Actualitats
Es mòrt Pèire Pessamessa
L’escrivan occitan foguèt classat per Robèrt Lafont e Christian Anatole coma membre de la generacion de 1956
Es mòrt l’escrivan occitan Pèire Pessamessa (1931-2018), classat per Robèrt Lafont e Christian Anatole coma membre de la generacion de 1956, l’an qu’Ives Roqueta presentava dins la revista Òc dètz joves escrivans occitans, d’escrivans occitanistas qu’avián pas partejat lo Felibritge.
Cal dire qu’amb son amic Sèrgi Bèc en 1954, amb Pessamessa, avián escrich a quatre mans e signat la rejoncha de poèmas Li graio negro, escricha en grafia felibrenca, rompent amb la literatura felibrenca.
Se Li graio negro èra de poesia surrealista, Nhòcas e bachòcas (1957), son primièr roman, pren la draia d’una pròsa 100% realista. Un pauc dins la draia d’Una vita violenta, de Pier Paolo Pasolini (1959). Jamai non s’èra fach un roman coma aquel en occitan! Coma se Victor Gelu aguèsse fach de romans. D’aquelas pròsas n’avèm bravament besonh. Avètz legit Qualques balas dins la pèl, de Franc Bardòu (2009)? Bardòu me contèt fa qualques annadas que la revista Òc cercava de pròsas urbanas. Benlèu ne cèrcan encara. La literatura occitana manca pas de nhac, mas de còps manca... d’agressivitat. L’escrivan Pessamessa contèt la vila, la misèria, l’inadaptacion, la manca de bonaür, la pauretat, lo caumatge, los trebolèris morals, la brutalitat dels joves, la brutalitat dels adultes, las garrolhas de tavèrna... Lo monde de uèi, tè. Mas tanben, ça que la, gardèt sa plaça al lirisme. Al lirisme, a la nostalgia non.
Li agradavan los bons trobadors.
Li agradava Balzac.
Li agradava pas la poesia que repàpia.
Li agradavan los neologismes, per mon gost un pauc tròp.
Michèu Neumuller aviá definit Pessamessa coma “un original dins l’occitanisme”. Aviá rason. Pessamessa èra un òme que crentava pas de dire çò que pensava: de l’islam, de l’occitanisme modèrne, de las esquèrras... Èra un òme sincèr, çò que de còps t’ajuda pas a far d’amics. A Jornalet avèm agut l’astre de téner sos comentaris —qualques unes plan polemics— a d’articles signats per sos chafres: Sírius, Savonarole, Comtessa de Diá, Pèire Cardenal, e... per ieu lo melhor, Canonge de Misericòrdia. Ieu aprenguèri del Canonge de Misericòrdia.
Pessamessa foguèt un catalanofil aboriu, mas amb una intencion, la d’ajudar los catalans a conéisser l’importància de la literatura classica occitana. Me recòrdi de sos escriches a prepaus del teatre occitan medieval dins la revista Serra d’or, o del compte rendut, tanben dins Serra d’Or, del libre Bernard de Ventadour; choix de chansons (1958), presentadas e reviradas par André Berry...
Dempuèi 2002 e fins a 2015, foguèt lo president de la seccion occitana del CAÒC, Comitat d’Afrairament Occitano-Catalan; fins a la dissolucion.
Quin omenatge melhor que relegir Pessamessa?
Vos traparem de manca, mèstre.
Manèl Zabala
Moment per recuperar aquesta critica de Sèrgi Viaule sus la tèsi de Pèire Pessamessa.
Cal dire qu’amb son amic Sèrgi Bèc en 1954, amb Pessamessa, avián escrich a quatre mans e signat la rejoncha de poèmas Li graio negro, escricha en grafia felibrenca, rompent amb la literatura felibrenca.
Se Li graio negro èra de poesia surrealista, Nhòcas e bachòcas (1957), son primièr roman, pren la draia d’una pròsa 100% realista. Un pauc dins la draia d’Una vita violenta, de Pier Paolo Pasolini (1959). Jamai non s’èra fach un roman coma aquel en occitan! Coma se Victor Gelu aguèsse fach de romans. D’aquelas pròsas n’avèm bravament besonh. Avètz legit Qualques balas dins la pèl, de Franc Bardòu (2009)? Bardòu me contèt fa qualques annadas que la revista Òc cercava de pròsas urbanas. Benlèu ne cèrcan encara. La literatura occitana manca pas de nhac, mas de còps manca... d’agressivitat. L’escrivan Pessamessa contèt la vila, la misèria, l’inadaptacion, la manca de bonaür, la pauretat, lo caumatge, los trebolèris morals, la brutalitat dels joves, la brutalitat dels adultes, las garrolhas de tavèrna... Lo monde de uèi, tè. Mas tanben, ça que la, gardèt sa plaça al lirisme. Al lirisme, a la nostalgia non.
Li agradavan los bons trobadors.
Li agradava Balzac.
Li agradava pas la poesia que repàpia.
Li agradavan los neologismes, per mon gost un pauc tròp.
Michèu Neumuller aviá definit Pessamessa coma “un original dins l’occitanisme”. Aviá rason. Pessamessa èra un òme que crentava pas de dire çò que pensava: de l’islam, de l’occitanisme modèrne, de las esquèrras... Èra un òme sincèr, çò que de còps t’ajuda pas a far d’amics. A Jornalet avèm agut l’astre de téner sos comentaris —qualques unes plan polemics— a d’articles signats per sos chafres: Sírius, Savonarole, Comtessa de Diá, Pèire Cardenal, e... per ieu lo melhor, Canonge de Misericòrdia. Ieu aprenguèri del Canonge de Misericòrdia.
Pessamessa foguèt un catalanofil aboriu, mas amb una intencion, la d’ajudar los catalans a conéisser l’importància de la literatura classica occitana. Me recòrdi de sos escriches a prepaus del teatre occitan medieval dins la revista Serra d’or, o del compte rendut, tanben dins Serra d’Or, del libre Bernard de Ventadour; choix de chansons (1958), presentadas e reviradas par André Berry...
Dempuèi 2002 e fins a 2015, foguèt lo president de la seccion occitana del CAÒC, Comitat d’Afrairament Occitano-Catalan; fins a la dissolucion.
Quin omenatge melhor que relegir Pessamessa?
Vos traparem de manca, mèstre.
Manèl Zabala
Moment per recuperar aquesta critica de Sèrgi Viaule sus la tèsi de Pèire Pessamessa.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Personalament, aqueste mòrt (e coma sap Brassens, los mòrts son totes de braves tipes) non l'ai pas jamai atacat, mas sempre l'ai entendut geuegar de planhs d'extrèma-dreita, contras las populacions d'origina miègterranèa. E compartissiái pas son desamor… L'agèsse ieu atacat sus tal punt, non concebriái pas le vergonha pus mendra. Ne fariái mailèu una question de dignitat ciutadana.
Totun, lèva benlèu pas tot a sas qualitats d'escrivan, un pauc coma per L.F. Céline, escrivan francés que nos mespresava, a nosautres, pòbles de la mar tampada…
Un dels escriveires moderns occitans mai grands. Nhocas e Bachocas e mai que mai De fuoc amb de Cendre, cap d'obras totals a l'auçada de Celine o Salinger. Mas quin espantament e quina deçaupcion grandassa atristada de legir l'ome vielh agrit e sos comentaris racistas e paranoïacs dins Jornalet ! Mistèris e ambivalència de l'arma umana...
Una vegada que venguet amb lo CAOC a Palma lo conegueri, era una persona bondadosa e molt sensilha. Que Diéu lo tenga en la gloria dels bons.
De fuòc amb de cendres, lo primièr roman que legiguèri. Èra lo Celine occitan, un escrivan imens. Es una granda pèrda per la literatura occitana. RIP.
La literatura occitana a perdut un de sos pus grands escriveires e l'Occitania un òme d'una granda cultura e d'una granda clarvesença.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari