An aparegut de tags negacionistas sul centre de la memòria d’Orador de Glana (País de Vinhana), lo vilatge que lo 10 de junh de 1944 las tropas nazis maselèron 642 de sos abitants. Çò qu’an vandalizat es l’intrada al centre de la memòria: ont es escrich en francés “vilatge martir/centre de la memoria”, an raiat lo mot “martir” e an escrich, tanben en francés, “meissongier” en ajustant encara “Reynouard a rason” en referéncia a un militant negacionista de la Shoah que se revendica nacional-socialista e qu’a quitament escrich un libre revisionista sul masèl d’Orador.
 
Lo president del centre de memòria, Fabrice Escure, a fach sa denóncia e ara una enquista es en cors. Las camèras de susvelhança ajudaràn a esclarzir l’identitat dels vandals.
 
Lo cònsol màger d’Orador de Glana, Philippe Lacroix s’es mostrat chocat: “que se raie lo mot martir, que se meta meissongier e lo nom d’un revisionista en plaça, comprenetz que sem chocats”. Tanben a reagit lo cònsol màger de Clarmont-Ferrand, Olivier Bianchi, qu’a condemnat “tant d’aïcion e de bestiesa”.
 
Lo president francés, Emmanuel Macron, a assegurat que “tot serà fach” per perseguir los autors d’aqueles actes “inqualificables”; los a tanplan denonciats lo primièr ministre Jean Castex qu’a plangut que “s’embrutisca” la memòria dels martirs.
 

« Un peuple qui oublie son passé se condamne à le revivre » devant tant de haine et de bêtise, nous devons honorer la mémoire #OradourSurGlane et nous battre contre le retour de la bête immonde. pic.twitter.com/NaAnsVAVuA

— Olivier BIANCHI (@olivierbianchi1) August 22, 2020

 

J'ai appris avec colère et consternation la dégradation du centre de la mémoire d'Oradour-sur-Glane.
Souiller ce lieu de recueillement, c'est aussi salir la mémoire de nos martyrs.
Tout est mis en oeuvre pour que les auteurs de ces actes infâmes en répondent devant la Justice.

— Jean Castex (@JeanCASTEX) August 21, 2020

 
 
Lo masèl d’Orador
 
Lo chaple d’Orador de Glana es un dels mai crusèls de la Segonda Guèrra Mondiala. Los aliats avián ja desbarcat en Normandia e la segonda division blindada de la Waffen-SS començava de se retirar cap al nòrd-oèst de França. Avián l’òrdre d’utilizar de represalhas contra la populacion civila. Lo 9 de junh de 1944, los soldats comandats pel general Heinz Lammerding pengèron 99 civils a Tula. L’endeman, 120 òmes del regiment conegut coma Der Führer entornegèron Orador de Glana, a unes 30 quilomètres al nòrd-oèst de Lemòtges, per i organizar un chaple que deviá servir d’exemple.
 
Lo comandant Adolf Diekmann organizèt lo masèl: totes los abitants se deguèron acampar dins la plaça del mercat, ont los soldats alemands separèron los òmes de las femnas. Menèron los òmes a quatre granièrs locals, los fusilhèron en grops amb de mitralhetas en los acabant un a cha un amb de còps de pistolet. Las femnas e los enfants foguèron menats dins la glèisa, los embarrèron dedins e i lancèron una bomba de gas toxic. Quand vegèron qu’èra pas pro, los fusilhèron, lancèron de granadas de man per las fenèstras e incendièron la bastissa.
 
Marguerite Rouffanche foguèt la sola subreviventa de las 240 femnas e dels 213 enfants embarrats dins la glèisa. Los soldats tirèron contra ela quand fugissiá per una fenèstra e la creguèron mòrta. E mai la toquèsson amb cinc balas, subrevisquèt.
 
En 1953, un tribunal de Bordèu condemnèt 21 òmes, mas passèron solament un an en preson. A un d’eles, l’oficièr Heinz Barth, lo condemnèron tornarmai en 1983 en Alemanha de l’Èst. Sortiguèt de preson en 1997 per sa marrida santat e moriguèt dètz ans puèi a 87 ans. Aqueste còp es la darrièra escasença que de participants al masèl d’Orador respondan davant la justícia.
 
A l’ora d’ara, lo vilatge lemosin se consèrva exactament coma demorèt après lo chaple per fin que servisca a l’encòp de santuari consagrat als mòrts e de remembre de la barbariá del nazisme.
 
Un crime qu’a pas conegut la justícia
 
Dins l’editorial del 16 de junh de 2019, la redaccion de Jornalet remembràvem lo 75 anniversari del chaple e nos planhiam qu’aquel crime aguèsse pas conegut la justícia.