avètz trobadas?
 
Occitània serà la destinacion venenta dins aqueste torn de França mieu que pensi de clavar pro lèu. M’an sollicitat qualques elegits. De segur, prendrem de contactes amb lo mai grand nombre possible d’organizacions occitanistas, mas atanben amb d’elegits sensibles a çò de la regionalizacion. En prenent mon baston de romieu per aquesta quèsta de signaturas, vòli pas ignorar degun. Pasmens, Occitània es vasta, e per tant convidi las gents o las associacions sensiblas a la cambada a prene contacte amb ieu sens formalisme.
 

Cresètz que podètz obténer los sostens necessaris per presentar la vòstra candidatura?
 
Soi persuadit que podèm arribar a las 500 signaturas necessàrias. I a una reala espèra dins aqueste país que las organizacions exagonalas tradicionalas de drecha e d’esquèrra an pas sauput o an pas volgut ausir. A travèrs d’aquela cambada devèrs l’eleccion presidenciala, anam bailar l’escasença als elegits de mostrar que vòlon tanben que los territòris pòscan dispausar de l’autonomia necessària per, enfin, liberar totas las energias, e que se n’acabe amb aquel sistèma piramidal tresanat.
 

Quala cresètz que pòt èsser la reaccion dels grands partits politics franceses a respècte d’una operacion coma la que vos menatz a tèrme? Avètz ja percebut de reaccions en aquel sens?
 
Cònsol e conselhièr departament regionalista, sabi plan quant los “grands partits” son capables de temptar de destabilizar los elegits que sortisson del reng o dels camins balisats, e quant son capables tanben de portar tòrt. Mas soi pas inquiet otra mesura. Saique cercaràn de devesir “lo camp regionalista”, ja existisson de temptativas. Vendrà a las e als que vòlon sincèrament que la causa de la regionalizacion faga abans, e i a d’òbra, de saber se devèm aver nòstra candidatura d’una manièra autonòma o se, un còp de mai,  nos caldrà fisar nòstres espèrs de cambiament a d’autres qu’aquò n’es pas la prioritat o lo chepic.
 

Vesètz qualque diferéncia entre los dos grands partits franceses, UMP e PS, e entre lors dirigents, a respècte de la reconeissença de las minoritats nacionalas de França?
 
Non. Uèi i a pas cap de diferéncia o fòrça pauca. Dins los dos partits, senhorejan los jacobins, e cal pas esperar res de las annadas avenidoiras que se veirà lo refortiment del nacionalisme francés, a drecha coma en cò dels socialistas a la mòda PS. Es una de las consequéncias de la pojada de l’FN. Assistissèm uèi a una forma de replec identitari francofrancés ipercentrat sus París que lo refortís lo jacobinisme ja poderós e que lo venon alimentar las paurs e las inquietuds sabentament manipuladas pels poders en plaça a París.
 

Vos sentissètz decebut per lo fach que lo president Hollande aja pas complidas sas promessas electoralas, per exemple a respècte de la Carta Europèa de las Lengas Regionalas e Minoritàrias?
 
Que se tracte de la Carta Europèa de las Lengas Regionalas e Minoritàrias, de la descentralizacion, de la reforma territoriala, de l’emplec… las rasons d’èsser decebut de la politica de François Hollande son realas e seriosas. Mas cal transformar aquela decepcion en fòrça de proposicion d’alternativa. Es lo sens de ma cambada per far possibla una candidatura regionalista a l’election presidenciala.
 

Fin finala, que pòt ofrir una candidatura coma la vòstra als occitanistas, e tanben als occitans en general?
 
“Viure, decidir e trabalhar al país”, es un dels eslogans qu’avèm contribuit a tornar botar a la mòda, en cò nòstre, en Bretanha. Declinam naturalament la seguida en disent qu’es urgent de liberar las energias dins los territòris en metent en causa la verticalitat del poder en França e en tornant l’iniciativa a la basa. Per una vertadièra democracia. Al nivèl de l’economia, de l’emplec, de la cultura, de las lengas regionalas… un apròchi regionalista tendriá d’avantatges benefics, tant pels bretons coma pels occitans, pels alsacians… Cada situacion regionala es particulara, es evident, mas totas se trucan contra lo meteis mur del jacobinisme e contra l’intransigéncia de París. Ven a nosautres de saber se volèm, a travèrs de nòstra preséncia a l’eleccion emblematica en França, butassar lo païsatge politicomediatic e crear un vertadièr equilibri de poder.