Actualitats
Joan de l’Ors plora la despartida de Pèire Pous
A l’atge de 92 ans, lo contaire pirenenc del País de Saut Pèire Pous ven de morir dins la nuèit d’aqueste dijòus a divendres. Èra un dels darrièrs representants de la transmission orala dels contes
Pèire Pous ven de nos quitar dins la nuèit d’aqueste dijòus a divendres. Aviá 92 ans. Contaire pirenenc del País de Saut, èra un dels darrièrs representants de la transmission orala dels contes.
Nasquèt en 1929 sul planastèl de Saut, a Munés, prèp de Redoma. Grandiguèt pas; çò que fa que, dròlle, podiá pas anar ajudar la familha a trabalhar los camps. Alara, acompanhava los papets a gardar los tropèls e s’ocupava de las bèstias: “Tot m’apassionava: la natura, las plantas, las bèstias e sustot la tradicion d’aqueste pichon país. Agèri l’astre de viure mon enfança amb los dos pepins, lo pepin del Clat e lo pepin de Campanhan. Me contèron quantitat de contes ancians, remembres de trabalh e de vida vidanta.”, çò diguèt a La Dépêche.
Foguèt una vertadièra mina pels collectaires de memòria populara dels ans 1970: sos racontes son represes dins La tradition orale du conte occitan: les Pyrénées audoises (PUF, 1973-75), Cinq contes populaires du Pays de Sault (Atelier du Gué, 1979), e, en 2009, dins lo libre Contes et souvenirs (ACCES).
Los responsables d’aquesta associacion locala escriguèron: “Èra l’ivèrn. Cal aver de temps per la velhada. Tot lo mond escotava, la familha, qualques amics. Fasiam un vin caud sovent, quand fasiá freg. Lo contaire èra al mitan, las chiminièras èran nautas e èrem a l’entorn. Los enfants li disián: ‘Conta-nos Joan-l’Orset, lo Pescaire…’. Las sabiam de per còr, mas preniam autant de plaser lo vinten còp coma lo primièr, sabi pas perqué! Disiá pas jamai de non, èra totjorn prèst. ‘Un còp…’, çò veniá e èra partit.”
En 2011, li foguèt remesa la medalha de Chivalièr de las Arts e de las Letras, primièr còp que la distincion èra obtenguda per un tenent de la tradicion orala! Lo GARAE a fach dos DVD, Dins la nuèit de las paraulas, que veson lo Pèire Pous contar dos dotzenats d’istòrias: Jan l’Orset;Jan le Piòt;Lo lhop, el reinard e el peissonièr; El polh e el reinard; Lo lhop trompat; …
En 2016, los calandrons de Carcassona dediquèron lor espectacle de l’an als contes de Pèire Pous. Es amb una granda emocion que descobriguèt sus l’empont del Teatre de Carcassona dos centenats de pichons qu’interpretavan sas istòrias dins la lenga del país. D’unes l’èran anats véser e entrevistar dins son vilatjòt.
Lo poèta Bruno Peiràs, que lo rescontrèt en aquela escasença, escriu: “Aquel òme èra un personatge de sos contes e un tresaur de memòria e d’umanitat. Amb el es un tresaur de nòstra lenga, de nòstra literatura orala, de nòstra cultura que desapareis”.
Alan Roch
Nasquèt en 1929 sul planastèl de Saut, a Munés, prèp de Redoma. Grandiguèt pas; çò que fa que, dròlle, podiá pas anar ajudar la familha a trabalhar los camps. Alara, acompanhava los papets a gardar los tropèls e s’ocupava de las bèstias: “Tot m’apassionava: la natura, las plantas, las bèstias e sustot la tradicion d’aqueste pichon país. Agèri l’astre de viure mon enfança amb los dos pepins, lo pepin del Clat e lo pepin de Campanhan. Me contèron quantitat de contes ancians, remembres de trabalh e de vida vidanta.”, çò diguèt a La Dépêche.
Foguèt una vertadièra mina pels collectaires de memòria populara dels ans 1970: sos racontes son represes dins La tradition orale du conte occitan: les Pyrénées audoises (PUF, 1973-75), Cinq contes populaires du Pays de Sault (Atelier du Gué, 1979), e, en 2009, dins lo libre Contes et souvenirs (ACCES).
Los responsables d’aquesta associacion locala escriguèron: “Èra l’ivèrn. Cal aver de temps per la velhada. Tot lo mond escotava, la familha, qualques amics. Fasiam un vin caud sovent, quand fasiá freg. Lo contaire èra al mitan, las chiminièras èran nautas e èrem a l’entorn. Los enfants li disián: ‘Conta-nos Joan-l’Orset, lo Pescaire…’. Las sabiam de per còr, mas preniam autant de plaser lo vinten còp coma lo primièr, sabi pas perqué! Disiá pas jamai de non, èra totjorn prèst. ‘Un còp…’, çò veniá e èra partit.”
En 2011, li foguèt remesa la medalha de Chivalièr de las Arts e de las Letras, primièr còp que la distincion èra obtenguda per un tenent de la tradicion orala! Lo GARAE a fach dos DVD, Dins la nuèit de las paraulas, que veson lo Pèire Pous contar dos dotzenats d’istòrias: Jan l’Orset;Jan le Piòt;Lo lhop, el reinard e el peissonièr; El polh e el reinard; Lo lhop trompat; …
En 2016, los calandrons de Carcassona dediquèron lor espectacle de l’an als contes de Pèire Pous. Es amb una granda emocion que descobriguèt sus l’empont del Teatre de Carcassona dos centenats de pichons qu’interpretavan sas istòrias dins la lenga del país. D’unes l’èran anats véser e entrevistar dins son vilatjòt.
Lo poèta Bruno Peiràs, que lo rescontrèt en aquela escasença, escriu: “Aquel òme èra un personatge de sos contes e un tresaur de memòria e d’umanitat. Amb el es un tresaur de nòstra lenga, de nòstra literatura orala, de nòstra cultura que desapareis”.
Alan Roch
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Obsèquis aqueste diluns 30 a 3 oras del vèspre, glèisa de Redoma.
https://www.youtube.com/watch?v=1XxQR2zaVcQ
https://www.youtube.com/watch?v=QRMmV9VrWjA
https://www.youtube.com/watch?v=bskP5fZKZ5E
https://www.youtube.com/watch?v=x00RnV-vssg
https://www.youtube.com/watch?v=AIoiDu9UmgU
https://www.youtube.com/watch?v=zENErKxf1Tc
https://www.youtube.com/watch?v=Kbwg9anHTWc
https://www.youtube.com/watch?v=4m9ushwEKvA
https://www.youtube.com/watch?v=5EOqxXdTDyg
https://www.youtube.com/watch?v=P_3PnWHC1O0
https://www.youtube.com/watch?v=JWFtm8Npl_8
https://www.youtube.com/watch?v=FKyZ-k8ViUg
https://www.youtube.com/watch?v=N-74L2HbgPk
https://www.youtube.com/watch?v=P-3zbbEigrU
https://www.youtube.com/watch?v=vupprse-aTQ
https://www.youtube.com/watch?v=ISKTL0r9dVs
https://www.youtube.com/watch?v=rtQafQ6IIgM
https://www.youtube.com/watch?v=Br5Zj7k3hec
https://www.youtube.com/watch?v=Jsh7KXrMsgk
https://www.youtube.com/watch?v=2KnF2J1CDOI
https://www.youtube.com/watch?v=FWtTKMS7-VQ
https://www.youtube.com/watch?v=iNXAa7ku8WQ
https://www.youtube.com/watch?v=HKMOeUzxOk4
https://www.youtube.com/watch?v=7tA3jdOYRO8
https://www.youtube.com/watch?v=R-h9CxDtQB0
https://www.youtube.com/watch?v=h3tcURaOBYw
https://www.youtube.com/watch?v=iU8MvQBadFg
èra un pichon escapolon....
E sen pòt recolegir mai enquèra
accent parisenc registrat en 1912
https://www.youtube.com/watch?v=amPtXEaXQO0
Quin plaser d'escotar una tan polida lenga !
E cossí se fa sentir la necessitat d'un recampament de totes los collectatges , venents de totes los cantons, dins totes los parlars, d'aqueles qu'avián la lenga coma lenga mairala...
N'avèm besonh per lo plaser dels ausidors, mas tanben pedagogicament - se volèm pas que l'occitan venga una lenga calc del francés
Mas sovent, cossí trobar d'enregistraments que poirán servir a un moment precís quand son escampilhats un pauc pertot sus la tela
Nos cal un fons comun, aisit d'accés, amb de dintradas divèrsas :
- localisacion del parlar
-se son contes , entrevistas , cants etc...
-....
Se pòt pas saupre la suspresa del monde ausiguent un parlar "natural"quand aprenon qu'es un parlar aluendat de centenats de quilomètres de lor parlar local.
Emai se comprenon pas tot, i a dins la musica de la lenga dels locutors" naturals" un quicòm que fa realisar a los qu'escotan, l'unitat de la lenga dins sa diversitat...
E aqueles collectatges son de tresaurs per melhorar la lenga dels ensenhaires, del monde dels mediàs e de nosautres totes, de tant que nòstra fonología, nòstra sintaxi, etc... son parasitats per la lenga dominanta
Mercé a vosautres per aqueste omenatge. Tristesa.
Pensi que i a pas melhor de far, ara, pels contaires occitans, que de contunhar a contar sos contes.
Mercé a el per la transmission.
Es çò que contunharà de far, tre deman.
Trantalhavi entre dos contes. Es tot trobat serà : Sant Sulpici. Mas, me desencusi que la fin serà pas la meteissa...segurament que soi mai feminista que los aujòls...e botí l'amor a la fin, en plaça de la correccion de l'òme a la femna. Amor dels tres, amb lo nenon qu'arriba.
Èra mon contaire preferit ! Lo mai natural que conesca.
Cris.
Apreni per Jornalet la despartida d'aquel grand òme. Mercé a Jornalet per aqueste omenatge meritat. Mercé a Pèire Pous per aver servat duscas al darrèr alende la lenga nòstra e aver participat a la transmetre a travèrs los contes. Es tot còp un embelinament de se l'escotar contar, de s'escotar aquela votz tan caracteristica e aquel biais de dire. Nos'n brembarem de Joan l'Orset e dels sieus companhs. Mercé Pèire Pous.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari