Frederic Solièr es un escrivan occitan d’expression francesa nascut a Fois en l’an 1800. Ça que la, visquèt plan pauc de temps en Occitània. Aprèp d’estudis de drech e mantunes mestièrs alimentaris, se faguèt jornalista e se metèt a escriure de romans que serán rapidament presats del public. Malurosament l’autor se morís abans ora, a l’edat de 47 ans.
 
Aquel roman “Lo comte de Tolosa” foguèt escrich en 1835. Siam en plen periòde romantic. Va sens dire que l’òbra de Frederic Solièr es bravament influenciada per sas lecturas de Victor Hugo, Jean-Jacques Rousseau, Sendhal, Onorat Balsàs e plan d’autres d’aquel temps. Aquelas ascendéncias se saufinan tre los primièrs paragrafes de l’obratge. Lo biais d’escriure es lo d’aquesta debuta de sègle XIX. La frasa i es longa e qualques còps subrecargada. La quita sintaxi del francés es pas exactament la qu’emplegam en aquesta debuta de sègle XXI. Lo descalatge es evident e cal un momenton al legeire per s’i far. Rai d’aquò! aquela repujada dins lo temps es l’interés e l’originalitat de l’obratge.
 
Emai se Frederic Solièr visquèt una brava partida de sa vida a París, son anma d’Occitan lo quitèt pas jamai. Per pròba la trilogia de sos romans istorics que son “Lo comte de Foix”, “Lo vescomte de Besièrs” e, plan solide “Lo comte de Tolosa” que n’es question dins aquesta presentacion.
 
A la debuta del sègle XIX lo mot d’Occitània es pas encara estat redescobèrt pels istorians. Atanben, res d’estonant a çò que Frederic Solièr emplega de longa lo mot de Provença a la plaça d’Occitània. Es un arcaïsme dins la denominacion geografica que, se gausi dire, flaira bon la naftalina. Amb aquel vocable de Provença l’autor designa tanplan Lengadòc coma Occitània tota. Coma o sabètz es plan pus tard, a la debuta del sègle XX, que los intellectuals occitans tornaràn popularisar lo nom condreit de la patria nòstra.
 
Frederic Solièr es un romancièr imaginatiu e fantasierós. Li arriba d’utilisar de ficèlas romanescas de las pus originalas, se que non de las pus inesperadas. Es aquesta capacitat d’invencion literària que fa lo fachin del libre. E imagini que, fa gaireben dos sègles, al moment ont foguèt publicat l’obratge, aquestas trobalhas deguèron aver un polit succès. Justament, un autre avantatge de la reedicion d’aqueste roman istoric -e subretot l’interés de sa lectura actuala- residís dins lo fach que lo legeire contemporanèu pòt pas, a passas, se pausar pas la question del “Cossí lo public poguèt acuelhir l’obratge a l’epòca?”. E tanben, autra question caporala: “Quin èra l’estat de las coneissenças istoricas sul sicut de l’istòria medievala occitana?”. Quand se sap que la Cançon de la crosada foguèt publicada per Claudi Fauriel en 1837, siá dos aprèp l’espelida de libre de Frederic Solièr, òm se pòt demandar ont l’autor trapèt sas referéncias istoricas. Ça que la, d’unes passatges son bravament aproximatius tocant l’estricte punt de vista istoric; per dire pas completament fantasieroses. Ne vòli per pròva lo fach de véser lo comte de Tolosa fisicament present al moment del setge de La Vaur dins lo camp e cotria Simon de Montfòrt. Semblariá qu’en 1835 l’autor agèsse pas agut qu’una partida dels elements istorics de la guèrra d’annexion d’Occitània.
 
Mas doblidessem pas jamai que siem aquí dins lo domèni del romanesc. Atanben dins l’obratge l’autor fa, quand aquò ne vira, jogar la magia. Probablament per çò qu’a la debuta del sègle XIX, en plen romantisme, los Europèus podián pas enfaciar la vida a l’Edat-Mejana sens mascariás. Lor èra malaisit de concebre un roman -foguèsse mai o mens istoric- sens una mica de perlimpinpin. Coma per exemple aquel episòdi ont un companhon de resistància guida l’eroi, Albèrt de Saissac, dins los clusèls del monastièr dels Cordelièrs a Tolosa. Urosament, dels encantaments, Frederic Solièr n’usa sens n’abusar. Tornamai, aquela mòda, per dire pas aquela tissa, d’anar quèrre lo subrenatural a la rescorsa es un trach de l’obratge, que demest plan maites, lo data. Lo libre clau tanben de scènas de tragedia, plan evidentament tan indispensablas dins aqueste mena de genre que n’es lo fabulós. Coma per exemple, un moment donat, lo desnosament d’un afar matrimonial dins la cluèjòla d’un paisan. Demòra dins laquala l’eròi, cavalièr de naut linhatge, s’èra recaptat per la nuèit. Aquí l’autor emprunta al drama antic per se’n servir un dins la trama de son òbra.
 
Lo roman es d’una bèla intensitat narrativa. Abonda d’idèias que, se totas son pas escasudas nimai capitadas, en pasmens lo meriti de téner lo legeire en alen. Mantunas intrigas son imbricadas las unas dins las autras dins una mena de jòc de tostonas russas. A fòrça, lo legeire a de mal a seguir. A voler far explorar mantunas dralhas al legeire, caldriá que l’autor fague mèfi de lo perdre pas en camin. Disi pas qu’es aquí lo cas, mas qualques còps, pauc se’n manca. Pòt arribar que d’unas longors s’estirassan sus mantunes paragrafes. Las frasas son longas, coma se fasián a l’epòca en lenga francesa. D’unas son pesugas e a mon vejaire enrambolhadas.
 
Per ieu, lo gròs interés d’aqueste libre es de far la demostracion que l’autor, sièis cent ans aprèp los eveniments descriches, ten una vertadièra simpatia pels princis e cavalièrs occitans. Malgrat lo debanament de son roman que poriá passar per torcegut a un legeire d’uèi, malgrat las fantasiás que l’autor pren per rapòrt a l’istòria, dins son escritura, en filigrana, transpareis l’amarum d’aparténer al pòble cincit d’aquesta epopèia medievala. Coma que, aquel libre de Frederic Solièr pròva plan que lo nacionalisme occitan, emai aconsomit, a de longa traversat los sègles. Mas d’aquò ieu n’aviái l’intima conviccion.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
_____
SOULIÉ, Frédéric. Le comte de Toulouse. Edicions Princi Negue, 2012. 300 paginas.