Uèi, 11 de decembre de 2020, fa 100 ans que nasquèt Joan Bodon, un dels escrivans màgers de la literatura occitana del sègle XX. Long de sa vida escriguèt de romans, de contes e tanben de poèmas. Son òbra representa un renovelament e una modernizacion de la literatura occitana contemporanèa, mas sustot es lo rebat d’un biais de viure que desapareis e fa desaparéisser la lenga e la cultura del país. Bodon tracta de tèmas universals en occitan e d’un ponch de vista occitan del temps que revendica la civilizacion occitana.
 
En pròsa es l’autor de romans coma La grava sul camin, Lo libre dels Grands Jorns, Lo libre de Catòia... e de contes: Los contes del meu ostal, Los contes dels Balsàs... Es tanben creator de poesias plan sovent mesas en cançon.
 
Lo Libre de Catòia foguèt traduch en catalan en 1973 per Artur Quintana e una reedicion se faguèt en 2009. Lo Libre dels Grands Jorns foguèt revirat en catalan en 2015 per Joan-Lluís Lluís. Jaume Figueras, que revirèt Verd Paradís de Max Roqueta, es a trabalhar sus la traduccion dels Contes dels Balsàs que deuriá sortir lèu. Publicam uèi una entrevista d’Artur Quintana e un article de Jaume Figueras, per commemorar lo centenari de Bodon.
 
 
“Es sus la talvera qu’es la libertat”
 
L’òbra de Bodon es essenciala a la recuperacion lingüistica de la fin del sègle XX. Son modèl de lenga servís sovent a las normalizacion e normativizacion de l’occitan. Sa frasa “Es sus la talvera qu’es la libertat” es venguda un dels eslogans mai famoses de l’occitanisme e inspirèt lo nom del grop La Talvera.
 
Sos poèmas inspirèron en partida la Nòva Cançon occitana e mai que mai lo cantador Mans de Breish que foguèt lo primièr a metre en musica sos escriches amb de cançons coma Los carbonièrs de La Sala. Lo musician sortiguèt puèi Alba d’Occitània ont “canta Bodon”.
 
En 2010, se creèt un musèu a Crespin, L’ostal Joan Bodon, ont èra vengut al Mond.
 
 
Commemoracions
 
Ongan an festejat lo centenari de la naissença de Bodon la 44aa Universitat Occitana d’Estiu de 2020 a Nimes e l’Universitat Catalana d’Estiu a Prada de Conflent (Catalonha). Lo CAÒC es a far una tièra d’eveniments en linha e quitament la Generalitat de Catalonha se recòrda uèi del grand escrivan occitan.
 
 
De Roergue a Argeria en passant per Silesia
 
Joan Bodon nasquèt en 1920 al sen d’una familha modèsta a Crespin, un vilatjòt de la comuna de Naucèla al Segalar Roergàs. Èra filh de Ciprian Bodon e d’Albania Balsà, de la meteissa familha de l’escrivan francés d’origina occitana Honoré de Balzac.
 
Descobriguèt sa vocacion d’escrivan en 1932 a l’escòla, après descobrir l’òbra de Justin Besson e sustot son poèma Dal brèç a la tomba. Après far sos estudis primaris a Crespin e Naucèla, foguèt admés a l’Escòla Normala de Rodés ont coneisseriá Calelhon e Enric Molin que l’incitariá a escriure. En 1940 venguèt regent, mas l’an seguent, del temps qu’ensenhava a Castanet, deguèt partir al Servici del Trabalh Obligatòri e foguèt mobilizat al Camp de Joventut d’Andusa.
 
En 1943 foguèt mandat a Breslau (Silèsia, Polonha) ont patiguèt fòrça. Aquel sojorn lo marquèt prigondament e se pòt remarcar dins son roman La Grava sul camin. Tornèt al país en 1945 e recuperèt sa foncion de regent, mas aqueste còp èra itinerant agricòla. Se maridèt amb Camilha Vidal en 1946 mentre qu’èra regent a Durenca. Collaborava amb d’articles en occitan al setmanièr comunista La Voix du Peuple. En 1949 foguèt nomenat al Mauron ont deviá demorar uèch ans.
 
En 1954 participèt a la Santa Estela que lo Felibritge celebrèt a Avinhon (eveniment qu’inspirèt son roman La Santa Estela del Centenari) e i recebèt lo primièr prèmi de pròsa pels Contes dels Balsàs, puèi en 1956 se faguèt membre de l’Institut d’Estudis Occitans.
 
En setembre de 1968, per de rasons financièras, quitèt Roergue e partiguèt amb sa femna e sos sièis enfants en Argeria. S’installèt a Al Arbatash coma cooperant agricòla. I moriguèt lo 24 de febrièr de 1975 en seguida d’una longa malautiá e laissèt una òbra inacabada, Las domaisèlas.
 

 

Er 11 de deseme de 1920, aué hè 100 ans, neishec #JoanBodon, qu’ei un des escrivans deth sègle XX mès arreconeishudi pes occitans

https://t.co/0gVYhEJy9tpic.twitter.com/nR6jqvWpaI

— Occitan aranés (@occitan_aranes) December 11, 2020

 

---

– Joan Bodon-lo coneissètz-1 : Documentari realizat en 1974 pel Centre Pablo Neruda de Nimes.

 

– Joan Bodon-lo coneissètz-2 : Un còp èra, La Sala

– Joan Bodon-lo coneissètz-3 : Dins aquesta partida, Joan Bodon parla de son engatjament dins la lucha del Larzac.

– Joan Bodon-lo coneissètz-4 : Gardarem lo Larzac

– Mans de Breish canta Los carbonièrs de la Sala : 

– Mans de Breish canta La filha de Perpinhan :