Dins sas analisis dels eveniments qu’an marcat l’an que s’acaba, VilaWeb a publicat un article sus l’estat francés que la redaccion de Jornalet consideram fòrça interessant. En seguida ne podètz legir l’adaptacion occitana.

Dins l’estat francés, es en 2018 que s’es completament desactivada l’operacion Macron. Lo president de la republica a perdut tota la credibilitat qu’aviá. De caumas coma las dels agents ferroviaris e las dels estudiants e lo movement dels Gilets Jaunes an daissat Emmanuel Macron en posicion d’instabilitat totala, e sembla qu’an roïnat son projècte de redefinir lo panorama francés e europèu a l’entorn de son movement politic.
 
La poténcia del movement dels Gilets Jaunes a estonat totòm e a accelerat l’aparicion d’una fendascla notabla dins las relacions de Macron amb son primièr ministre, Edouard Philippe. L’afar Benalla e la partença de Nicolas Hulot e Gérard Collomb èran ja d’indicis que la relacion entre los dos responsables politics màgers de l’estat anava pas plan. Mas la reaccion de Macron a la fòrça del movement de protèsta, en ensajant de s’alonhar de las politicas de Philippe, an indignat lo primièr ministre. En França, las relacions entre lo president e lo primièr ministre, que sián del meteis grop politic o pas, son totjorn complèxas. E sovent, quand aquelas relacions s’empoisonan, dobrisson la via a de crisis fòrça grèvas.
 
En mai d’aquò, lo movement dels Gilets Jaunes es arribat a un moment que Macron esperava amb ànsia, près de las eleccions europèas. Après lo retirament d’Angela Merkel e amb la crisi del Brexit a son ponch culminant, Macron pantaissava que França prendriá la seguida d’Alemanha coma país director de l’Union Europèa. E aspirava que son partit, La Republica en Marcha, foguèsse decisiu a l’ora de bastir de majoritats al Parlament Europèu. La crisi, amb los imatges de violéncia per carrièras, a degalhat los plans del president francés, que sa credibilitat es al ponch pus bas. Aquò menaça de favorir lo Recampament Nacional, que poiriá ganhar tornarmai d’eleccions en França, çò que dobririá una granda crisi politica. Las europèas seràn vistas coma una pròva de l’estat real del país, e a l’ora d’ara degun dobta pas que lo resultat serà fòrça desparièr de l’avalanca que ne beneficièt Macron a las eleccions presidencialas.
 
A respècte de las nacions de l’estat francés, la Nòva Caledònia a fach ongan lo primièr dels referendums d’autodeterminacion pachats dins los Acòrdis de Matignon. Lo “non” a l’independéncia s’impausèt amb un clar 56%, mas estonèt l’”òc”, en arribant a un 43% e en ganhant amb un 76% dins la província del nòrd. Lo resultat foguèt aculhit amb satisfaccion pels independentistas canacs, que considèran qu’als dos referendums previstes dins los ans venents se pòt acorchir la distància.
 
L’autre fogal d’interès es estat Corsega, ont lo govèrn sobeiranista a ensajat de lançar un dialòg, per ara infructuós, amb França.
 
 
 
 
 

---

Aquesta nòva es adaptada de VilaWeb, amb qui Jornalet ten un acòrdi de cooperacion.