Segon lo darrièr estudi realizat sus aquela malautiá, lo parasit alucariá e atudariá son còde genetic per s’amagar de las cellulas que cèrcan d’autras malautas per l’atacar. Per ansin, aquela grèva malautiá s’espandiriá lèu-lèu pel còrs uman après la fissada d’un mosquilh e se multiplicariá rapidament a travèrs dels eritrocits (globuls roges). E, a mai, es una malautiá que demorariá latenta dins lo còrs uman e poiriá tornar aparéisser.
 
Pasmens, pendent la sason seca en Africa, lo mosquilh que pòrta aquel parasit a pas gaire d’escasenças d’infectar d’umans. Alavetz, çò que fa lo parasit es s’amagar dins lo còrs. Aquí las cellulas malautas dintraràn dins lo sistèma circulatòri per s’amagar encara mai. Aquò es la resulta d’un nòu estudi publicat ara dins la revista numerica Nature Medicine. Per ansin, aquelas cellulas malautas del parasit de la malària se pòdon amagar, car n’i auriá pas gaire e seriá plan malaisit de los trobar. Pasmens, l’uman demorarà flac e lo parasit poirá pas èsser trapat.
 
Èra un fach constatat pels mètges; de simptòmas de la malària desapareisson pendent la sason seca, qu’en Africa pòt èsser situada entre los meses de genièr e de mai. Totun, se’n desconeissiá la rason; fins ara que s’es descobèrt perqué se passa aquò.
 
“S’amagar aital es un vertadièr succès pel parasit d’aquela malautiá”, çò diguèt Martin Rono, del centre KEMRI-Wellcome Trust a Kilifi, a Kenya. “Contunhar d’èsser viu sens provocar la malautiá es un fach estonant”, çò apondèt. E aquò ajudariá la malautiá a subreviure, pr’amor que quand arribarà un autre mosquilh que fissarà aquela persona malauta (que sembla pas d’o èsser) e ne fissarà una autra, lo parasit aurà plan capitat.
 
Plasmodium falciparum es lo parasit que provòca aquela grèva malautiá, e quand pòt intrar dins una cellula, produtz de proteïnas que cobrisson totalament aquela cellula e l’amagan d’autras que la trapan pas e la pòdon pas atacar per garir la malautiá.
 
De costumas diferentas
 
En mai d’aquò, plusors cercaires qu’an participat a aquel nòu estudi an confirmat que los parasits avián de costumas desparièras segon qu’èran mai joves o mai vièlhs. “ Sonque los parasits ùai joves intran dins lo sistèma circulatòri, çò diguèt Silvia Portugal, de l’Espital Universitari d’Heidelberg, en Alemanha. Aquò es un fach tras qu’estonant pr’amor que los parasits mai vièlhs o fan pas. An de costumas diferentas”.
 
Silvia Portugal e una còla de cercaires de l’Institut Max Planck d’Infeccions Biologicas de Berlin an identificat en Mali fins a 600 personas que patiguèron la malària en 2017 e 2018. Las primièras teorias que prepausèron se fondavan sus la genetica l’immunitat. Totun, la causa n’èra pas brica clara pr’amor que los parasits genetics atacan pas durant de sasons desparièras. E un sistèma immunitari ataca pas la creissença d’un parasit. (Legissètz la seguida)





 

---

Aqueste article es  publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion. Podètz legir l'article entièr aicí