Actualitats
Nuèch de fuòc en Occitània
Qualques vilas festejaràn uèi la fèsta de Sant Joan, car diluns es un jorn obrant dins l’estat francés. En Aran, los cremaments del Haro e del Taro se tendràn dins la nuèch de dimenge a diluns
La fèsta tradicionala del fuòc en Occitània patís cada annada l'empediment que lo jorn de Sant Joan siá un jorn obrant (es solament fèsta en Aran), e mai en França arriba just après la Fèsta de la Musica. Ongan, Sant Joan es diluns, e en cèrts endreches d’Occitània la nuèch del fuòc se tendrà uèi dissabte. En Aran, totun, es dins la nuèch de dimenge a diluns que lo fuòc serà totjorn lo protagonista.
Patrimòni de l'UNÈSCO en Aran e Comenge
En Aran e Comenge, la fèsta pren un vam especial quatre ans après que l’UNÈSCO reconeguèt coma patrimòni immaterial de l'umanitat las “fèstas del fuòc del solstici d’estiu dels Pirenèus” de 36 comunas d’Occitània (en Comenge e Aran), de 14 de Catalonha, de 9 d’Aragon e de 3 d’Andòrra.
Dins fòrça endreches del país, lo fuòc s'amòrta amb la boca empastada de la Fèsta de la Musica. Mas en Aran la fèsta es fòrça viva, mai que mai a Les e a Arties ont se sèrva la tradicion de cremar eth Haro, o eth Taro, dins la nuèch mai corta de l’an, segon la tradicion.
E mai se l’UNÈSCO a catalogadas las fèstas del fuòc jos la meteissa etiqueta, aquestas son fòrça ricas e variadas. Cada vila o vilatge las fa segon sa faiçon ancestrala, e se presentan de biaisses diferents.
De mancar pas, doncas, dins la nuèch de dimenge a diluns, las fèstas del fuòc al país.
Fèsta d'Occitània a Tolosa
A Tolosa s’organiza un còp de mai una festassa de Sant Joan al Jardin de las Plantas. Se tendrà uèi dissabte, organizada, coma d’abitud, per l'Ostal d'Occitània. De soslinhar los concèrts de rumba catalana amb Rumba Coumo e lo subreconegut grop de reggae-ragga occitan Mauresca.
De soslinhar que lo profièch de la restauracion serà per las Calandretas.
Patrimòni de l'UNÈSCO en Aran e Comenge
En Aran e Comenge, la fèsta pren un vam especial quatre ans après que l’UNÈSCO reconeguèt coma patrimòni immaterial de l'umanitat las “fèstas del fuòc del solstici d’estiu dels Pirenèus” de 36 comunas d’Occitània (en Comenge e Aran), de 14 de Catalonha, de 9 d’Aragon e de 3 d’Andòrra.
Dins fòrça endreches del país, lo fuòc s'amòrta amb la boca empastada de la Fèsta de la Musica. Mas en Aran la fèsta es fòrça viva, mai que mai a Les e a Arties ont se sèrva la tradicion de cremar eth Haro, o eth Taro, dins la nuèch mai corta de l’an, segon la tradicion.
E mai se l’UNÈSCO a catalogadas las fèstas del fuòc jos la meteissa etiqueta, aquestas son fòrça ricas e variadas. Cada vila o vilatge las fa segon sa faiçon ancestrala, e se presentan de biaisses diferents.
De mancar pas, doncas, dins la nuèch de dimenge a diluns, las fèstas del fuòc al país.
Damb eth solstici d’estiu arriben es Hèstes deth Huec dera Val d’Aran https://t.co/VYuOM73C2Zpic.twitter.com/Pa5zmBL8uY
— Conselh Generau Aran (@conselharan) 20 de juny de 2019
Fèsta d'Occitània a Tolosa
A Tolosa s’organiza un còp de mai una festassa de Sant Joan al Jardin de las Plantas. Se tendrà uèi dissabte, organizada, coma d’abitud, per l'Ostal d'Occitània. De soslinhar los concèrts de rumba catalana amb Rumba Coumo e lo subreconegut grop de reggae-ragga occitan Mauresca.
De soslinhar que lo profièch de la restauracion serà per las Calandretas.
| fffff | Era Hèsta deth Huec en Aran Eth Haro, nomentat eth Taro en Arties, ei un tronc d’auet quilhat que serà cremat dimenge en escadença dera net de Sant Joan. En Les, pendent tot er an que se debanen hèstes populares ar entorn de tot eth procès tà preparar eth Haro: era davalada, era shasclada e era quilhada. Totun, era cremada que se harà anet ei eth moment mès especiau. Dempús dera benediccion deth brandon, e de cantar “aqueres montanhes que tan nautes son”, que s’aluque eth Haro. Ath sòn torn que i baren es halhèrs en tot hèr virar halhes alucades de pèth de ceridèr. Dempús se dance ath torn deth brandon enquia qu’ei completaments cremat. Es dançaires, damb es vestits tradicionaus, que baren rondèus, borrègues, corrandes, gigues e d’autes dances deth país. En Arties, un viatge eth Taro ei alucat, se lo hè quèir ath sòu e se passege per toti es carrèrs deth pòble. Es joeni que sauten per dessús des ahlames. Fin finau, eth brandon se pòrte en çò deth cònsol màger, qui lo deu amortar en tot convidar a béuer ara gent que hestege. Se tracte d’ua tradicion millenària que se cristianizèc, mès damb origines que se placen en ua tradicion celtica. Era legenda que ditz qu’en crear-se eth Mond, un holet nomentat Erulet siguec arrefusat tant en Cèu coma en Lunfèrn pr’amor qu’ère plan marrit. Eth holet demorèc atrapat ena Val d’Aran. Tre aqueth moment es vesins escampen es lacets alucadi deth Haro o deth Taro per carrèrs e camins, e baren ath sòn entorn entà hòrabandir aguest mau esperit. Aquera tradicion qu’ei tanplan fòrça viua en d’auti endrets de Gasconha. FM | fffff |
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Cal somniar e participar amics, donem-nos las mans e facen una taringa longa de moltas personas, la mai longa qu' aga existit jamai: cent, cinc centas personas, mil. Ja s'en feian a Mallorca antigament de tan longas e cantavan cançonetas com aquesta. "Una taringa de tot es carrer, que en mitja ora passa, i en mitja hora vé".
1982 : la vièlha craba toriga rufada de pertot volguèc marcar los esperits, calia que gisclèssa del topin socialista una festassa d’una fulgor estupanta a la mesura de l’illusion producida e que recampèssa la joventud dins una mena de pregaria santa.
Encantacions cap al monde novèl que se botia en plaça a rofles de decibels messorguièrs, las oelhas seguissian las fedas e la fedas seguissian las oelhas jos l’uèlh lacrimonial del capolièr mager del socialistan. (pren-te lo mocador pichon… tè aqui la brustia fai ne bona proada !)
La festa de la musica atal creada, venguèc en plaça de Sant Joan que venia ela meteissa en plaça del solstici d’estiu. « Panem e circenses* » contunha… ! lo princip a brica cambiat !
« Panem e circenses* » : de pan e jòcs del circ
Es vertat qu'en França las joanadas son passadas de mòda, o èran ja quand prenguèt vam, en 1982, la fèsta de la musica.
Las joanadas remandan a una Euròpa rurala, coma los dialèctes occitans finalament, quand per far fuòc, los joves fasián cramar de lenha sus la plaça del vilatge, sens maitas complicacions.
Ara los joves son en banlèga, aquí ont craman las veituras pel primièr de l'an.
Tot càmbia, e lo folclòr, saique, estrambòrda pas los macips.
Sabetz mond que dins nòstra país Occitània es una festa importanta, pensatz lo soltici d’estiu, lo jorn lo mai long de l’annada e de fach la nuèch la mai corta. D’una importancia talament granda que la glèisia i anguèc gafolhar amb’un sant òme.
Alestir los fuòcs èra un pretzfach ont cadun participava, sovent aquò èran los joves que prenian en carga l’organizacion, mentre que los vièlhs veilhavan, agachavon, comentavon e segur que charravon….
Las femnas se pimpavon per aquèla serada festiva d’estiu ont se cadria saltar per dessus lo fuòc, cotilhons relevats, los òmes tanben saltavon per rescompassar lo fuòc, e totis amassas mans dins la mans saltavon, un còp dos còps tres còps fins a sadols . Lo fuòc èra barranda sompartissia lo mond de dabans del mond que començava. Lo saltar tenia una simbolica pron fòrta segond los edats de la vida.
Es tanben a-n-aquela epòca que los que se logavan d’aici e d’aila, cambiavan de mestre, qualques còps de mestressas atanben e plan seguramenr de bòria, de bòrda, d’ostal.
Alavetz monde me vos cal pausar la question : avetz cambiat de mestre ongan per la sant Joan ?........
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari