entrevista
Avèm besonh d'escambiar entre nosautres perque i a d’enjòcs importants qu’arriban
organizaire de “La Dintrada”
Lo cambiament es qu’aicí serà mens politic, es per aquò que serà un forum ciutadan, amb de tematicas que concernisson la vida sociala e ciutadana Sèm dins un Mond ont i a de mai en mai de movements e pas sonque sus Internet, plan concretament amb de populacions que se desplaçan
Lo 16 de setembre se debanarà la novèla edicion de la Dintrada, jos forma de forum ciutadan a Narbona. L’eveniment es organizat per una còla de jornalistas de lenga nòstra. L’idèa es de cambiar de formula e de luòc en prene la seguida de La Dintrada (organizada per lo Partit Occitan). Los organizaires insistisson, lo forum es un començament, se lo mond an d’autras proposicions de rencontres, cal pas esitar a far conéisser lor projècte. Tres tematicas foguèron validadas pel comitat de pilotatge: l’acuèlh e l’integracion de las personas qu’arriban en Occitània amb “Una Occitània multiculturala?”, una reflexion sus la revolucion numerica amb o sens la lenga occitana e la causida del novèl nom de la Region Occitània/Pirenèus-Mediterranèa. D’obradors creatius son previstes pels grops a l’entorn dels tèmas causits. Los participants escriuràn de proposicions e d’idèas sus papièr que seràn legits pendent la jornada. Uc Jourde fa partida dels organizaires. Nòstres confraires de La Setmana parlèron amb el, e en seguida vos n’ofrissèm l’entrevista.
Dens lo bilanç de la darrèra Dintrada qu’estó soslinhat la necessitat d’aver un lòc d’escambi e de tribalh comun a l’occitanisme: lo Forum?
Caliá trapar un luòc per escambiar tot azimut e fa tombar un pauc las barrièras, mon sentiment es que i a fòrça clivatges que se son installats amb lo temps. Avèm besonh ara de los despassar e d’aver almens a un moment donat un luòc per escambiar, entre los que son en Calandreta per exemple, los que son dins l’ensenhament public, entre los que se senton puslèu d’esquèrra e los autres de dreita, los que son a fum sus los malhums socials e los autres que foncionan sonque amb lo papièr. I a tròp de clivatges e avèm besonh, pensi, d’escambiar entre nosautres perque i a d’enjòcs importants qu’arriban.
En qué lo Forum serà diferent de la Dintrada?
La Dintrada, l’an passat e fa dos ans, èra plan mai politica. Politica al sens plen e complet, es a dire que i aviá fòrça convidats politics de l’Union Democratica Bretona, de partits d’Euròpa. L’an passat, i aviá Christian Troadec en preparacion de sa temptativa de se presentar a l’eleccion presidenciala. Donc i aviá d’escambis fòrça virats a l’entorn del politic, çò qu’es del tot interessant e respectable mas del còp i aviá tota una partida de l’occitanisme que n’èra pas representada. Lo cambiament es qu’aicí serà mens politic, es per aquò que serà un forum ciutadan, amb de tematicas que concernisson la vida sociala e ciutadana, mas benlèu pas d’un biais partisan, pas per aprestar una eleccion. Es puslèu per anar al fons de las causas. Podèm dire qu’es politic al sens lo pus pur del tèrme, sens pensada de calcul, lo politic dins lo sens del viure ensemble.
Que parlatz d’anar mei luenh e de projectà’s au nivèu europèu e lhèu mondiau?
Es pas se projectar al nivèl mondial mas dire que sèm pas solets sus la planeta, que i a un fum de causas que se passan a nòstre entorn. Ja fa venir de monde d’autres païses europèus, aurem una basca que participarà al debat sus la Region Occitània/Pirenèus-Mediterranèa, aurem un catalan que parlarà de cossí es organizat l’acuèlh de personas estrangièras qu’arriban en Catalonha per transmetre justament tot çò que concernís la lenga e la cultura catalanas, cossí se passa l’integracion. Sèm dins un Mond ont i a de mai en mai de movements e pas sonque sus Internet, plan concretament amb de populacions que se desplaçan. En una jornada podèm pas aprigondir tot, es aparegut coma una tematica importanta. Fa 15 ans, quand èri a Castras, a l’IEO, aviái prepausat de far una jornada de descobèrta de la cultura occitana per los qu’arriban, amb qualques elements d’istòria d’Occitània, qualques elements de lenga, de gastronomia, de dança, e foguèt una capitada.
Quaus estón los intervienents causits entà participar au Fòrum?
Maria Pèira Vernhièras, regenta e formatritz Calandreta. Calandreta a fòrça experiéncia dins çò qu’es l’interculturalitat, i a fòrça mond que venon de pertot que meton los enfants en Calandreta. Gisèle Naconaski, jornalista d’origina brasilièra que l’interèssa de contar un pauc son experiéncia. Parlarai d’una ceremònia qu’ai viscuda coma convidat en prefectura de mond que prenon la nacionalitat francesa. I a tota una ceremònia que se fa en prefectura qu’ai trobat aquò fòrça curiós, i aviá fòrça emocions e me soi dit: “Mas nosautres fasèm pas res en Occitània”. I a una manca enòrma de causas que cal far. Sabine Choquet, universitària, cercaira, trabalhèt sus l’exemple de Soïssa, de Canadà, de Malàisa, sus cossí pòdon coabitar plusors culturas e lengas dins un païs. Serà qualqu’un que va portar un nivèl de reflexion important. Tot aquò serà lo matin. I aurà las presentacions del Congrès Permanent de la Lenga e de l’InÒc Aquitània amb Mélanie Larché, Stéphane Valentin per Òctele, Benjamin Assié pel CIRDÒC e Gaël Tabarly per la campanha “Mespresat” que se faguèt al moment de l’afar de la cauma de la fam de Dàvid Grosclaude, e véser çò que marcha e los limits tanben dels malhums socials per far passar un messatge. A 4h i aurà Thierry Delporte, geograf de l’Universitat Champollion d’Albi, Joan-Francés Laffont de Convergéncia Occitana de Tolosa, Martial Peyrouny, professor en Aquitània, Gustave Alirol per Auvèrnha e Lorena De Lacalle, elegida al Bascoat.
Perqué los candidats occitanistas ne s’i escaden pas a convéncer lo pòble?
Ai seguit la campanha que faguèt Gisèle Berlin, candidata del Partit Occitan en Tarn, avèm fach una campanha que trobàvem fòrça coerenta, avèm centrat sus la defensa de la ruralitat. En particular sus la luta sul desèrt medical. Al cap de qualques setmanas, los medecins nos contactèron per dire qu’èra extraordinari. Del còp, al cap de doas setmanas, los autres candidats comencèron de ne parlar. Lo monde votèron en massa per Macron e lo candidat . La socialista faguèt un 9% e Gisèle arribèt pas quitament a passar l’1%. Es un problèma vertadièr, ai pas la responsa.
La Setmana
| fffff | fffff | |
| Los enjòcs del numeric faràn partida dels subjèctes discutits pendent lo forum ciutadan de Narbona. D’après Uc Jourde, “sembla que la tecnologia del numeric e d’Internet en particular poiriá permetre de se liberar de cadenas qu’entravavan fins ara l’avançada de l’occitanisme e en particular la transmission de la lenga occitana”. Vaquí qualques exemples que fan la còla del comitat de pilotatge per presentar la tematica: “Podèm pas aver de frequéncia hertziana per crear una television? E ben, Internet permet de difusar pertot d’emissions de tèle en occitan! Avèm pas pro de possibilitat d’ensenhar la lenga dins las escòlas? Sufís de metre a disposicion de material pedagogic sus Internet que totes los volontaris poiràn utilizar! La cultura occitana s’esquiça e se perd? Numerizem-la, e fai tirar sus la tela: lo mond entièr ne profeitarà! Lo forum ciutadan “La Dintrada” del 16 de setembre farà lo punt de mai prèp sus las realizacions recentas, tot en cercant de metre en evidéncia çò que cal melhorar. D’intervenents a la punta de l’excelléncia son estats convidats, amb per exemple la participacion de Mélanie Larché, cargada del servici de mediacion per l’educacion artistica e culturala sul patrimòni occitan a l’InÒc Aquitània. Desvolopa un sit web bilingüe occitan/francés: DaquíDòc, destinat als ensenhaires e als escolans. Es pensat coma una basa de donada sus l’ensemble de las ressorsas produchas sul patrimòni occitan. Es una aisina interactiva qu’acompanha los professors en formacion o en animacion. Stéphane Valentin, cargat de produccion a Òctele, serà tanben present. La tèle occitana generalista fonciona ara dempuèi tres ans e es convencionada amb lo CSA. Sa tòca es de prepausar d’emissions per totes: dessenhs animats, reportatges, documentaris, magazines, talk-shows, etc… Participa tanben a la mesa en plaça d’un “global media occitan”, es a dire la mesa en forma d’un dorsièr tematic cada mes sus un subjècte diferent amb d’imatges, de son, d’articles… una granda diversitat de contenguts multimèdias! Benjamin Assié, director del CIRDÒC, nos vendrà presentar tot lo trabalh que la fa la mediatèca occitana sus Internet per metre a disposicion lo patrimòni, mas tanben la creacion culturala d’ara. Lo Congrès, l’organisme que regula la lenga occitana (ortografia, conjugason, biaisses de dire, etc…) serà tanben representat, qu’una partida de l’avenidor de la lenga se jòga tanben amb las novèlas tecnologias, amb lo projècte de corrector ortografic, de corrector automatic, e de sintèsi vocala en occitan! Aqueles exemples fan la demonstracion de l’enormitat del trabalh que demòra de far! Mòstra tanben que d’avançadas vertadièras son estadas fachas. E los ciutadans dins tot aquò: son al corrent de las evolucions? Participan a las causidas? Pas segur! Lo mond militant de las associacions, e dels movements politics a plan comprés l’importància d’internet, e jòga aquela carta sens retenguda. Internet balha los mejans a cadun de manifestar son opinion, d’escambiar, de se mobilizar coma se faguèt amb lo #Mespresats en 2015 que coneguèt un grand succès, coma o explicarà Gael Tabarly. Lo forum “La Dintrada” es l’oportunitat excepcionala d’encontrar en un còp totas aquelas personalitats que jògan un ròtle dels grands! Dos jornalistas de renom: Lisa Gròs de Tè Vé Oc, e Ferriòl Macip de Jornalet seràn encargats de la presentacion e l’animacion d’aquel debat. Qui que siá poirà pausar de questions e melhor comprene los enjòcs del numeric. Enfin, aquel debat serà seguit per d’obradors tematics en pichons grops ont totes los participants poiràn far de proposicions concretas per far evolucionar lo numeric occitan dins la bona direccion: çò que cal melhorar, çò que cal arrestar, çò que cal inventar!” La Setmana La participacion a La Dintrada es gratuita, mas cal reservar sa plaça sus: ladintrada.eu | ||
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Una pichona correccion : es Gisèla BerliC et pas BerliN.
Un forum ciutadan, "entre nosautres"?
Es de mal compréner!
Es un forum per fin d'un occitanisme ciutadan de per occitanistas mai o mens institucionals?
Es interessant per los quites interessats, mès es atractiu per los ciutadans dels "vosautres"?
Demòra que ne pòt sortir una convergéncia practica utila, en aquelis tempses d'urgéncia.
D'esperar e de véser...
Bon vam a la dintrada!
Lo cambiament es qu’aicí serà mens politic, es per aquò que serà un forum ciutadan, amb de tematicas que concernisson la vida sociala e ciutadana, mas benlèu pas d’un biais partisan, pas per aprestar una eleccion, pr'amor que "eleccions, trapèla a colhons!". Es puslèu per anar al fons de las causas. Podèm dire qu’es politic al sens lo pus pur del tèrme : es anarquista… Avèm pas res d'esperar del sistèmi electoral, que nos fot president un tipe qu'al primièr tonr despassa pas 18% dels sufratgzs dins la populacion inscrita subre las tièras electoralas. Donc lo pòble deu agir e decidir sense cap mai representant que lo represente pas mai, convenir d'accions precisas, puèi agir.
Ieu vòle m'adreiçar au bailejaire de l'afaire : lo sénher Jourde. Lo coneisse pas ges mès sembla qu'es un brave òme. Adonc, li desbanarai cortesament ce que me cacha.
Mossur Jourde,
Fai un sassic que "l'acuèlh de las personas estrangièiras, l'entegracion", "nosautres, fasèm pas res en Occitània", "la revolucion numerica" son pas causas recentas-recentas.
Aquò es una evolucion pus o mens volguda, pus o mens subida. Aquel chanjament civilizacionau es una contunhacion d'aquò carculat dau temps de la Revolucion Francesa e que menèt de'n prumièr a una politica d'ampla endustrializacion sostenguda per la desentegracion comunautària a l'escòla de la Republica. Doas guèrras vergonhosas de seguir. Francizacion, man d'òbra obrièira passant de rurala a ciutadina, campanha voidada, pièi mecanizacion/endustrializacion d'una paisanariá morenta. Ara qu'an avalit los ancians modèles comunautaris ruraus autonòmes e identitariament riches, sèm venguts molonada anonima e desculturada que jòga tot sus lo semblar.
Solament, dingús a pas causit l'arrivada de tant de novèls venguts, las novèlas tecnologias, lo descopatge regionau arbitrari : tot aquò s'empausa a nautres.
Mès seguisson los elegits locaus perque i a la renommada d'una region, son atractivitat e tot los profièchs de faire darriès. E la societat, apetissada de futilitats que son mesas sus lo mercat chasca mes. Aquò's una generalitat, segur.
D'un autre costat, tant de monde an set de quicòm mai, d'una vida sociala autentica e saborosa. Vòlon tornar préner lo poder sus lur vida. Venir decideires de lur avenir locau, qu'es aicí que tot comença.
Revène naturalament a ce que ponchege dau det dinc mos comentaris passats despièi un mes sus Jornalet : l'aspèct sociau, lo terrenh sociau. Es aquí que se devon focalizar las accions de l'occitanisme ! Fotre non pas dinc los laboratòris occtanistas d'una accion sobrentellectualizada e d'una lenga artificiala, caça gardada dals universitaris e autres especialistas.
Per resumir, Mossur Jourde, tant de causas que las avèm vistas venir mès que son pas forçadament l'encausa dau silenci de la lenga e de l'aborriment culturau. Atencion !
E ne'n podèm temoniar, nautres en Cevenas, onte las minas veguèron l'arrivada de nombrós estrangièrs que mantenguèron la lenga e qu'a l'ora d'ara lurs filhs sèrvan mièlhs l'accent dau país dinc lo francés parlat que los filhs d'autoctònes ! Aquela empega !
Question : coma vai que l'occitanisme siágue estat tant tucle e orgulhós mai ? Coma vai que comencetz de vos avisar en 2017 que "i a d'enjòcs importants qu'arriban" ? Coma vai que la societat locala, los locutors natius/eiritièrs, los pichòts país siágon estats tant ignorats per l'accion de terrenh, l'accion sociala identitària ? Coma vai que vos saguetz pas jamai dobtats que fasiá besonh la desfolar, la descomplessar, la valorizar la populacion e l'ajudar per fin qu'assumigue son eiritatge e que lo trasmete a sos enfants coma als novèls venguts ? Tot part de la basa e fai taca d'òli pièi !
Coma vai que nos sonetz ara per adurre nòstra pèira quand los grands pensaires e occitanistas actuaus son pas estats fotuts de considerar la basa-basa dinc lurs teorias ? Pudèm tant a mèrda ? Sèm tant bastards qu'aquò lenguisticament per lo projèct occitanista ? E ara, après mai de 40 ans d'accions esterletas e d'endronas, la societat civila es finalament presa en còmpte ? Ara que l'occitanofonia es defuntada per los tres quarts ?
En mai d'aquò, aquela "Dintrada" a liòc dinc Lengadòc ! Tornamai après l'afaire de la manifestacion de 2015 empausada a Montpelhièr en pichòts comitats ?
Vòstre comitat de pilotatge, a pensat de consultar totes los associatius dau País d'Òc davans qu'establigue lo programa de la "Dintrada" SIUNA ?
Podètz creire que se me desplace a Narbona ieu, istarai pas lenga atupida coma un tòni davant los bèls discors. Participarai. Esigirai un còmpte-rendut. Esigirai que sortigue quicòm de concrèt d'aquela acampada. E de còps se tòrne faire, que se tengue a Marselha, a Valença, en Alès, a Rodés, au Puèi, vos save ieu... Autrament, esperetz pas de ganhar l'unitat dinc la diversitat. Auretz per respònsa una ira legitima, una dissidença creissenta amai organizada.
Savètz ce qu'aquò fai predicar au vent pendent d'annadas dinc d'associacions onte un parelh d'ensenhaires o universitaris fan la lei ? Savètz ce qu'aquò fai veire los sòcis badar los discors d'aqueles savents-taberlòts rafinats ? Discors que nos an menats onte ne'n sèm ! Savètz ce qu'aquò fai se sentir finament bandit d'una òbra collectiva e per fin de tot còmpte ignorat, mespresat per sos fraires e vesins lengadocians ?
JOGAR COLLECTIU, SOCIAU E LOCAU AU CÒP : aquí-la la frasa-clau d'encapar ! !
Siái pas lo sirvent que siblatz quand vos fai besonh e que pièi delaissatz per vos la jogar clanic, que non ! Per una gargalejada de mai, demoratz entre vautres, es pas utila ma venguda.
Mès se capitatz de me convencir, benlèu vendrai amai o farai saupre. Benlèu...
L'idèia d'aquel acamp de " la Dintrada" me sembla fòrt bona se i se pausan los problèms vertadièrs. Dempuèi qualque temps, a la lectura del Jornalet (articles e comentaris) me venon de sentiments contradictòris. D'un latz, lo plaser de véser cossi qualques unes ensajan de menar una reflexion seriosa e novèla, d'un autre latz un lassitge que me pren de véser, que, tantes encara,coma dempuèi fa temps, se plason de tornar descobrir o inventar una mobileta que fuma e qu'avança pas.
Per perdre pas temps en garrolhas estèrlas, nos devem entendre, primièr, sul sens dels mots : occitan/occitanista, Occitània/ Oxitany-region, e plan maites encara...
e pausar que la prioritat, auèi, deu ésser la lenga. Totas las autras reivindicacions vendran per subrepés. L'encastre sociò-politic se poirà transformar, se besonh, qu'a flor e a mesura de l'avançada de la recuperacion linguistica e de la consciença colectiva.
Serai sintetic( benlèu tròp),que totes los punts soslevats s'ameritarian desvolopaments e nuanças....
1- Militants, monde conscientisats e picalhons:
Quand demandam quicòm, en facia, nos fan comprene:
" l'occitanisme, combien d'electeurs?/ l'occitanisme, combien de consommateurs( per los que volrian demandar d'ajuda al privat o de visibilitat -ex: pels comèrcis..)?)
Podèm ben plorar, bramar o bracejar , aquò's coma aquò que se passa. Aquò rai, per rire un pauc, podèm aver pel cap de menar d'accions violentas, mas sabèm ben plan que, se i a sonque quatre pelats darrèr per las sosténer, la contraproductivitat de l'afar es segura !, fauta de relais social.
2- Espandir nòstra basa sociala. Del meu punt de vista, sonque aquò nos pòt sauvar.
Qual son lo monde conscientisats, militants o pas, e lo monde que poirian ésser sensibilisats;
Per far a la gròssa, i poiria aver dos grops:
A - Los qu'an un ligam afectiu mai o mens fòrt amb la lenga e lo pais; d'aquel grop sortisson la mager part dels militants occitanistas...
B - Los desoccitanisats, los novèls venguts, qu'an pas aquela relacion carnala amb 'l pais:
Entre eles , son nombroses los umanistas-sensibles- per eles e lors enfants, al devenir de la planeta e de l'umanitat. Sns doblidar lo primier grop, e en articulacion, es al mièg d'aquel monde que nos anar cercar de nòus sostens en quichant sus qualques coérencias de rasonament:
- Pel devenir de l'umanitat, aparar la culturò-diversitat es tant important que d'aparar la biòdiversitat, per exemple
- Aquò dich, la responsabilitat de cadun es mai engatjada encara quand òm viu sus lo territòri istoric d'una lenga e cultura menaçadas. S'agis pas de se contentar de dire que signam de peticions pel pòble tibetan, pels amerindians ,eca..., s'agis de comprene que lo combat es global, e que lo melhor biais de sosténer la lucha legitima d'aqueles pòbles , es de prene consciencia qu'aici tanben, i a un combat a menar.
Se , a Narbona, es pas evocat aquel problema del creissiment d'una basa sociala occitanista (o occitanò-sensibla- per far modern), cresi que " la Dintrada" sera per ieu la pòrta de sortida d'unas conviccions engatjadas de 45 ans fa,e que m'acontentarai, d'ara enlà , de parlar amb 'ls darrièrs mohicans, tant que ne demòran, e qu'apuèi,benlèu, farai, coma los latinistas amators, un polit e amar passa-temps de retirat de la lenga qu'aimavi tant.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari