Hèit de societat: la caça tradicionau a l’alauda, dab hilats —oficiaument interdita dempuish lo mes d’aost— es ua subervivéncia en Gasconha. Mes, se los caçadors son aperats a manifestar au Mont de Marsan dissabte 18 de seteme, qu’i a probablament d’autas rasons tanben. Bonas? Maishantas? Petita espiada.

La caça, qu’es ua auta forma de patrimòni. Que siin ad uas dab aquera afirmacion o visceraument opausat, qu’es un hèit de societat, adara miaçat. Dens las regions occitanas enqüèra marcadas per çò qui demora de ruralitat, pro de gents – quitament quauques joenes – i son estacats.
 
Totun, las caças “tradicionaus” son hicadas dens lo mirader dab questions, sovent de las senadas, sus la baisha de la biodiversitat, sus la pujada dens l’opinion de la “causa animala”, sus l’abandon de lésers considerats com plasers mausans de vielhs pegolhàs d’ua epòca barbara. E dab l’eficacitat deus “rets sociaus” …
 
Qu’es a qui truca e trucaràs deu mei qui’s posqui sus los qui an passat setmanas a montar cabanòtas e hilats per préner quauques alaudas …shens tirar nat còp de fusilh. Sustot que començan d’aver comprés, los “alaudaires”, que har deu carnassèr com se hasè autes còps, seré segar la branca on son pitats.
 
D’on aquera manifestacion prevista au Mont de Marsan, au Plumaçon (au torn de las arenas deu capdulh de las Lanas), dissabte 18 de seteme. Organizaires e “autoritats” s’atenen a l’arribada de pro de monde (10 000 manifestants?) vienuts de Gasconha e de mei luenh (jornau Sud-Ouest deu 13/09/2021). Dempuish quauques setmanas, d’alhors, la malícia monta capvath los parçans landés. Pro d’associacions comunaus de caça acreditadas (las ACCA) qu’an arrestat las batudas “administrativas” aus pòrcs sanglars qui pullulan. Panèus “Tòquis pas a ma caça” son apareishuts çà o là e quauques petitas amassadas se debanèren tanben.
 
Quan espiam lo prètzhèit deus organizaires de la manifestacion deu Mont, qu’es un un chic un mescladís de planhs barrejats sus las miaças qui planan. Qu’i a de qué béver e minjar: gastronomia, pesca, caça, agricultura (Quau modèl? N’es pas precisat…), la tauromaquia (vacas landesas o camarguesas o bichos de las corsas a l’espanhòla?), la musica e las danças “folcloricas” (sic) e quitament las lengas regionaus…
 
Hilh de cloca! qu’an evoluit dempuish la manifestacion, au Plumaçon tanben, en octobre de 2016. Qu’èra tanben un chic davant la “presidenciau” qui s’apressava….
 
Uei, los caçadors que disen arrefusar ua societat “estandardizada e aseptizada”, shens nat ligam sociau, qui programa la mòrt deu campèstre. Mei de precisions tanben sus espritdusud40.com (qui a publicat tanben un comunicat en occitan lengadocian e provençau) e suu site de la federacion deus caçaires landés qui an quitament hèit un comunicat en occitan gascon.
 
 
Un petit monde que s’esvaneish o las rasons de la colèra
 
E’s va tornar completament la pagina? Es tombada en efèit la senténcia deu guardians pissotèrs deu dreit dens la Republica. Com lo clapat d’ua pandela sus auserons, los caçaires d’alaudas son gahats per la rason d’estat. A l’òra d’ara – lhevat un cambiament de darrèra minuta, tostemps possible – ne pòden pas mei préner plaser tà montar la cabanòta on d’ordinari, au mes d’octobre, s’estujan darrèr ua guèita caperada de heuguèira o de brana en espiant lo cèu. Arribaràn, com de costuma, las troperadas de petits auseths qu’assajaràn de har pausar sus las estoblas? Autament dit suus camps de milhòc o de blat frescament segats. O sus un pradèra on l’iraga a barrejat totas las soas granòtas qui permeten de tornar préner fòrças tà contunhar lo gran viatge cap a las contradas luenhècas? Atau, tot un petit monde, estacat aus gèstes ancestraus e a las tradicions seré esfaçat deu païsatge.
 
Lavetz, un còp suprimida la caça dab las pandelas, tornarén pujar las populacions d’ausèths de passatge, briga tocadas, solide, per la pollucion, la desaparicion deus boscatges, l’urbanizacion pèga, los transpòrts incessants o los nòstes braves gatòts qui arronan suus coishins deu salon mes son tanben caçaires inveterats?
 
Los caçadors s’aprèstan probablament – per apatzar la lor decepcion e har passar la dolor – a se har còier beròias entercòstas veganas a basa de sòja e de haria de césers. En tot espiar dab nostalgia lo vocabulari nòste au torn de l’alauda. Espiam quauques exemples.
 
 
Un lexicòt per lo musèu?
   
 
 
 
Joan Jacme Fénié