Actualitats
Lo Principet en occitan alpin
Es sortit, finalament! Es la revirada de Le petit prince de Antoine Saint-Exupéry, en occitan alpin
Diego Corraine, de Papiros, un jorn a Ostana, m’aviá demandat se fasio la revirada en occitan alpin, dal moment que l’aviá já publicaa en tantas lengas emergentas, decò en francoprovençal, e que lhi a ben de monde que fai la colleccion de las diferentas versions. Ai dich de òc, abo plaser. Mas ai emplegat pro de temps.
Aüra es sortit, l’ai terminat! Vos asseguro qu’es pas estat talament simple, pròpi pas un juec. Vos cònto qualqua ren de mai sus l’òbra.
Derant tot, m’a chalgut chausir quala “lenga” adobrar. Alora, coma orientament, es la varietat de las Valadas alpinas centralas, mas qualqui bòts la lhi a decò de paraulas diferentas que me semelhava que rendèsson mielhs la situacion. La forma vòl èsser una forma modèrna, mai simpla per qui vòl s’avesinar a la lenga. Per aquò ai adobrat, per exemple, lhi pronoms clítics masque ente l’èra indispensable e pas tuchi lhi bòts que lhi butèm dins lo parlar.
Ai fach de chausias que pòlon èsser contestaas, totun revirar per mi vòl decò dir interpretar, viure lo tèxt e cèrchar de l’adaptar a d’expressions mai da pè a nòstra experiéncia.
Vosautri vos demandaretz segur lo perqué de far de traduccions dins una lenga de minorança.
Es una bèla question.
Me poleriá passar per la ment de vos dir simplament “perqué pas?”
Mas es un argument interessant.
Quand la se fai una traduccion, sobretot d’un libre important, se demanda a la lenga de se butar en juec, de jónher lo passat e lo present, d’abandonar las causas mai conoissuas per s’aventurar, qualqui bòts, dins un mond novèl e desconoissut.
E per una lenga de minorança, per tanti ans esquasi masque orala, es una gròssa esfida demostrar que ilh s’adapta perfèctament a que se sie argument, que transmet de sentiments, d’emocions, que pòl revirar decò de clàssics. Donc, ilh es una lenga coma las autras, coma aquelas dominantas.
La traduccion dona importància a las lengas, lor dona una valor diferenta e ajua a las far conóisser e divulgar. Aquesta me semelha una bòna rason per revirar de libres dins nòstra lenga.
Coma vos ai dich derant, aquesta revirada es pas estaa simpla, m’a donat ben da far.
Mi aviu já fach de reviradas, de pichòts tòcs, de cóntias, de paraulas per lhi diccionaris, e fin finala, dal libre de J. Giono “L’òme que plantava d’àrbols”, mas ai esquasi totjorn trabalhat abo Dario Anghilante.
Aqueste bòt ai chausit de trabalhar soleta, mas quand me siu trobaa un pauc desperaa, ai demandat l’ajua e la consulença de Dario e de Luca Quaglia e ai consultat recèrchas d’autri linguistas.
Me chal dir que revirar a quatre mans m’agrada de mai perqué nais un confront sus la lenga ben productiu e amusant. Totun decò se butar en juec solets, l’es pas mal!
Corraine m’a demandat darrierament en quala revirada me camparai aüra, mas lhi ai respondut que me repauso un pauc.
Donc, vaquí Lo Principet, un libre famós, un pauc complicat, sobretot perqué tot bastit sus lhi dialògs, un messatge fòrt e actual, un’invitacion a pensar a las causas fondamentalas, a çò que la lhi a de mai important dins la vita.
E alora vos laisso a las paraulas de la volp.
“Vaquí lo miu secret. L’es simple: se vei ben masque abo lo còr. Aquò mai essencial es pas visible abo lhi uelhs.”
Gianna Bianco
Publicat sus Nòvas d'Occitània num 201
Aüra es sortit, l’ai terminat! Vos asseguro qu’es pas estat talament simple, pròpi pas un juec. Vos cònto qualqua ren de mai sus l’òbra.
Derant tot, m’a chalgut chausir quala “lenga” adobrar. Alora, coma orientament, es la varietat de las Valadas alpinas centralas, mas qualqui bòts la lhi a decò de paraulas diferentas que me semelhava que rendèsson mielhs la situacion. La forma vòl èsser una forma modèrna, mai simpla per qui vòl s’avesinar a la lenga. Per aquò ai adobrat, per exemple, lhi pronoms clítics masque ente l’èra indispensable e pas tuchi lhi bòts que lhi butèm dins lo parlar.
Ai fach de chausias que pòlon èsser contestaas, totun revirar per mi vòl decò dir interpretar, viure lo tèxt e cèrchar de l’adaptar a d’expressions mai da pè a nòstra experiéncia.
Vosautri vos demandaretz segur lo perqué de far de traduccions dins una lenga de minorança.
Es una bèla question.
Me poleriá passar per la ment de vos dir simplament “perqué pas?”
Mas es un argument interessant.
Quand la se fai una traduccion, sobretot d’un libre important, se demanda a la lenga de se butar en juec, de jónher lo passat e lo present, d’abandonar las causas mai conoissuas per s’aventurar, qualqui bòts, dins un mond novèl e desconoissut.
E per una lenga de minorança, per tanti ans esquasi masque orala, es una gròssa esfida demostrar que ilh s’adapta perfèctament a que se sie argument, que transmet de sentiments, d’emocions, que pòl revirar decò de clàssics. Donc, ilh es una lenga coma las autras, coma aquelas dominantas.
La traduccion dona importància a las lengas, lor dona una valor diferenta e ajua a las far conóisser e divulgar. Aquesta me semelha una bòna rason per revirar de libres dins nòstra lenga.
Coma vos ai dich derant, aquesta revirada es pas estaa simpla, m’a donat ben da far.
Mi aviu já fach de reviradas, de pichòts tòcs, de cóntias, de paraulas per lhi diccionaris, e fin finala, dal libre de J. Giono “L’òme que plantava d’àrbols”, mas ai esquasi totjorn trabalhat abo Dario Anghilante.
Aqueste bòt ai chausit de trabalhar soleta, mas quand me siu trobaa un pauc desperaa, ai demandat l’ajua e la consulença de Dario e de Luca Quaglia e ai consultat recèrchas d’autri linguistas.
Me chal dir que revirar a quatre mans m’agrada de mai perqué nais un confront sus la lenga ben productiu e amusant. Totun decò se butar en juec solets, l’es pas mal!
Corraine m’a demandat darrierament en quala revirada me camparai aüra, mas lhi ai respondut que me repauso un pauc.
Donc, vaquí Lo Principet, un libre famós, un pauc complicat, sobretot perqué tot bastit sus lhi dialògs, un messatge fòrt e actual, un’invitacion a pensar a las causas fondamentalas, a çò que la lhi a de mai important dins la vita.
E alora vos laisso a las paraulas de la volp.
“Vaquí lo miu secret. L’es simple: se vei ben masque abo lo còr. Aquò mai essencial es pas visible abo lhi uelhs.”
Gianna Bianco
Publicat sus Nòvas d'Occitània num 201
 | SAINT EXUPÉRY, Antoine. Lo Principet (traduccion de Gianna Bianco en occitan alpin). Papiros, 2020. 10 èuros. |
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#22 lo problem es que l'i avio pas de "coin" dels trubadurs, mas simplament de konventions grafiskas comunas a un meme chançonier, çò qu'explication las variantes d'une mena chanson trasmesa per mai d'un manescrich... E en creient pas a la transubstanciacion, crèio pas que de venir "standard" faça perdre au lengadocian que sierve de basa a l'standard son caractèr lengadocian.
#22 Franc, ton idea d'universalitat sembla plan l'idea d'universalitat francimanda en çò que la linga francesa se vòu de pertot e d'en degun luec. Te diràn totjorn que l'occitan es pas universau puei qu'es localizat per definicion, que s'es jamai eschapat de son territòri, contràriament au francés, linga daus filosòfes de las Lutz qu'an menat au monde tot. Ieu sei tanben independentista, estrategicament independentista, e per una federacion occitana (donc descentralizada e francha d'un estandard unic) mas sei pas nacionalista que crese pas a l'idea de nacion, seriá belament per l'abolicion de las nacions que son totas mas de las ficcions, de las narracions illusòrias. E puei, a la mòda de Delpastre, crese que çò universau es necessàriament locau.
#22 1.) Lo 'standard "occitan" es basat sus lo lengadocian, e d'alhors utiliza de mots ultralocals coma "cossí" donc òc, es geograficament marquat. L'es un 'standard lengadocian, òc. Mas per mi, l'es pas un 'standard "occitan" e es clarament marquat coma un parlar dau lengadòc, tot lo mond lo pòt constatar (franc di ipocrites).
2.) Lo parlar qu'a servit a traduïre "Lo Principet" es justament un 'standard escrich qu'es parlat dens deguna valadas, mas qu'a de trachs en commun embe tuches lhi nòstres parlars (aquelhi d'Italiá, mas decò aquelhi de Cairàs e dau Briançonés). Donc perqué sariá-lhi mens universal qu'un 'standard qu'utiliza de mots lengadocians e de prononciacions lengadocianas?
Mas bon, coma tu as dich; tu siás politizat donca compreno que l'important l'es pas d'èstre intellectualament onèste mas de trobar de justificacions a tas idèias politicas ;)
#17 Universal, l'estandar s'o vòl èsser car non es d'enlòc en particular, contrariament al lengadocian o al limosin, justament, exactament coma la coïne dels trobadors (que revertava mai lo lemosin…). Ieu voldriá, pertot, totemps, una lenga comuna dels trobadors per las comunicacions intellectualas e artisticas, coma d'aquel temps (sense estat e sense França), tot simplament. E rai se l'estandard semblèsse mai lo lemosin : non es aquò l'enjòc. Me cèrqui una lenga d'Estat Occitan, non pas un estat coma una fin en se, ams un estat per dire definitivament non a l'estat francés que esfaça tot davant el.
#14 Ai per projcte poilitic un estat occitan independent, e contribuïssi (plan modèstament) a l'alestiment del sieu estandard. Non es mai nacionalista que lo nacionalisme francés que tua ma lenga. A ieu, lo nacionalisme occitan non me servís res mai que de boclièr contra lo nacionalisme francés. Que tombe aqueste a çò mieu, e non aurai que mai de far de l'autre… Mon nacionalisme, se n'ai un, es estrictament imunologic, ja que França (lo sieu nacionalisme consubstancial e incurable) es la malautiá que ne sèm a mand de crebar.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari