Fau saber çò que vòlon, aquilhs egipcians! D’en primier fan la revolucion contra lor dictator, aprèp botan un panislamista au poder, e aura se planhon de la politica de lor president. Que se passa?
 
Qu’es a pauc prèp çò que podèm pensar de la situacion en Egipte s’escotam los discors daus mèdias occidentaus. Pasmens, lo conflicte politic, societau e religiós actuau es mai complicat e merita quauquas explicacions.

La vulgarizacion jornalistica de la crisi politica egipciana pòrta nonmàs una vision maniquèa emb son lòt de resumits faus, a còps de “Mursi, qu’es Mubarak” e “An pas chamjat de regim, nonmàs de dictator”, o enquèra “Que s’apren a ilhs! Manifestèron per mai de democracia e elegiguèron un islamista. Que pensavan?”
 
Mas l’istòria es pas unilineara. La societat egipciana es traversada per mai d’un movement.
 
D’una maniera generala, podèm dire que la majoritat daus egipcians volián la fin dau regim de Mubarak: son poder èra tan grand e omnipotent que lo país s’enclotava dins l’immobilitat. Segon lo sociològ espanhòu Juan Linz, lo regim autoritari es un “sistèma pluralista limitat mas pas responsable a l’esgard dau pòble, sens ideologia directritz elaborada, ni volontat de mobilizacion intensiva o extensiva, sonque a certans moments de lor desvolopament”. Pas ges d’ideologia e de mobilizacion de las massas dins la politica d’Husni Mubarak, nonmàs un contraròtle dau poder e dau pòble que gardava la societat dins un immobilismae insostenable.
 
Lo pòble a parlat e Mubarak i es pus, mas las volontats son multiplas. I a d’en primier los que mantenon totjorn l’ancian regim. Sabon que lo regim actuau los espia e qu’an tot de pèrdre uei coma Muhammad Mursi. I a tanben una majoritat d’egipcians qu’èran contra Mubarak mas tanben en oposicion coma los Frairs Musulmans. Enfin, i a una oposicion de la minoritat non musulmana qu’a paur per sos drechs, per sa ciutadaniá.
 
Veiquí los que son per charrieras uei. L’incident dau decret constitutionau es pas mai qu’un pretèxte, un grun de sable que s’ajusta au maucontentament generau. Vesèm la societat civila exprimir sa diversitat. Lo problèma es que s’exprimís dins la violéncia, alarjant la copadura entre los grops sociaus. Qu’es per aquò que crenhèm mai una guèrra civila qu’una autra revolucion o un còp d’Estat. La division se fa dins la societat, e lo regim, encara embrionari, es incapable de conténer aquela rebellion intestina. Fau rapelar que contràriament au regim de Mubarak, los Frairs Musulmans e lo Partit de la Justícia e de la Libertat contraròtlan ni l’armada ni la polícia.
 
Qu’es l’autre ponch que fau soslinhar. Mursi, es pas Mubarak. Es quitament lo contrapausat de Mubarak. Husni Mubarak arribèt au poder a l’assassinat d’Anwar As Sadat en 1981 e jamai patiguèt una concurréncia: foguèt tornat elegit cinc còps emb mai de l’80% daus vòtes. Forçadament: degun se gausava presentar contra eu. Mubarak èra un militar de mai au poder sus lo continent african. Sa politica subreviviá mercés a sa man mesa sus l’armada e la polícia. Lo mot d’òrdre èra la repression.
 
Qu’es la rason per la quala los Frairs Musulmans apareguèron amicaus aus egipcians. Grop panislamista que se dison pacifistas, los Frairs Mulsulmans èran los primiers matrassats per lo regim de Mubarak. Charrejan una ideologia plan fòrta, unificatritz, que menaça lo poder en plaça. Foguèron empresonats, tuats, reprimits. Muhammad Mursi es la primiera victima de las estiganças de Mubarak. En 2010, denóncia de las arrestacions de Frairs Musulmans e una fraudariá a las eleccions.
 
Aquò explica l’estrambòrd popular per los Frairs Musulmans e lo partit politic creat per Muhammad Mursi en 2011: lo Partit de la Justícia e de la Libertat. Son oprimits per lo regim, an una ideologia fòrta e una organizacion prigonda. Representavan l’oposicion oficiala abans la chasuda dau regim. Son pertot dins la societat e coneisson ben la comunicacion politica. Per dire verai, èran la soleta alternativa credibla a las eleccions d’aprèp revolucion.
 
Fau pas oblidar que lo pòble a chausit Mursi, a votat per eu, durant las primieras eleccions democraticas dau país. Mursi es pas Mubarak, es arribat au poder mercés a de las eleccions liuras. Es normau dins un país ont la cultura democratica es naissenta, ont l’oposicion foguèt reprimida dempuei totjorn, de pas aver de fòrças politicas establas, de partits politics construchs, una practica politica democratica automatizada. Alaidonc, es normau de chausir lo sol partit que sembla un vertadier partit. E veiquí lo partit islamista au poder, mas elegit democraticament.
 
Segon Fadia Kiwan, professor de sciéncias politicas a l’Universitat Saint Joseph de Beirot, lo temps passa e la politica esconduda daus Frairs Musulmans se desvela. Lo doble discors foguèt totjorn aquí mas las gents lo volián pas entendre. Lor ideologia es conservatritz e misogina, e los egipcians que votèron per Mursi son uei decebuts per la politica menada. Las femnas son avivadas contra lo conservatisme dau regim actuau. La joinesa que foguèt la primiera a sensibilizar l’opinion publica se coneis pus dins l’orientacion dau regim.
 
Qu’es tot aquò que crèa l’insatisfaccion generala. Las gents que son per charrieras uei contra Mursi e Los Frairs Musulmans, son pas un blòt unic. I a los partisans de l’ancian regim, los que volián ni de Mubarak ni de Mursi, los que son pas musulmans, e los decebuts de la politica actuala.
 
La transicion democratica es pas una facha lineara, mas un procès long e caotic. Es tan complicat qu’una disciplina existís: la transitologia. La cultura democratica s’aquerís pas dau jorn a l’endeman, e fau benlèu acceptar, per bastir un regim democratic solide e durable, de passar per un moment de consolidacion autoritària.
 
“Lo movement dau progrès es pas unilinear, conclutz Fadia Kiwan. I a de las avançadas e de las regressions. E oblidetz jamai que podèm far reversar un regim sens ne poder installar un melhor just aprèp. Es un experiéncia fòrça autentica que vivon los egipcians uei. Quitament s’es dolentós, es lo prètz inevitable per far madurar la valors de libertat e d’egalitat.”




Cecila Hautefeuille