Actualitats
400 ans a: l'annexion de Bearn a França
Arron l’edicte d’annexion deu 20 d’octobre de 1620, Loís XIII que hè dissòlver l’armada bearnesa, nomenta un governador militar a Pau e hè aucupar Nai, Auloron, Sauvatèrra e Ortès
En 1616, Loís XIII, qui ei a l’encòp rei de França e de Bearn-Navarra, proclama l’union de Bearn a França. Los Estats de Bearn n’ac accèptan pas e qu’apèran a la susmauta. Los caps de la resisténcia que son dus gentius: lo baron de Lascun e lo marqués de la Fòrça.
Entà hà’s aubedir, Loís XIII que’s desplaça a Pau dab 500 soldats; qu’i ei recebut hredament. Que fòrça los Estats de Bearn a acceptar l’Edicte d’Union (20 d’octobre de 1620) e hè aucupar lo casteràs de Navarrencs entà evitar tota susmauta.
Arron l’edicte d’annexion, Loís que hè dissòlver l’armada bearnesa, nomenta un governador militar a Pau, hè aucupar las vilas de Nai, Auloron, Sauvatèrra e Ortès per regiments vienuts de Champanha e Picardia estant.
Protestants bearnés que’s susmautan. A Bèthloc e Ortès, la populacion qu’arrefusa l’entrada a las tropas reiaus. A Salas de Baura, un capitani protestant, Benzins, que resisteish un mes (heurèr-març de 1621) a las tropas reiaus abans de capitular. D’autas susmautas que’s debanan a Artés, Salias, Montaner on lo castèth ei pres e brutlat. Lo castèth e la bastida de Bèthlòc que son tanben desmantelats. Lo baron de Lascun, qui vou continuar la resisténcia, qu’ei batut, gahat e executat en 1622.
Loís XIII que remplaça lo Conselh Sobiran (creat per Enric II de Labrit, lo pairan d’Enric IV, tà administrar la justícia e aplicar las sancions previstas per lo navèth for, renovit en 1552) per lo Parlament de Navarra qui ei cargat d’aucupà’s de justícia e de las finanças. Aqueths “parlamentaris” ne son pas elejuts, mes monde qui an crompat la carga au rei. Los Estats de Bearn que pèrden quasi tots los lors poders. Lo francés que vad lenga oficiau de Bearn, mes los Estats de Bearn que continuan a deliberar en bearnés dinc a la Revolucion.
Bernat Casanava
Entà hà’s aubedir, Loís XIII que’s desplaça a Pau dab 500 soldats; qu’i ei recebut hredament. Que fòrça los Estats de Bearn a acceptar l’Edicte d’Union (20 d’octobre de 1620) e hè aucupar lo casteràs de Navarrencs entà evitar tota susmauta.
Arron l’edicte d’annexion, Loís que hè dissòlver l’armada bearnesa, nomenta un governador militar a Pau, hè aucupar las vilas de Nai, Auloron, Sauvatèrra e Ortès per regiments vienuts de Champanha e Picardia estant.
Protestants bearnés que’s susmautan. A Bèthloc e Ortès, la populacion qu’arrefusa l’entrada a las tropas reiaus. A Salas de Baura, un capitani protestant, Benzins, que resisteish un mes (heurèr-març de 1621) a las tropas reiaus abans de capitular. D’autas susmautas que’s debanan a Artés, Salias, Montaner on lo castèth ei pres e brutlat. Lo castèth e la bastida de Bèthlòc que son tanben desmantelats. Lo baron de Lascun, qui vou continuar la resisténcia, qu’ei batut, gahat e executat en 1622.
Loís XIII que remplaça lo Conselh Sobiran (creat per Enric II de Labrit, lo pairan d’Enric IV, tà administrar la justícia e aplicar las sancions previstas per lo navèth for, renovit en 1552) per lo Parlament de Navarra qui ei cargat d’aucupà’s de justícia e de las finanças. Aqueths “parlamentaris” ne son pas elejuts, mes monde qui an crompat la carga au rei. Los Estats de Bearn que pèrden quasi tots los lors poders. Lo francés que vad lenga oficiau de Bearn, mes los Estats de Bearn que continuan a deliberar en bearnés dinc a la Revolucion.
Bernat Casanava
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Una desgracia per las libertats del Bearn, mas fins la revolucion se continueron facent las deliberacions en los Estats del Bearnen en lengo nostro. Una revolucon burgesa qu' acabet amb lo Bearn.
#3 Adiu, mercés peu ton comentari. Qu'ei automatic quan i a un escart dat enter los dit-poç arrois e los verds.
Vesi pas tròp per que lo commentari de "Hilh" es estat amagat, emai se, coma o fa el, m'emmalician aqueles comentators que s'amagan darrèr un escais.
Solide tanben que soi pas d'acòrdi ambe l'analisi e las conclusions d'aquel comentari.
Aquò dich, i vesi pas qu'una analisi que s'amerita, probable, la critica, mas i tròbi pas cap d'ataca personala descabestrada ( coma n'i a sovent ...), nimai un rasonament sens cap ni centena (coma n'i a de carretadas dins los comentaris fantasièiroses del Jornalet).
#1 S'ei la medisha lenga e s'aquera unitat e pòt cambiar la situacion. Los tribalhs recents suu gascon que meten en dobte lo purmèr punt e 60 ans de tot-occitan-de-Niça-dinc-a-Baiona n'an pas sauvat gran causa. Que podem estar solidaris shens aubligar lo monde a hóner lo lor país en un ua gran mesclanha. Localismes en fèit de territòris grans com lo Bascoat, la Corse o le Bretanha...
20 d'Octobre- Aquí una data que deuriam totes reténer, nosautres Occitans.
Ultima annexion per la fòrça d'una partida d'Occitania
( La Contèa de Niça se restaquèt a França per plebiscit- emai se se pòt discutir del context e de las condicions de la consultacion)
Los Biarnéses son los darrièrs qu'an resistit e mantengut la lenga dins tota sa dignitat ( usatge oficial,etc...)
Lor devèm reconeissença ...
Aquò dich, al jorn d'auèi, ne sèm totes , de Pau a Niça, de Clarmont a Narbona en passant per Albi, (mai o mens ambe qualquas diferencias), al mème punt : vesèm totes que la lenga fa benlèu sos darrièrs badals..... Rason que nos deuriá sufire per nos far comprene qu'avèm besonh d'unitat, luènh de las garrolhas localistas o personalas...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari