Actualitats
20 ans sens Francés Gasanhas
Uèi fa 20 ans que moriguèt l'escrivan roergàs Francés Gasanhas. Ramon Ginolhac nos a mandat un article per onorar sa memòria
Nasquèt en 1946 a Severac lo Castèl (Causse de Severac). Foguèt professor de letras a Dreux ont demorèt vint ans, puèi, a comptar de 1990, ensenhèt lo francés e l’occitan al licèu Rascol d’Albi. En 1981, publiquèt cò de Vent Terral dos libres-disques pels dròlles, La Desqueta de la mameta e Besadieu. Sas poesias, fachas per èsser cridadas en plaça publica, pareguèron dins la revista nò 5 de Vent Terral en 1982, dins ÒC de 1993 a 1997, dins Obradors. Al mes de febrièr de 1999, publiquèt a compte d’autor son libre bilingüe Un moment sens votz que li portèt lo prèmi Flor de prima a Pena d’Agenés. L’autor i ditz las dificultats per viure dins la familha, dins la vida vidanta, dins l’occitanisme.
A l’espelida del libre, Joan-Pèire TARDIU escriguèt
Presentèt son libre al Grifol d’Albi al mes de decembre de 1999. Balhi aquí un extrach de la letra que m’escriguèt per l’escasença:
Francés moriguèt d’un accident d’escalada al mont Carós lo 2 de junh de 2000. Vint ans fa.
Ramon Ginolhac
A l’espelida del libre, Joan-Pèire TARDIU escriguèt
“…un libre de novèlas longament soscadas, premeditadas per o dire melhor, un libre de quand la votz manca, al ras del silenci que o capèla tot…Lo patés es aquí que peta coma un còp de fusilh o de revòlver, que fai petar tota l’agressivitat del libre…d’un paragraf a l’autre, d’una scèna a l’autra, lo meteis esclairatge despietadós suls èstres e suls afars, e mai sul quite narrator… Lo libre empenat es una traversada de la fin del sègle, tot lo periode de las annadas 70 mai que mai, amb lo militantisme revolucionari e lo militantisme occitan non pas coma resson anecdotic, ni coma “tela de fons”, mas coma dimension fonsala de las causidas d’èstre que l’escriure aicí se n’avida, causidas que son totjorn del costat de la desirança, l’autra clau del libre[1].”
Francés Gasanhas figura dins l’Antologia de la nòva escritura occitana presentada per Giovanni Agresti en 2004 (edicion Jorn e Le temps des cerises). Dins aqueste obratge bilingüe, se legís: “ …très significative reste pourtant encore la publication à compte d’auteur de l’une des grandes œuvres occitanes de la fin du siècle: Un moment sens votz de Francis Gazanhes” [Jean-Pierre Tardif].Presentèt son libre al Grifol d’Albi al mes de decembre de 1999. Balhi aquí un extrach de la letra que m’escriguèt per l’escasença:
“Quand arribèri a Albi, siaguèri plan estonat de veire que l’occitanisme aviá sascut passar del refús de l’altre a l’accion politica madura amb aquel altre, cada còp que se podiá. Lo Grifol se dobrissiá, una plan polida sala, oficiala, e i venguèri trabalhar tot còp.
Aviái escrich un libre (tròp) gròs de 1000 paginas en occitan e francés que degun voliá pas publicar e me diguèri que me’n caliá sortir quicòm de mai elaborat… Adonc i me botèri. Aquò siaguèt l’engatjament meu, e soi pas segur que los militants del Grifol o agèsson jamai plan mesurat….
Daissem passar lo temps. Venguèt aquel d’acabar e de publicar. Los ostals nacionals me diguèron que “la forma literària èra pas plan adobada”. Ensagèri de cambiar, de passar de “novèlas” a quicòm de seguit. O volguèron pas tanpauc… A fòrça de trabalhar la forma generala, tornèri causir las “novèlas” coma a la debuta, e i me tenguèri…
Aviái escrich un libre (tròp) gròs de 1000 paginas en occitan e francés que degun voliá pas publicar e me diguèri que me’n caliá sortir quicòm de mai elaborat… Adonc i me botèri. Aquò siaguèt l’engatjament meu, e soi pas segur que los militants del Grifol o agèsson jamai plan mesurat….
Daissem passar lo temps. Venguèt aquel d’acabar e de publicar. Los ostals nacionals me diguèron que “la forma literària èra pas plan adobada”. Ensagèri de cambiar, de passar de “novèlas” a quicòm de seguit. O volguèron pas tanpauc… A fòrça de trabalhar la forma generala, tornèri causir las “novèlas” coma a la debuta, e i me tenguèri…
Me sentissi plan melhor atal. Me sembla que menèri quicòm de cap en cap, e vesi que soi plan dobèrt als altres atal… Sabi que nos cal tota mena de literatura, mas sabi que la sola que tenguèsse es aquela que cèrca la qualitat”.
Francés moriguèt d’un accident d’escalada al mont Carós lo 2 de junh de 2000. Vint ans fa.
Ramon Ginolhac
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari