Fins a uèi lo jorn lo principal problèma per comprene scientificament l’origina de l’Univèrs, tanben conegut coma Bing Bang, èra que jamai èra pas estat trapat astronomicament cap fossil d’aquela epòca. Òr, l’astronomia poguèt viure un moment istoric quand una còla trobèt una nívol fossila mai de 15 miliards d’ans après sa formacion. La descobèrta dobrirà, de segur, una nòva pòrta a l’estudi de la naissença de l’Univèrs.
 
Lo fossil de nívol de gas foguèt descobèrt dins una region tras que luenchenca de l’Univèrs amb la pus nauta tecnologia creada per l’òme per estudiar l’espaci. D’efièch, se trobèt per mejan de dos espectromètres plan especials que son situats dins lo telescòpi optic pus potent de la planeta, W. M. Keck, dins l’illa de Maukanea, en Hawaii.
 
La trobalha es considerada coma tras que rara e una de las mai importantas dins l’estudi de l’istòria de l’Univèrs. E es estada una bèla reüssida d’una còla qu’a per membres Fred Robert e Michael Murphy, ambedós de l’Universitat de Tecnologia de Swinburn e amb d’argent del Conselh per lo Projècte de Descobèrta e Recèrca Australian e lo Conselh Europèu de Recèrca.
 
Los astronòms qu’an fach venir publica la descobèrta d’aquel fossil espacial trantalhèron pas per soslinhar qu’èra una trobalha excepcionala dins l’estudi de l’istòria de l’Univèrs qu’a ja donat fòrça informacion sus cossí se formèron las primièras galaxias . “Lo gas dins l’Univèrs es polluit per d’elements pesants pertot. Proven d’estelas qu’esclatèron fa de temps, çò diguèt Robert. Mas avèm pogut trobar una nívol clara, sens la pollucion estellara que se formèt après lo Bing Bang, e qu’es demorada aital pendent pus de 1500 milions d’annadas”.
 

Una nívol amb pauca pollucion
 
Lo fossil rescontrat a fòrça pauques elements pesants, çò es pauca pollucion estellara. Mens d’1/10 000 de la proporcion de nòstre Solelh. Aquò non es pas considerat scientificament coma de pollucion e per ansin s’es pensat qu’es un fossil d’aquela nívol de gas. Un dels primièrs còps que l’astronomia ne tròba un d’aquel tipe en tota son istòria.
 
La descobèrta, totun, foguèt pas aisida. La còla d’astronòms que trobèt aquel fossil empleguèt los espectromètres ES e HIRES de l’observatòri hawaiian de Kecks. Sens aqueles espleches scientifics de la pus nauta tecnologia, jamai fins a uèi aquela nívol de gas seriá pas estada trapada.
 
Per la trobar, los astronòms cerquèron dins de quasars pr’amor que produson una cèrta lutz dins l’espectromètre, e ansin l’idrogèn present dins la nívol de gas poguèt èsser descobèrt. La preséncia de divèrsas ombras d’idrogèn dins l’espectromètre poguèt d’efièch donar l’alèrta als scientifics.
 
Fins ara, s’èra sonque trobat dos fossils de nívol de gas. Foguèron Michele Fumagali e John O’Meara que foguèron al centre de la trobalha en 2011. E an trabalhat ongan amb la còla qu’a descobèrt aquela nívol de gas fossila.
 
“Malgrat que pensèssem qu’aquela descobèrta èra la cima de l’icebèrg tanben consideràvem qu’èra pas estada mai qu’una trobalha casuala, çò diguèt O’Meara. Pr’aquò cal soslinhar scientificament aquesta nòva trobalha astronomica. Pr’amor que trobar de nívols de gas fossilas es un fach de fòrça mal far”. (Legissètz la seguida)







 

---

Aqueste article es  publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí.