La linga es en perdicion en Lemosin; degun fai ren concretament per la sauvar La pensada dominanta e unica contunha d’eradicar çò qu’es mai qu’un patrimòni, una richesa intellectuala de prumier plan que deuriá, en democracia, èsser preservada e participar a la diversitat fondamentala de l’Estat Quante una ministra de l’educacion, d’origina musulmana, ausa suprimir lo latin, lo grec (e las lingas de França, per lo juec de las opcions), ’racha los fondaments de dos mila ans d’istòria d’Euròpa Chasque còp que pòde ’nar dins una comuna per passar la jornada coma dau monde e parlar lemosin, queu monde son urós e me remercien d’èsser vengut

Se vos volètz presentar (mestier, endrech, publicacions, passions...)?
 
Sei lemosin de naissent; nascut en campanha ente ai auvit parlar occitan daus dos biais de ma familha (d’aqueu de ma mair, dins la region de Chasluç; d’aqueu de mon pair, dins lo parlar de la Bassa Marcha lemosina, au nòrd de Limòtges). Après la guerra la familha venguet a Limòtges, ente contunhei mon escòla, emb l’entrada au Liceu Gay-Lussac. Passei a l’Universitat de Peitieus ente, après un passatge en classa preparatòria de letras, obtenguei doas licéncias d’ensenhament de linga estrangiera (espanhòu, portugués), un diplòma d’estudis superiors, una admissibilitat a l’agregacion, lo CAPES. Mai tard passei un certificat de lingüistica comparada de las lingas romanicas e en 1984 una tesi per èsser doctor en estudis romanics. De 1964 a 1999 fuguei professor de liceu (alai ente aviá entrat en 6a).
 
Exiliat, poguei tornar au país en 1967; adonc comencei a trabalhar d’un biais militant e benevòl per l’occitan lemosin. Pendent 30 ans ai participat a l’accion dau Cercle Lemosin d’Estudis Occitans (prumiera associacion occitanista lemosina creada en 1969) e a son bulletin la Clau Lemosina (’plantada en 2000). Conferéncias, animacions, estagis (de formacion permanenta o autra), cronicas pendent 20 ans dins l’Écho du Centre, cors publics (entre 1972 e 2000), creacion e animacion d’un obrador de chant (Chantalinga, de 2006 a 2015), participacion a daus collòquis…
 
Publicacions: dempuei mai de 40 ans; mai de 75 títols. Quò siriá fastidiós de iò enumerar. Li aguet daus obratges sur la linga: 3 diccionaris de linga, una gramatica, daus recuelhs d’expressions (metafòras, bestiari), de las analisis sus l’accentuacion lemosina, los sufixes, una descripcion dau dialecte. Un Diccionari daus noms de familha lemosins. Plusors recuelhs de poesia; particularament questa annada una adaptacion d’un libre d’Òdas de Pablo Neruda. Ai tanben adaptat la Nòva dau Papagai (texte medievau), una version dau Popol Wuh (lo libre sacrat daus maias), daus contes alemands rimats; ai presentat lo Jaufre (roman epic dau segle XIII); ai preparat de l’edicions codificadas e criticas (coma l’òbra de Leon Merigot, autor de Cruesa); ai estudiat la romanitat dau maltés; ai publicat una Flòra lemosina; ai participat a la mesa au punt de metòdes per  aprener l’occitan lemosin…
 
En 2000 pareguet mon Diccionari toponimic de la Nauta Viena (206 comunas), que fuguet acompanhat o segut d’una quarantena d’obratges sus la toponimia (8 per Dordonha, 7 per Cruesa, 16 per Corresa); siá la toponimia de 400 comunas environ qu’es estada editada. Contunhe queu trabalh, que s’assòla sus un collectatge locau sistematic, dins la partida dau Creissent (nòrd de Cruesa e sud d’Indra), en Corresa e en Cruesa. Es a l’impression la toponimia daus País de Béinat e de Selhac (Corresa).
 
Fau comprener que la linga es en perdicion en Lemosin; que belament degun fai ren concretament per la sauvar (a part l’intervencion monetizada e interessada de quauquas personas); e que dins cinc ans aurem pus de locutors naturaus dins nòstras comunas; adonc pus de transmission fiabla.
 
Lo recent procès ganhat per la “Liura” Pensada contra la Calandreta de Limòtges (la sola de Lemosin), la desmarcha davant lo tribunau administratiu contra lo Rectorat de Limòtges (los rectors d’aicí an jamai reünit la commission academica que prevesiá la lei Deixonne de 1957) son l’illustracion evidenta de la traïson de nòstres dirigents (educatius, culturaus, politics), dins lor quasi totalitat. Lor concepcion de nòstra identitat es completament arrierada e entretenguda per los notables que son au poder o dins las societats “sabentas” localas. Nòstra populacion es alienada, sens memòria, desculturada per çò que mania son passat, son istòria, sa linga. La pensada dominanta e unica contunha d’eradicar çò qu’es mai qu’un patrimòni, una richesa intellectuala de prumier plan que deuriá, en democracia, èsser preservada e participar a la diversitat fondamentala de l’Estat.
 
 
D’ont vos ven l’interès per l’occitan e la cultura occitana?
 
Pas solament de ma formacion iniciala, mas essencialament de ma consciéncia de far partida d’una terra, d’Euròpa e de la planeta. Quante una ministra de l’educacion, d’origina musulmana, ausa suprimir lo latin, lo grec (e las lingas de França, per lo juec de las opcions), ’racha los fondaments de dos mila ans d’istòria d’Euròpa (especialament sa cultura judeocrestiana). Qu’es un acte criminau inadmissible davant l’umanitat entiera. Qu’es un atemptat contra l’intelligéncia.
 
 
De qu’es la situacion de l’occitan aüra en cò vòstre, sa visibilitat, sa transmission?
 
Qu’es una progressiva erosion, coma una aiga que despareis dins lo sable de l’ocean. Las centenas de personas que rescontre dins mon enquestas toponimicas (e m’es ’ribat plusors còps de trobar per miracle lo darrier occitanofòn d’una comuna) son dau monde atjats, de 85 ans en generau, e daus còps daus centenaris, qu’eran jòunes dins l’annadas 1950; quante l’occitan començava de prener la pendaulha que lo menava a la perda de son usatge. Sente ben que lors referéncias son d’aquela epòca: “un disiá entau…”, per balhar lo nom d’un vilatge o d’un luòc cadastrau. Dins una comuna de 500 personas, un pòt comptar sus los dets d’una sola man lo monde que contunhen de parlar occitan. L’i a de las comunas  de 40 personas, de 75, ente quilhs “seniors” poden pus parlar a degun. Son isolats, malaudes; se poden pus desplaçar; an pus d’ocasion de partejar lor occitanitat.
 
La visibilitat de l’occitan? Quauques paneus (que lo CLEO a d’alhors aidat a finançar, per plusiors miliers d’euros); Limòtges escrich en tot pitit a l’entradas de la vila, nejat dins un boiradís d’informacions toristicas; un pegasolet “Do you speak Lemosin?” balhat a l’aeropòrt de Limòtges-Belagarda per aculir los englés de RyanAir (qu’es pas una invitacion a aprener nòstra linga); un gran escriteu sus l’A 20 París-Tolosa, que se ’pela L’Occitane: “Vous entrez dans la Marche Occitane”, emb ren darrier; un país voide, diferent, mut, brave, verd; lo marmusadís d’una aiga que cor, l’eternitat d’un chasteu, la soliditat d’una bòria, la sciéncia d’un vielh chastenh, la brimassa sus una estancha, una peira levada dins las rumecs, una crotz mossosa dins un fossat, l’esbramelada d’un taureu, la quita credada d’un pastre que parla francés a son auvelhas o a son chen… “Libertat, Egalitat, Fraternitat” au linteu de totas nòstras merariás. “Une souris verte qui courait dans l’herbe…” dins la gòrja de tots nòstres pitits a l’escòla.
 
 
De que son vòstres projèctes (escritura, autres)?
 
Contunhar de menar totas l’enquestas toponimicas que podrai. Perque sabe que chasque còp que pòde ’nar dins una comuna per passar la jornada coma dau monde e parlar lemosin, queu monde son urós e me remercien d’èsser vengut.
 
 
 
 
Laurenç Revèst