Lo dissident oigor Ilham Tohti foguèt guierdonat lo 24 d’octòbre passat amb lo prèmi Sakharov del Parlament Europèu. A 49 ans, Tohti es encarcerat a perpetuitat per las autoritats chinesas per “aver fomentat lo separatisme”. De fach, China acusa l’institucion europèa de “sosténer lo terrorisme”.
 
Ilham Tohti es un professor universitari oigor que foguèt arrestat en 2014. Èra professor de teoria economica a l’Universitat de las Minoritats de Pequin e un defensor dels dreches dels oigors de la linha fòrça moderada. Sa condemnacion, a perpetuitat, inclutz tanben la confiscacion de totes sos bens. S’agís de la pena mai dura que China aja impausada a un activista dels dreches lingüistics e nacionals d’una minoritat.
 
Segon çò que raportèt l’agéncia oficiala chinesa de nòvas Xinhua, condemnèron Tohti en l’acusant de “butar e constrénher” d’estudiants de las minoritats de bastir “una banda criminala” d’almens uèch personas, e d’incitar a la violéncia sus son sit web. A l’ora d’escotar la senténcia, après un jutjament de tres oras e dètz minutas, Tohti protestèt e foguèt expulsat de la sala, segon son avocat Liu Xiaoyuan.
 
 
Un activista que cercava de promòure la convivéncia
 
Tohti fondèt lo sit web Uyghur Online, blocat en China, que cercava de promòure la convivéncia de las comunautats chinesa e oigora, e defendiá l’educacion dels oigors en lor lenga e de poder practicar lor religion. Los oigors son un pòble de lenga turquesa e de religion musulmana.
 
Tohti, que totjorn a dich qu’èra pas independentista, es condemnat après la campanha de severitat de Pequin contra los activistas oigors, en seguida de qualques episòdis de violéncias. Amb aquela senténcia, Tohti serà empresonat a perpetuitat; e se confisca totes los bens de la familha, incluses los estalvis que los poiràn pas tocar sa femna e sos dos enfants.
 
Lo prèmi Sakharov
 
Lo Prèmi Sakharov per la Libertat de Consciéncia se nomena aital en onor del dissident e scientific sovietic Andrei Sakharov. Lo Parlament Europèu establiguèt aquel prèmi en decembre de 1985 per rendre omenatge a las personas o organizacions que trabalhan per la defensa dels dreches umans e de las libertats. Se concedís cada annada e se remet a l’entorn del 10 de decembre, jorn que se signèt la Declaracion Universala dels Dreches Umans de las Nacions Unidas.