CAPÇALERA PAIS INVISIBLE

Actualitats

Las rasonadas

Se tracha de pèças pichonas amb de dialògues cortets entre tres o quatre personatges, pas mai. Per èsser de teatre vertadièr, l’accion es plan tròp estatica. Los dialògues benlèu pas pro saquejats. Es la rason per laquala lo quiti autor definís aquò coma de “teatre conte”. De fach, son de scenetas aisidas de jogar e sens gaire de decòr necessari. Quicòm d’assiut a montar per una tropa pichona. Un genre novèl ven d’espelir. Sabi que lo teatre popular e amator es encara plan viu en Occitània. Es almens lo cas en Albigés ont cada an se debana un mini festenat de teatre. Sabi tanben que las tropas son en cèrca de tèxtes a jogar. Es vertat que lo repertòri disponible es pas tan espés que çò que caldriá. Aqueste recuèlh de scenetas de Joan-Baptista Fornièr lor serà de qualqu’ajuda. D’aquò ja nos podem regaudir.
 
Un còp de mai vòli aicí plaidejar per la cultura populara e mai particularament pel teatre popular que recampa, tot comptat e rebatut, plan mai de public que non lo teatre professional e doncas… subvencionat. Non pas que n’age ieu contre lo teatre intellectualisat, mas vòli dire l’importància del teatre popular per la difusion e la socialisacion de la lenga nòstra a un moment ont a mai que jamai besonh d’èsser clamada suls trastèls. M’arriba sovent d’anar véser aquelas tropas dins de salas polivalentas de vilatjons albigeses e carconòls. Cada còp, o pòdi afortir, son plena coma d’uòus. Lo monde se regalan d’ausir clantir lor lenga.
 
Mas, s’o volètz plan, tornem-ne a l’òbra de Joan-Baptista Fornièr. Çò que fa l’engeni de l’autor aquò’s son umor plan caracteristic e fòrça personal. Possedís un biais sabent de virar d’unas situacions tragicas, o potencialament tragicas, en derision. Es una art universala, e de gaire consubtenciala dins la tradicion teatrala, que l’escrivan ariegés sap renovelar de mercés a sas adaptacions contemporanèas. Emai s’es vertat que sovent sas scenetas son similariás a de contes que serián unicament dialogats, balha a cadun de sos personatges son biais especific de desamorçar d’unas situacions que, sens aquò, porián virar al vinagre. En Fornièr a lo còp d’esperit per borrolar l’òrdre social establit e far virar canturla lo pus redde dels pilars de la societat planpensanta. Cada pèça de son recuèlh es un palm de nas a la rigiditat, quina que siague.
 
Aquelas scenetas, mina de res, son tanben de plaidejadas per la preservacion de la natura. Son d’alertas intelligentas lançadas a l’umanitat per la sensibilisar a la salvagarda del patrimòni natural. Per d’unas son -agem pas paur d’o dire- de faulas ecologicas pauc o pro allegoricas. Pensi aquí als bucs d’Armand dins un dialògue simple e eficaç entre la vièlha Maria, paisana de son estat, e Finon sa gossa fisèla e… filosòfa. Un Armand que, dins la blosa tradicion dels abelhaires eisita pas a parlar a sos tropèls d’abelhas tanlèu que l’escasença se’n fa sentir. Tanplan, aquestas, coma se deu dins los contes, li respondan.
 
Pr’aquò, sus la forma, a tròp voler ne far dins lo domèni de l’aparament del biotòpe uman, l’autor orleja malament lo vabre del militantisme barbant. Es çò de pus marrit que pòsque arribar a una òbra teatrala o literariá; amai aquesta age pas d’autra pretencion que n’èsser una sceneta. Amb la pèça titolada “Las belhas”, a mon vejaire plan tròp planièrament descriptiva per s’ameritar lo qualificatiu d’òbra teatrala, n’avem un exemple. Amb aqueste tèxte, Joan-Baptista Fornièr manca de gaire tombar dins lo pamflet militant, çò que nòs un pauc a l’òbra e ven desarmonisar l’ensens del volum. Mas, tornem s’o dire, se tracha aquí de teatre-conte. Una formula plegadissa que permet a l’autor de se daissar anar a qualquas tissas e fantasiás.
 
O sabiam, l’autor a una percepcion aguda dels travèrses umans. Es d’aquesta farina que fa son pan. E son de sas tortas que nos regalam de cap en cima de son pichon volume. Aquelas scenas de las vidas del cadajorn son un delici de lectura. Plan encara, n’i que se van congostar de las jogar. Son escrichas dins l’estile pròpri e plan marcat de Joan-Baptista Fornièr. Biais de compausar que retrobaran los que l’an ja legit. Dins “Vaquièrs de la solana d’Andòrra” lausa la solidaritat entre los trabalhaires isolats dins la montanha. N’aprofiècha per virar en derision l’absurditat criminala del chauvinisme nacional francés. Passa al dintre de son òbra tot l’èime de paratge, tan preciós per la cultura nòstra.
 
Pòdi pas acabar la presentacion d’aqueste obratge sens balhar una brava capelada a Eric Chaplain e a sas edicions Princi Negue sens losquals, es gaireben solide, las òbras de Joan-Baptista Fornièr serián pas jamai estadas publicadas. Problament que qualques editors associatius, institucionals e subvencionats aurián trapat los escriches de l’autor ariegés pas pro… rendables. Aquò sembla passar l’òsca, mas es la realitat. Es sovent çò que s’ausís respondre l’escrivan que lor presenta quicòm. D’ont mai s’aqueste es pas dins lo circuít universitari. Mas, rai d’aquò, la literatura subreviurà a n’aquel monde.
 
Joan-Baptista Fornièr es un escrivan a descobrir. L’univèrs d’un escrivan val lo d’un autre. I a pas cap de rason. Las “rasonadas” de Pau valon ben las Pèire.
 
 
 
 
Sèrgi Viaule
 
 
 
 
 
_____
FORNIÈR, Joan-Baptista. Las rasonadas. Edicions Princi Negue, 2012. 90 paginas.

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Gerard Loison Tolosa
1.

Que soi content que i aja quauqu'un tà aumenajar a l'Eric Chaplain. Urosament que l'avem ad eth com au Joan Eygun (Letras d'òc) e a Patric Guilhemjoan (Per Noste) e a tots los lors collaborators. Que hèn víver la lenga en bèth publicar libes. Que'us arremerciaram pas jamei pro!

  • 2
  • 0

Escriu un comentari sus aqueste article