Comencèt diluns passat en Burkina Faso lo jutjament de l’assassinat del president Thomas Sankara. Lo procès arriba 34 ans pus tard e se ten davant un tribunal militar. Sankara foguèt fusilhat per de militars dins la residéncia presidenciala lo 15 d’octòbre de 1987 en seguida d’un còp d’estat. La justícia del país decidiguèt de redobrir l’enquista en febrièr de 2020, après que l’estat francés desarchivèt de documents del complòt. Se crei que darrièr lo còp d’estat i aviá l’estat francés, la Còsta d’Evòri, la “Françafrica”, Libia e probable de mercenaris del liberian Charles Taylor e la CIA.
 
Al total, i a catòrze inculpats. L’acusat principal es Blaise Compaoré, ministre d’estat a aquel moment e teoricament melhor amic de Sankara, qu’assumiguèt la presidéncia de Burkina Faso après lo putsch. Es acusat d’atemptat contra la seguretat de l’estat, de complicitat dins l’assassinat e d’aver amagat lo cadavre. Son tanben inculpats Hyacinthe Kafando, cap de la seguretat presidenciala dempuèi 1987; lo general Gilbert Diendere, ancian cap del regiment d’elèit de la seguretat presidenciala, e qualques membres de la gàrdia presidenciala.
 
Sankara es vengut un simbòl del panafricanisme e de la lucha contra lo colonialisme. Conegut coma lo Che african, governèt après un còp d’estat en 1983 e comencèt una transformacion sociala e culturala pionièra en Africa: combatèt la desertificacion en plantant dètz milions d’arbres en quinze meses, faguèt pojar lo taus d’escolarizacion del 6% al 22%, amodèt de campanhas importantas de vaccinacion e melhorèt la situacion de las femnas en tot enebir l’ablacion genitala e la poligamia. De fach, son govèrn èra compausat de qualques femnas.
 
Totas aquelas politicas se faguèron sens l’ajuda de cap de poténcia e, de fach, en 1987 Sankara prepausèt dins una reünion de l’Organizacion per l’Unitat Africana que totes a l’encòp refusèsson de pagar lo deute exterior perque n’èran pas los responsables e qu’i aviá un deute de sang de las poténcias europèas envèrs Africa. La tòca èra de metre lo ponch final a una relacion de dependéncia amb la rèsta del Mond, mai que mai amb França.
 
 
Un crime dins lo silenci pendent de decennis
 
Compaoré governèt après lo còp d’estat: revoquèt las nacionalizacions fachas per Sankara e anullèt las politicas qu’aviá mes a bon tèrme. Dins una linha similara, en politica internacionala renoncièt a tota revendicacion de metre fin al neocolonialisme, de crear un movement panafricanista o de transformar las relacions Nòrd-Sud.
 
Governèt pendent qualques decennis fins en 2014, quand li calguèt fugir devèrs la Còsta d’Evòri amb l’ajuda de l’armada francesa, a causa d’una èrsa de protèstas popularas contra son intencion de modificar la Constitucion per se presentar a un nòu mandat.
 
La familha de Sankara aviá demandat justícia pendent 34 ans, mas lo govèrn de Compaoré s’èra opausat a tota demanda de n’exumar las rèstas, que foguèron escartairadas e enterradas dins un tombèl anonim. Uèi, se pòt començar d’esclarzir l’assassinat del revolucionari burkinabe, qu’en mai d’un eròi nacional es vengut un simbòl e un referent per tot lo continent.
 
 
 
 
Alexandre Solano
Article publicat originàriament en catalan dins Vilaweb