Actualitats
Demòra pas de temps
Los umans son una causa d’escantiment d’espècias animalas e vegetalas tan rapid que la natura se pòt pas defendre amb l’evolucion
I a pas pus de temps. Los mamifèrs d’uèi lo jorn que i a encara sus la Tèrra pòdon pas evolucionar tan lèu per escapar a l’actual seisen escantiment de la planeta. A la diferéncia d’autres, aqueste a per soleta causa l’umanitat. E ara una còla de scientifics a estudiat lo temps per la biodiversitat de la Tèrra per se poder plan refar d’aquel escantiment: entre 3 e 5 milions d’annadas, almens.
Aquò seriá lo melhor scenari pr’amor que los umans son una causa d’escantiment d’espècias animalas e vegetalas tan rapid que la natura se pòt pas defendre amb l’evolucion. Una còla de cercaires de l’universitat danesa d’Aarhus estudièt lo temps que la natura n’auriá de besonh per se regenerar e la responsa es tras que trista, es òrra: entre 5 e 7 milions d’annadas. E entre 3 e 5 milions d’annadas solament per tornar als nivèls de biodiversitat actuals.
L’estudi s’es basat sus l’analisi de milièrs de donadas sus de mamifèrs d’ara mas tanben sus d’espècias escantidas après l’arribada d’Homosapiens sus la planeta. Aital, d’espècias coma lo marsupial tigre australian Thylacoleo o lo sud-american Macrauchenia aguèron de linhatges unics e amb eles moriguèron lors familhas biologicas animalas. Aquò vòl dire la mòrt non solament de las espècias mas tanben de milions d’annadas d’istòria evolutiva.
L’escantiment d’animals plan evolucionats
“Fa gaire, i aguèt l’escantiment de grands mamifèrs coma lo peresós gigant o lo tigre de las dents de sabre ( fa 10 000 ans). Èran d’animals tras qu’evolucionats, çò diguèt lo paleontològ Matt Davis, cap d’aquel estudi. Avián pauca familha biologica e lors escantiments metèron fin a de brancas dins l’arbre evolutiu de la Tèrra. Foguèt un grand desastre natural”.
Aital, los scientifics dison ara que regenerar 2,5 miliards d’ans sus la Tèrra es gaireben un miracle. E los mamifèrs actuals pòdon pas fugir l’escantiment actual. D’espècias en estat critic coma lo rinocèros negre se poiriá escantir en mens de 50 ans. Los elefants asiatics an solament un percentatge de probabilitats d’un 33% d’arribar al sègle venent.
Per conéisser lo temps que demòra, la còla de cercaires danesa estudièt de milièrs de donadas de mamifèrs e demandèt a l’informatica de far una prediccion. Lo melhor scenari confirmèt que la Tèrra necessitariá entre 3 e 5 milions d’annadas per tornar aver la biodiversitat actuala. Entre 5 e 7, la que i aviá abans de l’aparicion del genre Homo. E tot aquò se produirà dins los 50 ans venents.
“Un còp èra, l’òme demorava sus una planeta de gigants; de tatós gigants, de cèrvis gigants, de vibres gigants... çò soslinhèt Jeans-Christian Svenning, d’aquela còla. Ara demoram dins un Mond de mens en mens ric d’espècias mamifèras gigantas. Los solets que ne demòran, los rinocèros e los elefants, son en grèu perilh d’escantiment real”. (Legissètz la seguida)
Aqueste article es publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí.
Aquò seriá lo melhor scenari pr’amor que los umans son una causa d’escantiment d’espècias animalas e vegetalas tan rapid que la natura se pòt pas defendre amb l’evolucion. Una còla de cercaires de l’universitat danesa d’Aarhus estudièt lo temps que la natura n’auriá de besonh per se regenerar e la responsa es tras que trista, es òrra: entre 5 e 7 milions d’annadas. E entre 3 e 5 milions d’annadas solament per tornar als nivèls de biodiversitat actuals.
L’estudi s’es basat sus l’analisi de milièrs de donadas sus de mamifèrs d’ara mas tanben sus d’espècias escantidas après l’arribada d’Homosapiens sus la planeta. Aital, d’espècias coma lo marsupial tigre australian Thylacoleo o lo sud-american Macrauchenia aguèron de linhatges unics e amb eles moriguèron lors familhas biologicas animalas. Aquò vòl dire la mòrt non solament de las espècias mas tanben de milions d’annadas d’istòria evolutiva.
L’escantiment d’animals plan evolucionats
“Fa gaire, i aguèt l’escantiment de grands mamifèrs coma lo peresós gigant o lo tigre de las dents de sabre ( fa 10 000 ans). Èran d’animals tras qu’evolucionats, çò diguèt lo paleontològ Matt Davis, cap d’aquel estudi. Avián pauca familha biologica e lors escantiments metèron fin a de brancas dins l’arbre evolutiu de la Tèrra. Foguèt un grand desastre natural”.
Aital, los scientifics dison ara que regenerar 2,5 miliards d’ans sus la Tèrra es gaireben un miracle. E los mamifèrs actuals pòdon pas fugir l’escantiment actual. D’espècias en estat critic coma lo rinocèros negre se poiriá escantir en mens de 50 ans. Los elefants asiatics an solament un percentatge de probabilitats d’un 33% d’arribar al sègle venent.
Per conéisser lo temps que demòra, la còla de cercaires danesa estudièt de milièrs de donadas de mamifèrs e demandèt a l’informatica de far una prediccion. Lo melhor scenari confirmèt que la Tèrra necessitariá entre 3 e 5 milions d’annadas per tornar aver la biodiversitat actuala. Entre 5 e 7, la que i aviá abans de l’aparicion del genre Homo. E tot aquò se produirà dins los 50 ans venents.
“Un còp èra, l’òme demorava sus una planeta de gigants; de tatós gigants, de cèrvis gigants, de vibres gigants... çò soslinhèt Jeans-Christian Svenning, d’aquela còla. Ara demoram dins un Mond de mens en mens ric d’espècias mamifèras gigantas. Los solets que ne demòran, los rinocèros e los elefants, son en grèu perilh d’escantiment real”. (Legissètz la seguida)
Aqueste article es publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#1 Jornalet accèpta tant "evoluir" coma "evolucionar", e Domergue Sumien ne dona una bona explicacion dins aqueste article: https://opinion.jornalet.com/lenga/blog/2522/evoluir-evolucionar
#1 Exactament. Tota espècia de uei que torna tàu darrèr ancèstre comun universau (LUCA, last universal common ancestor); donc qu’am tots enter 3,5 e 4 miliards d’ans d’istòria evolutiva. Bèth monde pensan per exemple que los mamifèrs apareishón a la fin de l’atge deus dinosaures. En fèit los purmèrs mamifèrs e los purmèrs dinosaures qu’espelín chic o mic en medish temps i a de cap a 240 milions d’ans.
Pr’aquò uas quantas espècias com los daufins, los papagais o los elefants (e shens: tanben abelhas, aranhas, cefalopòdes…) que presentan un interès particular tà l’estudi de la cognicion, de la facultat de planificar e préner decisions, de la consciéncia reflexiva, de la communicacion (lengatge comprés), etc.
Ecologicament, los grans erbivòrs qu’an ua importància màger tà mantiéner los sòus sanitós e productius — e los talòs (vèrmis roges) tanben, a pàrias. Se los uns o los autes s’escanteishen, la desertificacion qu’ei quasi segura.
Tau flèu de l’ultraliberalisme, qu’ei lo vestit modèrne (propiau-cravata-Rollex) de l’aganidèra acosmica qui vòu a tot hòrt apartar lo shimi nud de la rèsta deu vivent en ne l’instituint predator suprèm. Mes que comencè au mensh dab lo “Datz-ve creish e multiplicatz-ve”, lhèu medish avants. L’apogèu (o lo perhons) de l’especisme e de l’utilitarisme que serà estat tocat, ça’m par, dab l’edat escura qui va de Descartes/Malebranche dinc au behaviorisme. E ne n’èm pas sortits enqüèra, be se’n manca (vediatz lo neurissatge industriau, Monsanto, etc.).
Ua contrapensada qu’a tostemps existit (disem de Lucrèci a de Waal en passant per Condillac?) mes solament en darrèras qu’a començat de trobar escot. Tròp chic, tròp tard e de tota faiçon radicaument incompatibla dab la suberpopulacion.
L’escantiment d’animals plan *evolucionats ? Supausi que l'autor de l'article voliá dire "evoluïts".
Èsser evoluït, al plan biologic, significa "èsser viu" ; una espècia que non evoluís es desapareguda. E per evoluïr, a una espècia, li bastar de téner dins la durada.
Scientificament, vesèm perfèctament çò que pòt signioficar "plan adaptat" (mercés a un processus, long dins lo temps, d'evolucion). Mas èsser "plan evoluït", scientificament, non significa res. Totas las espècias vivas, mono o pluricellulàrias, e mai los quites procariòts son parièrament evoluïts, estant que son contemporanèus los unes dels autres.
Un uman, per exemple, es mai adaptat per los aprentissatges abstraits coma los de l'escriptura e de la lectura que non pas un vèrmi rotge. Mas lo vèrmi rotge e el son parièrament evoluïts, estant que lor origina comuna dins lo règne viu es la meteissa : aquò remonta a un egal periòdi d''evolucion. L'evolucion cap a l'uman o cap al vèrmi rotge son qualitativament distinctas (sense nuéncia scientifica de valor), mas la quantitat de temps d'evolucion es la meteissa, ja que son contemporanèus.
Aquò dit,en tèrme de valor (etica, e non pas scientifica) l'uman es clarament una engana, una error grèva de l'evolucion, dins la mesurra qu'el solet mena lo règne viu a la catastròfa generala. L'uman, dins son foncionament actual, establit subre l'ubris ultraliberala, retipa exactament lo foncionament letal d'una cellula cancerosa dins un organisme a mand de ne morir…
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari