Per començar, me cal confessar que ieu auriái pas convidat Rodín Kaufmann al 26n Seminari de Traduccion Poetica de Farrera, en Palhars. Que soi bèstia! Aquò fa la pròva qu’al Mond i a de mond que i veson mai clar que ieu. Per astre, èri pas ieu qu’organizavi.

Lo 26n Seminari de Traduccion Poetica de Farrera, organizat per l’Institucion de las Letras Catalanas, amassèt, del 18 al 22 de junh, los creators occitans Xavi Gutiérrez e Rodín Kaufmann, los traductors catalanooccitans Montse Pedarròs e Manèl Zabala, e los creators catalans Azucena Moya, August Bover, Ivette Nadal, Antoni Rossell, Joan Carles Ortega, Xavier Serrahima, Francesc Parcerisas e Xavier Montoliu.
 
Dempuèi lo 22 de junh de ser, ai la nostalgia d’aquelas gents. E encara de Lluís Llobet, responsable del Centre d’Art e Natura de Farrera, e grand conversaire; e de sa familha, Cesca e Arnau. E de Farrera e de son païsatge.
 
Ai aprés fòrça. Gutiérrez e Kaufmann son dos autors plan diferents, que presentan de dificultats plan diferentas. L’un es un poèta engatjat; l’autre, tanben, en cèrta manièra de biais, mas en s’amusant. Mas se i aviá pas de dificultats, quina escasença de glòria pel traductor?
 
Cresi que totes avèm aprés fòrça, mas, plan segur, los que n’an tirat mai de profièch son estats los dos autors occitans convidats. I a longtemps qu’ai aprés que lo melhor biais de conéisser una òbra es la revirar. Gutiérrez e Kaufmann se son vistes revirats en dirècte per dos grops de cinc personas, e pensi que se son coneguts un pauc melhor. Benlèu aquò espaventa un pauc: Nosce te ipsum, nosautres t’ajudam. M’a semblat veire mai d’un còp la suspresa d’aqueles autors fàcia a lors pròpris escriches.
 
Solide que los traductors, e los creators catalans, avèm aprés fòrça tanben. Soi tornat de Farrera amb tot plen d’interèsses novèls. Foguèt un plaser d’entendre parlar Azucena Moya e Antoni Rossell de coreografia, descobriguèri l’obsession de Xavier Serrahima per la cèrca de la paraula justa, e lo biais de recitar-contar d’Ivette Nadal, e los miracles culinaris d’Arnau Llobet… Lo Rossell reviraire lo coneissi dempuèi d’annadas, mas sabiái pas qu’èra capable de musicar a la lèsta, e en s’amusant.
 
Ai confessat que ieu auriái pas convidat Rodín Kaufmann. Coneissiái Rodín Kaufmann coma cantaire e musician. En fach, Kaufmann es un dels cantaires qu’escoti lo mai e que mai fau escotar. Mon filh de 13 ans escota en anglés Billie Eilish, en catalan Txarango, Doctor Prats, en espanhòl El canto del loco... e en occitan Uèi. Uèi es lo sol grop occitan qu’escota a Spotify; Uèi es lo sol grop occitan que cantorleja; lo sol grop occitan que —el tanben— fa conéisser a sos amics catalans. N’avèm plan besonh de grops de pagèla universala que te balhen la possibilitat de presumir d’èsser occitan. De poder dire: “E gacha, en occitan avèm aquò”. E totun m’estonèt de veire Kaufmann convidat al Seminari de Traduccion Poetica de Farrera. Sabiái plan que Bob Dylan reçaupèt lo Prèmi Nobel de Literatura en 2016, e que los trobadors èran estats de poètas cantaires... Mas sabi pas per quina colha rason aviái classat Kaufmann coma musician e compositor, a Xavi Gutiérrez coma poèta e traductor, a Antoni Rossell coma bariton, occitanofil, musician, musicològ... Farrera m’a mostrat que “poèta”, “musician”, “romancièr”... son de mots que servisson pas coma definicion, mas coma accepcion. Lo mot que definís la facieta artistica de Gutiérrez, Kaufman, Nadal, Ortega... es creator.
 
Un creator apren dels creators. O doblidarai pas.
 
Lo 26n Seminari de Traduccion Poetica de Farrera foguèt una absoluda reüssida. Òm trabalhèt fòrça, òm trabalhèt plan, òm aprenguèt fòrça e l’ambient foguèt convivial. Plan convivial. Aquò es una causa que pòt arribar, mas que de còps arriba pas.
 
Quitèri Farrera amb una lista d’autors-amics que d’ara enlà me caldrà seguir, una lista de lecturas a far. E d’escotas a far, e de filmes a veire…
 
Quitèri tanben Farrera amb un desplaser. Ai conviscut qualques jorns amb de creators, mas ai trabalhat en còla amb la mitat. Los protagonistas son los autors convidats, que trabalhan amb dos grops de trabalh. I aviá lo grop Montoliu, Moya, Rossell, Serrahima, Zabala; i aviá lo grop  Bover, Ortega, Parcerisas, Pedarròs. Ai pogut tastar l’òbra de totes, mas ai pas pogut trabalhar amb Bover, Ortega, Parcerisas, e la collèga Pedarròs. Es pas una critica, è! Soi conscient que lo bon metòde es aqueste. Un obrador de traduccion pòt pas èsser lo jòc de las cadièras.
 
Per clavar, me val dire que parlèrem pas gaire de la lenga occitana e de la situacion de la lenga occitana. De fach... ne parlèrem? Amb Gutiérrez, amb Kaufmann, parlèrem de l’òbra, de l’intencion de l’òbra, de la proposicion estetica... Las questions èran: “Que dises, coma dises, perqué dises?”. Son las causas qu’es interessant de dire a un autor. Non?
 
 
 
 
Manèl Zabala
 
 
 
 

---

De tot aquò, veirem lèu los reportatges per la fenèstra de l’#aranésòc