Maugrat sa composicion gasosa, Jupitèr comença ara de mostrar cossí es vertadièrament format. Son camp magnetic es lo pus grand del Sistèma Solar. Solament lo Solelh n’a un d’encara mai grand. Lo mandadís de la sonda espaciala Juno al gigant gasós en 2016 permetèt l’arribada a la Tèrra d’informacions de mai en mai exactas. E ara es estat confirmat qu’es una planeta qu’a un tresen pòl magnetic, çò que fa d’aquela planeta una de las mai excepcionalas del Sistèma Solar.
 
Es una composicion totalament desparièra a la de la Tèrra. Jupitèr es fach de manièra majoritària d’idrogèn e d’èli. E aquò dona a Jupitèr la categoria de planeta singulara. D’informacions enviadas per la sonda espaciala Juno –qu’arribèt a Jupitèr en 2016 per contunhar lo trabalh de las anterioras sondas Voyager– confirmèron qu’a un segond pòl sud jos l’eqüator.
 
Fin ara, las sondas Voyager avián pas pogut volar tan bas subre la planeta. Juno o a fach a solament 4000 quilomètres d’altitud e pendent 53 jorns. Çò qu’ajudèt a estudiar la formacion e l’origina de Jupitèr. E una de las suspresas mai agradivas als astrofisicians foguèt la descobèrta d’aquel tresen pòl magnetic.
 
 
Una composicion de mal explicar
 
La composicion d’aquela planeta gasosa es estada considerada per de scientifics e cercaires coma malaisida e complèxa. Sus la Tèrra un son se descompausa en divèrsas ondas de frequéncia e longor desparièras. Aital seriá lo camp magnetic d’una planeta. Lo pòl magnetic pòt èsser desseparat en d’armonics esferics. Lo primièr e mens complèxe seriá coma lo d’un aimant amb dos pòls. Mas n’i a que son pus complèxes.
 
La superfícia solida de Jupitèr es pas encara estada descobèrta. Pr’amor d’aquò es un airal de la planeta nomenada solament nivèl 0, que seriá lo luòc amb de pression pròcha d’1 bar (parièr al nivèl de la mar terrèstre). Puèi, Juno descobriguèt un emisfèri nòrd amb un camp magnetic fòrça complèxe, amb d’armonics fòrça desparièrs dels que i a dins la Tèrra. E puèi encara, la sonda espaciala ven de confirmar un segond pòl sud jos l’eqüator de la planeta giganta.
 
Los astrofisicians sabon pas perqué las caracteristicas asimetricas d’aquel nòu pòl son tan desparièras de las trapadas sus la Tèrra. Sus la Planeta Blava la simetria magnetica es producha per un motor qu’a los corrents de conveccion coma font. Son dins una partida de la planeta liquida, facha de fèrre e niquèl.
 
Segon aquò, la Tèrra seriá estada una planeta amb mai d’un pòl nòrd fa un miliard d’annadas. Jupitèr es, totun, una planeta gasosa facha d’idrogèn e d’èli que son pas de liquids conductors. Mas a de nautas prigondors e jos de grandas pressions aquò càmbia. L’idrogèn ven coma un metal que reagís a de corrents de conveccion provocats per la calor.
 
Tot aquò fa de Jupitèr e de sa superfícia e de son atmosfèra una planeta plan complèxa. De las pus complèxas que i aja dins lo Sistèma Solar. E son camp magnetic tanben es plan complèxe pr’amor qu’a tres pòls. Divèrses astrofisicians especialistas de la planeta an ja predich que tot aquò indica que i auriá un nogal de ròca dins la planeta.
(Legissètz la seguida)







 

---

Aqueste article es  publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí.