Actualitats
807 ans après la Batalha de Murèth
Un dels conflictes mai importants e crucials per l’istòria occitana e catalana
La Batalha de Murèth es un episòdi màger de la Crosada, que l’union de fòrças occitanas, catalanas e aragonesas, menadas pel rei Pèire IId d’Aragon e lo comte Ramon VI de Tolosa, i afrontèt los crosats franceses dirigits per Simon de Montfòrt. Lo rei Pèire IId d’Aragon i moriguèt e las armadas de la coalicion occitanocatalana foguèron desfachas.
Lo 12 de setembre de 1213, uèi fa 807 ans, se tenguèt a Murèth una batalha que marquèt una estapa de la dominacion francesa dins certanas zònas centralas dels païses occitans, e mai la rompedura dels ligams occitanocatalans.
Amb la tòca de sometre certans territòris occitans e jol pretèxt d’eradicar lo catarisme, una armada crosada francesa operava en Lengadòc, comandada per Simon IV de Montfòrt, amb la benediccion papala. Après lo chaple de Besièrs e la presa de la Ciutat de Carcassona (1209), Simon IV de Montfòrt s’apoderèt de las tèrras dels vescomtats de Ramon Rogièr Trencavèl, abans d’atacar lo Comtat de Tolosa.
Aquela crosada venguèt una guèrra de conquista. Lo rei Pèire IId d’Aragon, comte de Barcelona e senhor de Montpelhièr, èra sobeiran de maites senhors lengadocians, demest los quals i aviá lo vescomte Trencavèl. Carcanhat de la venguda d’aquela crosada dins son airal d’influéncia, lo rei assagèt de far lo mediator entre las doas parts, e reconeguèt pas Montfòrt coma vescomte de Carcassona e Besièrs que per fòrça. Sos interèsses anavan contra la conducha que li impausava lo poder de la Glèisa de Roma.
Es aital que, lo 10 de setembre de 1213, las tropas del rei catalanoaragonés Pèire IId s’amassèron amb las tropas dels aliats occitans a Murèth, vila ja presa pels franceses.
Dins aquela batalha, lo rei Pèire moriguèt, çò qu’escampèt la panica entre la rèsta de l’armada catalanoaragonesa, qu’èra completament vencuda. L’armada tolosana, qu’ aviá pas encara participat a la batalha, se vesent desbordada per l’avalanca d’aragoneses e catalans que fugissián desordenadament, fugiguèt tanben sens atacar, e foguèt percaçada pels cavalièrs franceses que provoquèron un grand masèl.
La desfacha veniá d’aitan mai ponhenta pels catalans que lo filh de Pèire IId, lo futur Jaume Ir, de sièis ans, èra entre las mans de Simon de Montfòrt. Jaume foguèt liurat als cavalièrs templièrs d’Aragon e Catalonha, e educat pels enemics de son paire. Venguèt rei a sos nòu ans, e pus tard conquistèt las illas Balearas e lo Reialme de Valéncia. Jamai tornèt pas recuperar los territòris occitans, e lo catarisme foguèt tanplan perseguit en Catalonha.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#18 Qui parla gascon parla occitan, coma qui es dins la cosina es dins l'ostal. Mas çò que m'agrada amb vos, es que vos escrivètz la cançon, puèi la vos cantatz ; vos poirai lèu préner a ma cort !
Aragon aviá besonh d'aligats, coma tot lo mond d'aquel temps. E totes mos vassals èran mos vassals, notadament dins las principautats dels Pirenèus ont se constejavan Catalans, Lengadocians e Gascons. E totes èran mos sujèctes.
Mas se volètz trobar una autra cançon, vos engatgi coma trobador : nos cambiarà de musica.
#17 de Gaconha non pensi pas d'après eth vòste comentari Peir 2 que parlava Gascon ? que me'n torni a diser que eths Biarno-Bigordans qu'èran alliats deths Aragonès , en aquesta epòca Aragon eth tanben n'èra sonque un condat mès qu'avé besonh d'alliats en sua entrepresa de tornar conquista eras suas terras contra era invasion musulmana , puix pòc a pòc dab er'aida deths Gascons eth territori dAragon que s'ei alargui,presa de Barbastro ,de Huesca e de Saragòsa tostemps dad er'aida eths Biarno-Bigordans Aragon qu'ei devencut un arrejaume e eths condats Biarn , Bigòrra que's son estats condats . E'ths gascons qu'an arrecebut dera part deth arrei 'fiefs' per estsemple eth conde de Bigòrra Centulla qu'arrecevó un quartièr de Saragòsa e sustot era vath d'Aran ( aran en basco que vòu diser vath 'vallée' ) eths Biarno-Bigordans qu'an arrendut aumenatge ath arrei d'Aaragon entaras suas terras Mès n'arrendon pas aumenatge aths Catalans aths Aragonès que tiò .Petita digression qu'vs caleré anar veger ath dia de huei çò que pensan eths Aragonès deths Catalans ( Puigdemon a prision ) Adixatz .
#16 Lo reialme es la tèrra, politicament, la domina un rei. Catalonha èra dominada per un rei (que parlava sa lenga) donc, fasiá partida du reialme. Es estat çò meteis, pendent un an de tota Occitania centrala, dins sas compausantas provençala, lengadociana e gascona.
Ne va dels reialmes coma de las lengas : son de convencions, non pas de causas en se.
#15 qu'ei vertat qu'avetz arrason , qu'èi heit ua con.husion que me'n etscusi mès çò que volevi qu'eth titre arrejau que vieva d'Aragon e pas de Catalhona qui n'esté pas jamès un arrejaume , que segueixi d'ac diser Catalhona n'èra sonque condats !
#13 Pere Ier d'Aragon-Catalonha (e IInd d'Aragon) es estat coronat Rei per l'autre Innocent de Papa (IIen del nom). E d'aquí essent venguèt "Pere el Catòlic". Mais n'i a que, la man dins l'aiga, t'afortirián que l'an sèca sonque per assajar de probar que Gasconha es pas occitana.
E totes la racontalha propagandista de la glèisa catolica qu'assagèron de far engolir a pichonet Jaume Ier, lo sieu filh, per lo convéncer de non pas seguir lo camin del paire, tu, i creses coma a un tractat de linguïstica e o rapòrta pertot sense ne saber res. Mai que tot çò qu'a pogut far a de bon o non a una femna, dins l'intimitat, a la velha d'una batalha…
E mai agèsse viscut l'amor tota la velha ser, qué ne fariá, se que non un Rei de Paratge ? Per ne jutjar, caldriá saber quant e cossi aviá pogut amar aquesta femna, a supausar qu'agèsse existit, aquela.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari