Actualitats
Escòcia: los neoparlants poirián salvar lo gaelic escocés
Mai de 139 000 personas se son inscrichas als corses en linha de la lenga celtica pròpria del país, çò es fòrça mai del doble que lo nombre de locutors
E mai siá una lenga en perilh de desaparicion segon l'Unèsco, los neolocutors poirián salvar lo gaelic escocés. Aquesta lenga compta, segon lo sondatge de 2011, un pauc mai de 57 000 parlants mas mai de 139 000 personas se son inscrichas a un cors en linha dobèrt per l'aplicacion Duolingo, çò rapòrta The Guardian.
Aquel cors en linha se lancèt en fin de novembre sus la plataforma d'autoaprendissatge, e l'80% dels inscriches al cors de gaelic escocés provenon d'Escòcia.
Tanben l'Universitat Dobèrta d'Escòcia a lançat un cors en linha d'aquela lenga escocesa qu'a atirat environ 7000 vesitaires unics venguts del Reialme Unit, dels Estats Units, de Canadà e d’Austràlia.
Una lenga fòrça minorizada
Malgrat que siá la lenga pròpria d'Escòcia dempuèi mai de 1500 ans, lo gaelic escocés a perdut l'usatge social durant los sègles fins a arribar a la situacion de minorizacion extrèma que patís ara, similara a la nòstra. Son usatge a reculat e sos locutors que lo parlan coma lenga mairala son reduches dins lo nòrd-oèst del país, dins l'archipèla de Na h-Innse Gall (las Ebridas) e dins las doas principalas vilas de Ghalldachd (en anglés Lowlands, “las Bassas Tèrras”), dont Glaschu (Glasgow) e Dùn Èideann (Edimborg).
De politicas lingüisticas benfasentas
Malgrat son extrèma minorizacion, lo gaelic escocés a una santat plan melhora que la de l'occitan, almens fòra de la Val d'Aran, e mai benefícia de politicas lingüisticas favorablas. Dempuèi los ans 1980 l'administracion publica finança las arts, la cultura e l'educacion en gaelic e la BBC difusa una estacion e una cadena de ràdio en aquela lenga.
En mai d'aquò, en 2005, lo parlament escocés adoptèt ua lei qu'oficializèt la lenga en li "garentir un respècte egal al de la lenga anglesa". Una mòstra ne son los panèls de senhalizacion estradièrs bilingües.
De soslinhar la sèria de television Outlander, que conta las aventuras d'una infirmièra escocesa que viatja dins lo temps e se tròba en plena campanha en l'an 1743, completament gaelicofòna. Aquela sèria populara es una de las publicitats màgers qu'encoratjan lo pòble escocés a voler recobrar sa lenga.
L’"scòts": l'autra lenga del país
Al delà del gaelic escocés, qu'es una lenga celtica bessona del gaelic irlandés; dins las tèrras bassas d'Escòcia se parla lo dich scòts, una lenga germanica derivada de l'anglés mejan. L’scòts foguèt considerat coma un patés pendent longtemps e foguèt enebit a l'escòla mas ara coneis tanben un reviscolament e una dignitat que li pòrta una florison de pèças de teatre, romans e libres per enfants, çò precisa The Guardian.
Lo gaelic irlandés
D'autre caire, tanben lo gaelic irlandés a experimentat una creissença rapida. Malgrat que siá una lenga oficiala dins un país independent, e tanben reconeguda per l'Union Europèa, lo gaelic patís tanben en Irlanda una minorizacion grèva; òr, 4,8 milions de personas l'aprenon sus Duolingo, segon çò que rapòrta lo jornal Les Échos.
Aquel cors en linha se lancèt en fin de novembre sus la plataforma d'autoaprendissatge, e l'80% dels inscriches al cors de gaelic escocés provenon d'Escòcia.
Tanben l'Universitat Dobèrta d'Escòcia a lançat un cors en linha d'aquela lenga escocesa qu'a atirat environ 7000 vesitaires unics venguts del Reialme Unit, dels Estats Units, de Canadà e d’Austràlia.
Una lenga fòrça minorizada
Malgrat que siá la lenga pròpria d'Escòcia dempuèi mai de 1500 ans, lo gaelic escocés a perdut l'usatge social durant los sègles fins a arribar a la situacion de minorizacion extrèma que patís ara, similara a la nòstra. Son usatge a reculat e sos locutors que lo parlan coma lenga mairala son reduches dins lo nòrd-oèst del país, dins l'archipèla de Na h-Innse Gall (las Ebridas) e dins las doas principalas vilas de Ghalldachd (en anglés Lowlands, “las Bassas Tèrras”), dont Glaschu (Glasgow) e Dùn Èideann (Edimborg).
De politicas lingüisticas benfasentas
Malgrat son extrèma minorizacion, lo gaelic escocés a una santat plan melhora que la de l'occitan, almens fòra de la Val d'Aran, e mai benefícia de politicas lingüisticas favorablas. Dempuèi los ans 1980 l'administracion publica finança las arts, la cultura e l'educacion en gaelic e la BBC difusa una estacion e una cadena de ràdio en aquela lenga.
En mai d'aquò, en 2005, lo parlament escocés adoptèt ua lei qu'oficializèt la lenga en li "garentir un respècte egal al de la lenga anglesa". Una mòstra ne son los panèls de senhalizacion estradièrs bilingües.
De soslinhar la sèria de television Outlander, que conta las aventuras d'una infirmièra escocesa que viatja dins lo temps e se tròba en plena campanha en l'an 1743, completament gaelicofòna. Aquela sèria populara es una de las publicitats màgers qu'encoratjan lo pòble escocés a voler recobrar sa lenga.
L’"scòts": l'autra lenga del país
Al delà del gaelic escocés, qu'es una lenga celtica bessona del gaelic irlandés; dins las tèrras bassas d'Escòcia se parla lo dich scòts, una lenga germanica derivada de l'anglés mejan. L’scòts foguèt considerat coma un patés pendent longtemps e foguèt enebit a l'escòla mas ara coneis tanben un reviscolament e una dignitat que li pòrta una florison de pèças de teatre, romans e libres per enfants, çò precisa The Guardian.
Lo gaelic irlandés
D'autre caire, tanben lo gaelic irlandés a experimentat una creissença rapida. Malgrat que siá una lenga oficiala dins un país independent, e tanben reconeguda per l'Union Europèa, lo gaelic patís tanben en Irlanda una minorizacion grèva; òr, 4,8 milions de personas l'aprenon sus Duolingo, segon çò que rapòrta lo jornal Les Échos.
fffff | fffff | |
Darrièra minuta Lo conselh regional de las Ebridas Exterioras a decidit que tre la rintrada lo gaelic escocés serà la lenga veïculara d'ensenhament primari dins totas las escòlas", çò rapòrta Scotsman. | ||
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
L'augment de locutors passa per l'ensenhament en l'escola e los medias. Lo fachisme centralista voldria amb sos chovinets ignorants impedeis tot avanç, mas los trobadors tenen molt de prestigi, e cap altra lenga europea pot presumir de ser la primiera en far poesia e cançons en sa propia lenga, puei del latin.
#6 Lo gaelic de botgeta, volètz dire?
Cal esperar qu'aqueles corses son faches per de monde serioses, que pàrlan un escossés autentique, e que son pas anatz pescar lo vocabulari dins l'arqeòceltique o dins la "lenga bessona" l'irlandés.
A #3 : cal de bèls actors per donar enveja d'aprene l'occitan ? Dins La Seria trobam ben lo Màrius Blenet, nud a la fin del S01E02, ai pas vist d'aumentacion dels locutors =/
#3 *tornada > tornadO
*tornada es un francesisme dels gròsses
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari