Las eleccions presidencialas del 22 d’abril e del 6 de mai son vengudas, coma totjorn, una lucha personala entre candidats. Lo duèl entre Nicolas Sarkozy e François Hollande pren las primièras paginas dels jornals e dels informatius de la television. Mas al delà de las lors fotografias i a quicòm que bolega, es per aquò qu’aqueste article vòl mandar un còp d’uèlh al programa lingüistic de totes los candidats.
Lo president Nicolas Sarkozy a tengut un discors ambigú sus aquela question. S’èra presentat amb la promessa de far una lei de politica lingüistica a la fin del sieu mandat, mas o a pas mes en òbra. Ara lo sieu discors ven mai dur, que lo vestís amb un nacionalisme que semblava superat. Dins aquela linha, lo president nos estonèt fa qualques jorns quand diguèt, dins la vila occitana de Marselha, que “quand òm aima França, òm prepausa pas de ratificar la Carta de las Lengas Regionalas qu’a pas per tòca de far viure las lengas regionalas, cresi, mas de reconéisser de dreches lingüistics a totas las minoritats e las metre jol contraròtle d’una Cort Europèa que jutjarà sens tenir compte de la nòstra istòria nacionala e de la nòstra tradicion republicana”. Aquela afirmacion contrasta amb d’autras qu’aviá fach dins lo passat, quand diguèt qu’aprene una lenga regionala “met pas en risc l’unitat nacionala”.
E se la posicion de Sarkozy es cada còp mai dura, la posicion socialista ven cada còp mai doça. Lo PSF a totjorn agut una relacion ambigua per rapòrt a la legislacion lingüistica, mas lo sieu candidat François Hollande a demostrat un notable engatjament amb las lengas dichas regionalas. Fa solament unas setmanas diguèt publicament que, s’arriba d’èsser president, farà “ratificar la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minorizadas” perque es "una demanda legitima". Dins aquela linha, lo candidat socialista a promés tanben de “començar una discussion dins lo Parlament, non pas perque la lenga francesa siá afeblida – es important que totes ajam la meteissa lenga –, mas perque las lengas regionalas sián protegidas”.
Del sieu costat, lo candidat centrista François Bayrou a totjorn tengut una posicion modèrna per rapòrt a la politica lingüistica. Es, probablament, pel fach que lo candidat del MoDem es occitan, çò que benlèu l’a fach s’avisar del besonh de superar la situacion lingüistica actuala. Fa qualques jorns a Tolosa, lo candidat centrista demandèt que “las lengas regionalas de França sián reconegudas dins lor justa plaça” e tornar-mai diguèt, en occitan, “qu’ei finit lo temps de la vergonha, que comença lo temps de la fiertat”. Dins aquel sens, qualques meses abans, Bayrou foguèt talament clar quand afirmèt: “Es pas un luxe, es un drech. Las lengas regionalas fan partida del tresaur cultural del país. (...) Per ieu, las lengas de França, que son ricas e nombrosas, coma lo breton, lo basc o las lengas de la granda familha occitana ont i trobam lo gascon o lo bearnés; aquelas lengas an lo besonh d’èsser trasmesas”. Pasmens, Bayrou a exprimit tanben publicament los sieus dobtes sus la possibilitat de far obligatòri l’ensenhament de las lengas dichas regionalas.
En tot cas, es la coalicion Euròpa Ecologia-Los Verds los qu’an a un discors mai clar e mai favorable a las lengas dichas regionalas. L’aliança amb los partits regionalistas de Regions e Pòbles Solidaris (RPS), ont i a lo Partit Occitan (PÒC), a provocat l’aprigondiment d’aquela question e la lor candidata, Eva Joly, i met pas ni sal ni òli: “Las lengas regionalas son de tresaurs culturals en dangièr. Per bastir l’unitat francesa, de generacions de jacobins an pensat que ne caliá enebir l’usatge. Mas aquela epòca es ja passada perque lo francés a pas mai de besonh d’èsser ajudat”. Per aquò la lor candidatura defend la signatura e aplicacion de la Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minorizadas. E mai se s’atenherà pas lo caractèr obligatòri legal d’aquelas lengas dins l’ensenhament, Joly prepausa de “n’impausar l’ofèrta” per que los parents pòscan causir.
Lo candidat del Font d’Esquèrra, Jean-Luc Mélenchon, a pas quitat sa fiertat jacobina e, dels candidats a las presidencialas, es lo que s'es mens intimidat a mostrar la siá antipatia per las lengas autoctònas, dichas regionalas, quitament amb un cinisme notable. Per exemple a Brèst, diguèt publicament als parlants d'aquelas lengas qu'el n'a pas res contra "mas cal que viretz devèrs lo futur".
Dins la meteissa linha que Mélenchon, lo Front Nacional mòstra totjorn una oposicion frontala a la promocion legala de las lengas dichas regionalas, e mai s’aquel partit mòstra sovent un imatge de caractèr regionalista. Mas la siá candidata, Marine Le Pen, es clara e frapanta: “La tendresa que totes avèm per las culturas regionalas nos deu pas far pèrdre de vista l’exigéncia del restabliment de la nacion francesa e, en consequéncia, la mantenença absoluda del francés coma sola lenga oficiala de l’Estat”.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#2 As plan arrason! Poutou ei estat eth gran desbrembat de Jornalet enes croniques electoraus per çò que me cau demanar desencuses. Ac auem sajat d'apariar ena cronica d'aué, e sò segur que damb eth temps ac haram mielhor. Mercés pera arremerca, que mos ajude a miellhorar, e un aute còp desencuses, sustot, per desmbrembar eth NPA.
"En tot cas, es la coalicion Euròpa Ecologia-Los Verds los qu’an a un discors mai clar e mai favorable a las lengas dichas regionalas." Soi septica sus aquò. Lo NPA es tanben hòrt clar e favorabla a las lengas ditas regionaus. http://www.ieo-oc.org/IMG/pdf/NPA_Aquitania.pdf Se pòt trobar numerosas autas sorgas que hèn mòstra d'aquesta "obertura". Sonque entà "tornar equilibrar" un chicòt...
Eleccion presidenciala
Lo Partit de la Nacion Occitana afortís que Occitània es una nacion dont lo territòri es a l’ora d’ara administrat essencialament per l’Estat francés e marginalament per l’Estat espanhòl (Val d’Aran) e l’Estat italian (Valadas alpinas occitanas de la region Piémont)
Lo Partit de la Nacion Occitana reivindica a tèrme, al nom del drech dels pòbles a dispausar d’eles-meteisses, l’unificacion per de vias pacificas d’aquel territòri e la creacion d’una Republica federala occitana, sobeirana, membre de l’Union europèa e de l’ONU.
Aquela Republica se bastirà per estapas (autonomia de las regions occitanas, regropament e redecopatge d’aquelas regions e federalizacion de la Republica francesa).
Es clar que cap dels detz candidats a l’eleccion presidenciala francesa de 2012 pòrta aquelas reivindicacions. Fa que l’abstencion o lo vòte nul o lo vòte blanc dels que partejan mai o mens nòstras idèas pòdon èstre una causida legitima.
Çaquelà, d’unes candidats an de proposicions que van mai o mens dins lo sens que volèm.
Per las lengas de França autras que lo francés dins la Republica francesa, sols Eva Joly, Francés Vairon e François Hollande son favorables a la ratificacion de la Carta europèa de las lengas regionalas e minoritàrias que necessitariá una reforma de la Constitucion. Nicolas Sarkozy refusa la ratificacion per paur del comunautarisme e tenguèt pas sa promessa de 2007 d’una lei sus las lengas regionalas. Mas, per lo Partit de la Nacion Occitana, establir una vertadièra democracia lingüistica se pòt concebre sonca dins una organizacion territoriala diferenta de la Republica francesa passant per un vertadièr poder sul plan legislatiu e fiscal per de regions autonòmas.
D’aquel punt de vista, sola Eva Joly prepausa una organizacion novèla de França sus un modèl federal diferenciat, amb una regionalizacion refortida. La region auriá de competéncias normativas e una larga autonomia fiscala.
Francés Vairon sembla pas considerar la contunhacion de la descentralizacion mas parla de mutualizacions departament-region puslèu que de lor fusion. Mantendriá los conselhièrs territorials mas instaurariá lor eleccion a la proporcionala.
François Hollande, prepausant l’acte III de la descentralizacion, vòl far votar una lei suls territòris que lor donariá mai d’autonomia per la fiscalitat e suprimiriá lo conselhièr territorial.
Nicolas Sarkozy vòl aplicar sa reforma territoriala. Los conselhièrs territorials serián un primièr pas cap a la fusion departament-region.
Las proposicions d’aqueles candidats provòcan pas l’estrambòrd del Partit de la Nacion Occitana. Los autres an gaire de posicions sus aqueles sicuts o son plan pejoras. Daissam donc la libertat als electors e a las electritz que partejan nòstras idèas de se determinar per l’abstencion, lo vòte nul o lo vòte blanc o per lo candidat mens alunhat de nòstras idèas al primièr torn o encara per lo vòte dich util, tot en sabent que sèm dins un sistèma politic ont los occitans e los autres pòbles de França pòdon pas s’exprimir coma tals.
Partit de la Nacion Occitana
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari