Actualitats
Decès de Joan Mari Torrealdai, un dels pus grands intellectuals e activistas de la lenga basca
Es mòrt d’un càncer de la mesolha qu’el meteis aviá restacat amb las torturas patidas après lo barrament d’Euskaldunon Egunkaria
La lenga e la cultura bascas son en dòl. Es defuntat a 77 ans Joan Mari Torrealdai, un dels pus grands intellectuals e activistas de la lenga basca, çò rapòrta Berria. Demest sos projèctes cal soslinhar lo quite Berria, eiretièr de l’Euskaldunon Egunkaria, injustament tampat per las autoritats espanhòlas.
Passèt los darrièrs ans de sa vida a luchar contra un càncer de la mesolha qu’el meteis aviá restacat amb las torturas patidas al comissariat de la Gàrdia Civila après lo barrament del jornal Euskaldunon Egunkaria. “Me diguèron que m’avián fach mal a la mesolha ossosa. E lo càncer apareguèt a la mesolha ossosa”, çò assolidèt el meteis. Moriguèt divendres dins son ostal, acompanhat de sos amics e parents.
A la fin dels ans 1980, Torrealdai avièt un projècte d’iniciativa populara, Euskaldunon Egunkaria. Èra lo primièr quotidian en papièr que se publicava en lenga basca e el faguèt lo trabalh diplomatic “d’explicar la natura del projècte a las institucions e als agents socials”. Foguèt pas aisit: i aviá “fòrça mesfisança”, “fòrça denóncias implicitas”. Lo numèro un d’Euskaldunon Egunkaria foguèt publicat lo 6 de decembre de 1990, e Torrealdai èra lo president del conselh d’administracion. Torrealdai disiá alavetz que “l’impossible èra vengut realitat”.
L’injust barrament de l’Euskaldunon Egunkaria
Euskaldunon Egunkaria foguèt un jornal plan reüssit e dels mai objectius de l’epòca. Ça que la, en 2003 la Gàrdia Civila lo tampèt e ne detenguèt la còla en seguida dels òrdres dels jutges de Madrid. Los jutges se volián assegurar que lo jornal fasiá pas partida de las societats que finançavan ÈTA. Lor calguèt onze ans de fòrça patiment infligit per descobrir que non. Los detenguts denoncièron de torturas. Torrealdai deguèt passar cinc annadas de tractaments e suènhs per n’eliminar la dolor.
Onze ans après lo barrament del jornal, après una seguida de longs jutjaments e encarceracions, los acusats foguèron relaxats e l’afar foguèt classat. Mas lo jornal aviá desaparegut.
Torrealdai denoncièt que l’avián “massacrat”. Li tornèron la documentacion desordenada e en un marrit estat. “T’escafan la memòria pr’amor que sabon que la fòrça de qualqu’un coma ieu es dins los dorsièrs. Dempuèi alavetz ai pas pus pogut entamenar cap de trabalh basat sus mas recèrcas d’informacion”, çò explicava.
Las autoritats judiciàrias espanhòlas avián tampat injustament un jornal en encarcerant la còla que foguèt torturada. Onze ans puèi, los acusats èran relaxats. Divendres, podiam legir dins las paginas de Jornalet que la justícia espanhòla anullava formalament la senténcia contra Arnaldo Otegi e los autres basquistas de l’afar Bateragune, mentre qu’an ja complit integralament una pena injusta de sieis ans de preson. Se passarà parièr amb los presonièrs politics catalans? Sembla que la reaccion de la Cort Europèa dels Dreches Umans arriba totjorn tard.
Passèt los darrièrs ans de sa vida a luchar contra un càncer de la mesolha qu’el meteis aviá restacat amb las torturas patidas al comissariat de la Gàrdia Civila après lo barrament del jornal Euskaldunon Egunkaria. “Me diguèron que m’avián fach mal a la mesolha ossosa. E lo càncer apareguèt a la mesolha ossosa”, çò assolidèt el meteis. Moriguèt divendres dins son ostal, acompanhat de sos amics e parents.
A la fin dels ans 1980, Torrealdai avièt un projècte d’iniciativa populara, Euskaldunon Egunkaria. Èra lo primièr quotidian en papièr que se publicava en lenga basca e el faguèt lo trabalh diplomatic “d’explicar la natura del projècte a las institucions e als agents socials”. Foguèt pas aisit: i aviá “fòrça mesfisança”, “fòrça denóncias implicitas”. Lo numèro un d’Euskaldunon Egunkaria foguèt publicat lo 6 de decembre de 1990, e Torrealdai èra lo president del conselh d’administracion. Torrealdai disiá alavetz que “l’impossible èra vengut realitat”.
L’injust barrament de l’Euskaldunon Egunkaria
Euskaldunon Egunkaria foguèt un jornal plan reüssit e dels mai objectius de l’epòca. Ça que la, en 2003 la Gàrdia Civila lo tampèt e ne detenguèt la còla en seguida dels òrdres dels jutges de Madrid. Los jutges se volián assegurar que lo jornal fasiá pas partida de las societats que finançavan ÈTA. Lor calguèt onze ans de fòrça patiment infligit per descobrir que non. Los detenguts denoncièron de torturas. Torrealdai deguèt passar cinc annadas de tractaments e suènhs per n’eliminar la dolor.
Onze ans après lo barrament del jornal, après una seguida de longs jutjaments e encarceracions, los acusats foguèron relaxats e l’afar foguèt classat. Mas lo jornal aviá desaparegut.
Torrealdai denoncièt que l’avián “massacrat”. Li tornèron la documentacion desordenada e en un marrit estat. “T’escafan la memòria pr’amor que sabon que la fòrça de qualqu’un coma ieu es dins los dorsièrs. Dempuèi alavetz ai pas pus pogut entamenar cap de trabalh basat sus mas recèrcas d’informacion”, çò explicava.
Las autoritats judiciàrias espanhòlas avián tampat injustament un jornal en encarcerant la còla que foguèt torturada. Onze ans puèi, los acusats èran relaxats. Divendres, podiam legir dins las paginas de Jornalet que la justícia espanhòla anullava formalament la senténcia contra Arnaldo Otegi e los autres basquistas de l’afar Bateragune, mentre qu’an ja complit integralament una pena injusta de sieis ans de preson. Se passarà parièr amb los presonièrs politics catalans? Sembla que la reaccion de la Cort Europèa dels Dreches Umans arriba totjorn tard.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
"Las autoritats judiciàrias espanhòlas avián tampat injustament un jornal en encarcerant la còla que foguèt torturada." E los responsables, los actors e los qu'an ordonadas aquelas torturas, non seràn perseguit de ges de biais ? Es per amor que d'aquò tanben, e non pas sonque per amor del secutiment deliberat de l'independentisme catalan, que considèri sempre lo foncionament de la "justícia" del reialme de las Espanhas coma encara insofriblament franquista e donc, plan segur, antidemocratic e non confòrme a la legislacion e las reglamentacions europèas.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari