Lo ministre espanhòl de l’educacion a prepausat una nòva lei d’ensenhament que relèga l’educacion en occitan e en catalan al nivèl de quatrena lenga, que seriá facultativa dins l’educacion segondària. Las reaccions de refús en Catalonha e Aran son estadas nombrosas. La conselhièra de l’ensenhament de la Generalitat se n’anèt indignada d’una reünion a Madrid en disent que s’agís d’una lei inacceptabla, del temps qu’Artur Mas a convocat una reünion de politicians. Catalonha farà recors contra aquela lei que contraditz l’Estatut d’Autonomia e la lei catalana de l’educacion.

Lo ministre de l’educacion espanhòl, José Ignacio Wert, prepausèt diluns passat l’esbòs de la nòva Lei Organica de Melhorament de la Qualitat de l’Ensenhament (LOMCE) que representa l’atac mai grand contra los dreches lingüistics dempuèi la dictatura del General Franco. Per çò qu’es del sistèma educatiu en Catalonha e Aran, aquela propòsta relèga lo catalan, e de rebuc l’aranés, al reng de quatrena lenga curriculara.
 
La lei que prepausa lo ministre Wert distinguís las matèrias en tres categorias: dins la categoria principala i a las matèrias de lenga espanhòla e de primièra lenga estrangièra, normalament l’anglés; dins una tresena categoria demorariá la segonda lenga estrangièra; del temps que dins la darrièra categoria, las de las especialitats, i auriá l’aranés en Aran e lo catalan en Catalonha.
 
Aital doncas, l’usatge de las lengas cooficialas, coma l’occitan, lo catalan, lo galèc o lo basco, demòra extrèmament redusit a qualques matèrias. De mai, la lei obliga los govèrns autonomics de pagar l’escòla privada dels escolans que vòlgan èsser escolarizats completament en espanhòl.
 
Per çò qu’es de l’ensenhament segondari, aquela lei farà qu’en Catalonha se pòsca obténer lo diplòma del bachelierat  sens besonh de saber l’aranés o lo catalan, e lo ministèri espanhòl se resèrva lo drech d’establir los contenguts de qualques matèrias.


De reaccions d’indignacion
 
Las reaccions son estadas nombrosas en Catalonha. L’hashtag #wertgonya (jòc de mots amb lo nom del ministre e lo mot vergonha) foguèt trending topic (subjècte de mòda) del temps que las reaccions dels collectius de mèstres e parents son estadas d’indignacion.
 
Lo govèrn de la Generalitat en foncions a anonciat que respectarà pas aquela lei e qu’aplicarà en tot moment la Lei de l’educacion de Catalonha. Totes los partits politics del Parlament de Catalonha, a l’excepcion del Partit Popular (PP) e de Ciutadans (C’s), an sostengut lo govèrn. La dimenjada que ven, se debanaràn divèrses acamps de protèsta.
 

Carlos Barrera: “Wert ja a metut en marcha era volontat d’espanholizar”
 
Lo Sindic d’Aran, Carlos Barrera, a dich en de declaracions a Jornalet que s’agís d’un “arrepè absolut de respècte ara identitat des pòbles”. Barrera a apondut que lo ministre “a metut ja en marcha era sua volontat d’espanholizar”, en se referissent a las declaracions del ministre espanhòl, quand en octòbre passat reconeguèt que “lo nòstre interès es espanholizar los escolans catalans”.
 
Lo Sindic apondèt que la volontat de “divòrci” que i a entre Catalonha e Espanha ven de mai en mai granda amb d’actituds coma la del ministre espanhòl.
 
 
Francés Boya: “Wert ei er exponent d’un govèrn intolerant e pelliculós”
 
Lo senator socialista per Lhèida e èx-sindic d’Aran, Francés Boya, assegurèt ièr a Europa Press que lo ministre Wert “ei er exponent d’un govèrn intolerant e caspós (pelliculós)” pel sieu atac a l’aranés e al catalan e l’a convidat a vesitar la Val d’Aran per que comprenga l’immersion lingüistica.
 
Boya considèra que s’òm met en question l’immersion lingüistica, l’aranés sortirà fòrça mai prejudiciat perque es una lenga qu’es encara dins una situacion mai flaca que lo catalan. “Nosati en aguest moment auem ua situacion d’ua debilitat extrèma deth punt d’enguarda der usatge sociau dera lengua”, çò remarquèt.
 
 
Irene Rigau daissèt tombar Wert e quitèt la reünion
 
Ièr dimars, la conselhièra de l’ensenhament en foncions de la Generalitat de Catalonha, Irene Rigau, daissèt tombar lo ministre e se n’anèt de la conferéncia sectoriala sus l’educacion presidida pel ministre Wert.
 
Rigau expliquèt que Wert presentèt dins aquela reünion un tèxt alternatiu, amb qualque cambiament, mas remarquèt que s’agís de cambiaments mendres e que lo tèxt “contunha d’èsser inadmissible”.
 
Al delà, en emplegar lo tèrme de “lenga vernaculara”, se referís a “la lenga dels someses e dels esclaus”, çò apondèt la conselhièra.
 
 
Lo govèrn de Catalonha sonque respectarà la lei catalana
 
Qualques oras abans, lo pòrtavotz del govèrn de la Generalitat de Catalonha, Francesc Homs, aviá dich que la Generalitat de Catalonha aplicariá la Lei de l’Educacion de Catalonha e defendriá “los dreches lingüistics fondamentals dels ciutadans del nòstre país, emparats en la carta de dreches universals e tanben en la constitucion”.
 
 
Artur Mas convocarà una reünion amb d’autres dirigents politics
 
Homs anoncièt tanben que lo president Artur Mas aviá parlat amb los dirigents politics dels partits que, pendent las trenta darrièras annadas, an sostengut l’immersion lingüistica; e lor a prepausat de s’acampar en una reünion, que se debanarà dimècres que ven al Palais de la Generalitat, amb lo conselh escolar.
 
S’agís d’una reünion ont se vòl soslinhar amb “la trascendéncia d’aquela ofensiva que s’albira contra çò qu’aicí a foncionat fòrça ben dins lo país pendent mai de trenta ans, un modèl lingüistic e d’escolarizacion que permet de dominar de manièra indistinta tant lo catalan coma lo castelhan”.
 
 
Wert defend l’espanhòl abans tot
 
Lo ministre Wert, dins una conferéncia de premsa, defendiá ièr aquela lei en disent que cal preservar l’espanhòl dins las comunautats autonòmas qu’an de lengas cooficialas.
 
Lo ministre a convocat una autra reünion lo 19 de decembre que ven per tornar tractar la siá propòsta de lei.