De prima pausa l’autor avisa amb rason son lectorat potencial e mai que mai los racionalistas de las tripas jacobinas, los catoliques sectaris, los uganaus fregeluts e los amators d’esoterisme a la m’as-colhonat-quand-t’ai-vist: aqueste libre es pas per eles. L’objecte de l’estudi a sonque per tòca de soscar a l’eventualitat de la subrevivéncia e las filiacions possiblas del catarisme. Lo sicut perseguit es de veser cossí la religion catara se posquèt mantener fins a la Reforma. Cossí pendent tres cent ans d’unas familhas o comunitats vilagesas posquèron servar qualques traches e tròces del ritual catar. L’obratge es un estudi scentific.
Per avançar l’autor endralha mantunas pistas. Demest aquestas ensaja de véser se d’unas brasas dualistas se serián pas servadas endacòm mai qu’en Occitània. Atanben nos convida n’anar véser dins los Balcans çò que poriá demorar d’un eventual recaliu bogomil. Rebremba a n’aquel prepaus, qu’en 1897, del costat dels rius Rama e Neretva en Bòsnia e Ercegovina se trapava encara d’unes paisans que, jos l’aparéncia d’un islamisme de convenéncia, servavan de pregàrias bogomilas que recitavan al moment de las ceremonias familialas. Lo testimòni en persona d’aquestas fachas, precisa plan que l’endrech designat se trapa dins d’unas vals quasi inaccessiblas. Un país talament perdut e montanhós que los imams prenián quitament pas la pena d’anar vistalhar. Cal, ça que la, precisar que d’uèi encara lo camin que mena a d’unes d’aqueles masatges es sempre pas carrossable. Son d’encontradas que plan solide possedisson pas de mosqueta. Aquò explica que la pichona comunitat posquèt servar sa tradicion a travèrs los sègles sens èsser persecutada al delà. Lo monde avián de longa “arrengat” lor dualisme bogomile amb las religions oficialas que desfilaván dins la plana al grat dels envasiments successius (catolicisme, ortodoxia crestiana, islam).
Mas, se vos plai, demorem Occitans e vegem çò que ne poriá èsser d’una subrevivéncia del catarisme en país nòstre. Segon l’autor –amai lo podem creire– d’uèi demòra pas res d’una cadena catara que se seriá pas rompuda desempuèi l’Edat Mejana (amai se d’uèi existís un neocatarisme del tot respectable, aqueste ven pas de tradicion familiala). Mentretant, e aquò es tras qu’important, un folclorista/etnològue trapèt entre las doas guèrras una dòna vièlha en Arièja que recitava de cap (per tradicion orala) la pregària catara que s’ensenhava dins sa familha desempuèi totjorn. Disiá lo tèxte sens ne conéisser l’origina. Aquesta dòna foguèt la sola pròva d’una filiacion catara viva –mas inconscienta– de set sègles.
D’aquò rai! Per l’autor las brasas del catarisme tornèron abrandar en se mesclant al fuòc de la Reforma al sègle XVI. Aquí n’es la conclusion de son estudi. Mas quand se parla aquí de brasas cataras cal plan comprener que se tracha mai d’un anticlericalisme de la populacion occitana a l’encontra d’un catolicisme que faguèt lo malur del país, que d’un esperitualisme apièjat subre una religion de conviccion. Aprèp la repression inquisitoriala sanglanta e exterminatritz del sègle XIII que s’acabèt a la mitat del sègle seguent e la Reforma; i aguèt pas, a nòstra coneissença, de glèisa catara clandestina. Sonque provablament la rancura d’un pòble somes al terrorrisme d’una religion impausada per la fòrça. Atanben quand la Reforma apareguèt, nombroses foguèron los Occitans qu’embrassèron la religion novèla.
Michel Jas fasquèt pas que superpausar una mapa de l’implantacion del protestantisme subre una mapa de l’implantacion del catarisme per se mainar de la concordéncia. Coma dirián los joves d’ara: i agèt pas fòto! L’asard pòt pas explicar a n’el solet la facha. Alavètz, l’autor s’entrachèt de far d’estatisticas a partir de las donadas que possedissiá. Espepissèt totes los documents d’inquisicion de l’Edat Mejana e ne relevèt los noms dels acusats e dels acusators. Mentretant estudiava la naissença de la glèisa reformada en Occitània en apertièrant los noms dels actors que participèron a son espelida. Atal se mainèt que las familhas que patiguèron de l’inquisicion a l’Edat Mejana foguèron dins una brava proporcion las meteissas que patiguèron l’intoleréncia del catolicisme pendent las guèrras de religions. Entre 1350 e 1650 lo sovenir tragic de la repression se servèt dins la tradicion familiala. I a pas res d’espectaclós ni d’extraordinari a n’aquò dins la mesura ont aquela temporada representa environ sièis generacions. Ademai cal plan veire que sovent se tracha de familhas nòblas o borgesas. Un mitan ont la genealogia e l’istòria familiala es importanta, siaguèsse pas que per las questions d’eiretatge. Es sovent aquestas familhas que son retengudas per l’istòria estant qu’agèron los mejans materials e politics per influir subre los eveniments e que servaván actes notariats escriches.
Es pas la tòca de Michel Jas d’o analisar dins aqueste libre, mas a travèrs de la contestacion pel pòble occitan de l’autoritarisme papal es tanben una forma patenta del nacionalisme occitan que s’exprimèt per delà los sègles. Aquela resisténcia nacionala es estada relevada e desvolopada amb justesa a cò de mantunes istorians, e pas totes occitanistas!
“Brasas cataras” es l’òbra d’un afogat d’istòria que sembla aver trabalhat de temps sul mestièr, tan la demostracion es menimosa e precisa. Traparètz dins aqueste libre pas cap d’interpretacions asardosas o fantasierosas. Es un estudi que participa plenament a las recèrcas actualas subre nòstra istòria que demòra sempre un obrador dobèrt. Paregut fa vint ans, aquel obratge demòra d’actualitat estat que fins ara degun a pas tornat cavar lo sicut.
Es de notar dins aqueste obratge una importanta e plansenta iconografia. Al contra, es de regretar una mesa en pagina un pauc curiosa ont qualques còps las nòtas bibliograficas emplenan las paginas als tres-quarts. Mas a i soscar plan, aquò’s inerent al fach que l’autor ten a balhar sas sorgas. Ademai, aquestas indicacions son un tresaur inestimable pels legeires. Pòdi pas dire se lo libre se trapa encara aisidament dins lo comerci. S’èra pas lo cas, seriá ora de lo tornar editar.
Sèrgi VIAULE
_____
JAS, Michel. Braises Cathares, Edicions Loubatières, 1992. 200 paginas.
Per avançar l’autor endralha mantunas pistas. Demest aquestas ensaja de véser se d’unas brasas dualistas se serián pas servadas endacòm mai qu’en Occitània. Atanben nos convida n’anar véser dins los Balcans çò que poriá demorar d’un eventual recaliu bogomil. Rebremba a n’aquel prepaus, qu’en 1897, del costat dels rius Rama e Neretva en Bòsnia e Ercegovina se trapava encara d’unes paisans que, jos l’aparéncia d’un islamisme de convenéncia, servavan de pregàrias bogomilas que recitavan al moment de las ceremonias familialas. Lo testimòni en persona d’aquestas fachas, precisa plan que l’endrech designat se trapa dins d’unas vals quasi inaccessiblas. Un país talament perdut e montanhós que los imams prenián quitament pas la pena d’anar vistalhar. Cal, ça que la, precisar que d’uèi encara lo camin que mena a d’unes d’aqueles masatges es sempre pas carrossable. Son d’encontradas que plan solide possedisson pas de mosqueta. Aquò explica que la pichona comunitat posquèt servar sa tradicion a travèrs los sègles sens èsser persecutada al delà. Lo monde avián de longa “arrengat” lor dualisme bogomile amb las religions oficialas que desfilaván dins la plana al grat dels envasiments successius (catolicisme, ortodoxia crestiana, islam).
Mas, se vos plai, demorem Occitans e vegem çò que ne poriá èsser d’una subrevivéncia del catarisme en país nòstre. Segon l’autor –amai lo podem creire– d’uèi demòra pas res d’una cadena catara que se seriá pas rompuda desempuèi l’Edat Mejana (amai se d’uèi existís un neocatarisme del tot respectable, aqueste ven pas de tradicion familiala). Mentretant, e aquò es tras qu’important, un folclorista/etnològue trapèt entre las doas guèrras una dòna vièlha en Arièja que recitava de cap (per tradicion orala) la pregària catara que s’ensenhava dins sa familha desempuèi totjorn. Disiá lo tèxte sens ne conéisser l’origina. Aquesta dòna foguèt la sola pròva d’una filiacion catara viva –mas inconscienta– de set sègles.
D’aquò rai! Per l’autor las brasas del catarisme tornèron abrandar en se mesclant al fuòc de la Reforma al sègle XVI. Aquí n’es la conclusion de son estudi. Mas quand se parla aquí de brasas cataras cal plan comprener que se tracha mai d’un anticlericalisme de la populacion occitana a l’encontra d’un catolicisme que faguèt lo malur del país, que d’un esperitualisme apièjat subre una religion de conviccion. Aprèp la repression inquisitoriala sanglanta e exterminatritz del sègle XIII que s’acabèt a la mitat del sègle seguent e la Reforma; i aguèt pas, a nòstra coneissença, de glèisa catara clandestina. Sonque provablament la rancura d’un pòble somes al terrorrisme d’una religion impausada per la fòrça. Atanben quand la Reforma apareguèt, nombroses foguèron los Occitans qu’embrassèron la religion novèla.
Michel Jas fasquèt pas que superpausar una mapa de l’implantacion del protestantisme subre una mapa de l’implantacion del catarisme per se mainar de la concordéncia. Coma dirián los joves d’ara: i agèt pas fòto! L’asard pòt pas explicar a n’el solet la facha. Alavètz, l’autor s’entrachèt de far d’estatisticas a partir de las donadas que possedissiá. Espepissèt totes los documents d’inquisicion de l’Edat Mejana e ne relevèt los noms dels acusats e dels acusators. Mentretant estudiava la naissença de la glèisa reformada en Occitània en apertièrant los noms dels actors que participèron a son espelida. Atal se mainèt que las familhas que patiguèron de l’inquisicion a l’Edat Mejana foguèron dins una brava proporcion las meteissas que patiguèron l’intoleréncia del catolicisme pendent las guèrras de religions. Entre 1350 e 1650 lo sovenir tragic de la repression se servèt dins la tradicion familiala. I a pas res d’espectaclós ni d’extraordinari a n’aquò dins la mesura ont aquela temporada representa environ sièis generacions. Ademai cal plan veire que sovent se tracha de familhas nòblas o borgesas. Un mitan ont la genealogia e l’istòria familiala es importanta, siaguèsse pas que per las questions d’eiretatge. Es sovent aquestas familhas que son retengudas per l’istòria estant qu’agèron los mejans materials e politics per influir subre los eveniments e que servaván actes notariats escriches.
Es pas la tòca de Michel Jas d’o analisar dins aqueste libre, mas a travèrs de la contestacion pel pòble occitan de l’autoritarisme papal es tanben una forma patenta del nacionalisme occitan que s’exprimèt per delà los sègles. Aquela resisténcia nacionala es estada relevada e desvolopada amb justesa a cò de mantunes istorians, e pas totes occitanistas!
“Brasas cataras” es l’òbra d’un afogat d’istòria que sembla aver trabalhat de temps sul mestièr, tan la demostracion es menimosa e precisa. Traparètz dins aqueste libre pas cap d’interpretacions asardosas o fantasierosas. Es un estudi que participa plenament a las recèrcas actualas subre nòstra istòria que demòra sempre un obrador dobèrt. Paregut fa vint ans, aquel obratge demòra d’actualitat estat que fins ara degun a pas tornat cavar lo sicut.
Es de notar dins aqueste obratge una importanta e plansenta iconografia. Al contra, es de regretar una mesa en pagina un pauc curiosa ont qualques còps las nòtas bibliograficas emplenan las paginas als tres-quarts. Mas a i soscar plan, aquò’s inerent al fach que l’autor ten a balhar sas sorgas. Ademai, aquestas indicacions son un tresaur inestimable pels legeires. Pòdi pas dire se lo libre se trapa encara aisidament dins lo comerci. S’èra pas lo cas, seriá ora de lo tornar editar.
Sèrgi VIAULE
_____
JAS, Michel. Braises Cathares, Edicions Loubatières, 1992. 200 paginas.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Plan interesant aquel article,vau assajar de trobar aquel libre.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari