La crisi del coronavirus es arribada a un tal ponch que los ciutadans nos trobam, còp-sèc, dins una situacion qu’esperàvem pas. D’un caire, los occitans de las Valadas e la Gàrdia se tròban confinats del temps que dins la rèsta del país, franc d’Aran, vesèm enebits los recampaments de mai de mila personas, e dins fòrça endreches son barradas las escòlas. Davant aquela situacion, e dins una crisi economica que nos arriba, la redaccion de Jornalet vòl partejar amb sos legeires qualques reflexions que nos an semblat interessantas e seràn de mal trobar dins los grands mèdias.

Un pretèxt per causar una crisi?
 
Lo jornalista catalan Andreu Mas, dins sa tribuna d’El Punt-Avui, manifèsta son estonament davant “l’escandalós” tractament de las informacions que fan los mèdias a prepaus de la propagacion de la covid-19. Mas sospiècha que se siá ensajat de provocar aquela crisi economica que s’anonciava per 2020 e qu’en fin qualques unes se sián servits d’aquel virus per tombar las borsas. “Mentretant, las accions de cèrtas societats farmaceuticas se son revalorizadas fins a un 157% dins un sol jorn”, e quitament d’afars coma lo de las mascas cirurgicalas “an crescut d’un 700%”.
 
 
Tota l’informacion sus Infobae
 
De son caire, lo jornal latinoamerican Infobae consagra un dorsièr especial amb d’actualizacions frequentas sus totas las informacions restacadas e una mapa en temps real de l’avançada de la malautiá. Se regardam lo marcador dels cases que lo jornal rapòrta, podèm remarcar que dels mai de 110 000 cases confirmats i a un pauc mens de 4000 mòrts mas environ 65 000 personas que se son garidas.
 
 
“Mai leugièr qu’una gripa”
 
De son caire, Catalonha Ràdio a parlat amb una jove ciutadana catalana  de 20 ans que s’infectèt del coronavirus a Milan e explica que se sonhèt tota sola, e que li semblèt “mai leugièr qu’una gripa”.
 

 

Un taus de mortalitat fòrça superior a lo de la gripa sasonièra
 
Pasmens, un article medical publicat dins Le Quotidien du médecin recòrda que son taus de mortalitat d’un 2,3% es fòrça superior a lo de la gripa sasonièra, e que lo 5% dels pacients deu èsser espitalizat, çò que representa, evidentament, un problèma important de santat publica.
 
 
La gripa espanhòla de 1918
 
Als Païses Catalans, Vilaweb publica un article subreinteressant sus la gripa espanhòla de 1918 en lo comparar amb l’afar actual de la covid-19. De soslinhar qu’aquela epidemia la nomenèron “gripa espanhòla” pr’amor qu’Espanha foguèt lo sol estat d’Euròpa que n’amaguèt pas l’informacion, del temps que los autres païses èran en guèrra.
 
Sembla que la gripa espanhòla e la malautiá del coronavirus 2019 ajan fòrça en comun: las doas fan venir de fèbre, de tos, de dolors muscularas e de dificultats respiratòrias. Mas biologicament an pas res a veire una amb l’autra. An sonque en comun que s’agís (e s’agissiá) de novèls virus que las gents son pas immunizadas.
 
Ça que la, de la gestion que se faguèt d’aquela “gripa espanhòla” podèm aprene que “las ressorsas publicas necessàrias son de pèças essencialas per evitar que lo coronavirus de 2019 s’estenda mai. La gripa espanhòla fasiá de mòrts sustot dins las banlègas e dins los airals urbans pus paures, ont las gents avián un accès mai complicat a la santat universala. De fach, la gripa espanhòla estimulèt lo desvolopament dels sistèmas de santat publica.”
 
Segon Vilaweb, l’error pus granda durant la pandemia del 1918 foguèt lo de contrarotlar pas los movements de populacion. “La majoritat dels soldats contaminats foguèron pas confinats e embarrats quan presentavan de simptòmas, foguèron remandats a lors ostals o dins d’espitals luènhs, e se crei qu’aquò ne multipliquèt la propagacion. Las chifras indican, de mai, que los païses qu’esperèron mai de temps per ordenar de quarantenas e suspendre los eveniments publics, coma la Nòva Zelanda, son los qu’aguèron mai de victimas mortalas”.
 
 
De se lavar las mans es fòrça eficaç
 
La recomandacion de se lavar las mans amb d’aiga e de sabon per evitar la contagion es fòrça intelligenta. Dins aquel sens, un professor de quimia de Nòva Galas del Sud, en Austràlia, sonat Palli Thordarson, a publicat una sèria de fiuladas sus Twitter ont ne fa l’explicacion scientifica.
 
Lo sabon dissòlv la membrana de grais e lo virus se trenca e ven inactiu. E mai se pòt soslinhar que los desinfectants, o los liquids, las teletas, los gèls e las crèmas amb d’alcòl (e de sabon) an d’efièches semblables mas son pas vertadièrament tan bons coma lo sabon normal. Los “agents antibacterians” d’aquels produches afèctan pas gaire l’estructura del virus. Es lo sabon que lo descompausa e lo rend inactiu. De soslinhar que los virus son pas d’organismes vius a la diferéncia de las bacterias.
 
A mai, lo sabon supèra tanben las interaccions entre lo virus e la superfícia de la pèl. Lèu los virus se desfàn e tomban coma un castèl de cartas a causa de l’accion combinada del sabon e l’aiga. Lo virus se n’es anat!”, çò ditz.
 

1/25 Part 1 - Why does soap work so well on the SARS-CoV-2, the coronavirus and indeed most viruses? Because it is a self-assembled nanoparticle in which the weakest link is the lipid (fatty) bilayer. A two part thread about soap, viruses and supramolecular chemistry #COVID19pic.twitter.com/OCwqPjO5Ht

— Palli Thordarson (@PalliThordarson) March 8, 2020