Tèxte legit
Cada dissabte, e gràcias a Clamenç Pech, presentarem dins Jornalet un personatge istoric del país nòstre, extrach de la cronica de Ràdio Occitània “L’occitan del jorn”, que se difusa de diluns a divendres dins l’encastre de l’emission “L’ora del tè” entre 17h e 18h.
Vos parlarai d’un nom qu’avètz benlèu ausit se vos sètz passejats per aquí. Un licèu de Catalonha Nòrd pòrta son nom, una estatua li fa omenatge al Jardin Reial de Tolosa e sa comuna de naissença li consacra un festenal… Vòli parlar del compositor Deodat de Severac, nascut en 1872 a Sant Felitz de Lauragués e mòrt a Ceret en 1921.
Après una enfança aürosa a Sant Felitz, al dintre d’una familha eissida de la vièlha aristocracia occitana, farà los estudis segondaris en cò dels dominicans a Soresa, puèi estudiarà lo dret e las letras a l’Universitat de Tolosa per anar al Conservatòri entre 1893 e 1896. Dintra aquesta annada a la Schola Cantorum de París ont demorarà onze ans. A l’eissida d’aquela formacion, publicarà una tèsi corta que comença per la frasa seguenta: “La musica francesa, s’acara, coma totas las autras brancas de l’Art, a un enemic redobtable: la centralizacion”. En fait de tèsi, aquel trabalh farà ofici de manifèst, quitament de crèdo pel demai de sa carrièra.
Podèm definir Deodat coma un compositor engatjat, quitament militant, que defend l’identitat regionala contra lo centralisme parisenc. Son trabalh fa referéncia a una identitat regionala occitana e mediterranèa, çò qu’es pro audaciós per un compositor de l’epòca. Mentre qu’una granda carrièra se dobrissiá a el a París, qu’èra estimat d’un nivèl comparable a Maurice Ravel, causiguèt de tornar al país.
Per el, i a pas d’antagonisme entre saberut e popular. Valoriza la cultura populara en ne fasent l’element fondador de la cultura saberuda. Dins un article paregut dins la revista Musica en 1911, Deodat de Severac escriu que “lo cant del Boièr, cantat sens cap de sciéncia per una polida votz meridionala [l’aviá] totjorn mai esmogut que los lieder fòrça expressius que los dison los cantadors expèrts e refinats dels recitals parisencs”. Introdusiguèt d’instruments tradicionals coma lo tible o la tenora catalans dins la musica sinfonica. Se ditz clarament “trobador” modèrne e esitarà pas a metre en musica de poèmas en lenga occitana.
Cada an, la Ciutat de Sant Felitz li consacra un festenal. Per 2021, annada del centenari de sa naissença, la sason s’espandiguèt entre estiu e davalada amb una bona part consacrada a las culturas occitana e catalana. Un concèrt foguèt quitament organizat a la prima dins la vila de Tòquio, en Japon. Se vos interèssa de cavar aquel univèrs sonòr, basta pas que d’anar vistalhar lo sit Internet del festenal que foguèt util per redigir aquesta cronica.
Clamenç Pech
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#6
Parlam musica !
E de sas conviccions monarquistas e anti republicanas, ne parlam?
#3
Nos cal dintrar dins l’arma de nòstras raices, escotar lo cant del vuèg, puèi se sensificar a la melodia venenta que puja, es pas un escarniment de quicòm, la cal daissar grèlhar e brotar, nos parla, nos encanta e la devèm percantar a flimpa de cap aquela musica del dintre de nosaus.
Vertat qu'estimi qu'avèm mancat quicòm n'en sabi ni lo perqué ni lo cossi benlèu cal espepissar...
A l’escasença de la mòstra pel centenari de sa mòrt, la bibliotèca de Tolosa a mes en linha un dorsièr plan documentat https://expo.rosalis.bibliotheque.toulouse.fr/deodat-de-severac/
#2 Los musicians occitans actuals se defendràn melhor que ieu non los defendriái, mas la musica populara (es a dire "que non a vocacion a passar per sabenta") que nos prepausan pòt encara e sempre constituïr una basa per elaborar de musica sabenta. La mespresar, ben al contra, nos fariá caire dins lo mesprètz borgés per tot çò que non nais de l'eleita societala borgesa — convencionalament parisenca o aparisenquida.
Far sonque de musica dita "mazurkas e autras conarias" e se contentar de las tornar jogar ad libitum a un nom : folklorisme, dins la marrida accepcion del tèrme. Una cultura que se repetís a l'infinit es tan mòrta coma una autra cultura que, ela, seriá causda cap e tot amnesica de sas tradicions populara.
Mas es vertat — e la quita peninsula iberica ne patís fòrça ela tanben, emai siá dins una mesura mendra que nosautres — qu'associam en general musica sabenta "musica classica" francesa (al sens del territòri linguistic, non pas de l'estat omonime) alamanda e italiana.
Donc, d'un costat, nos sèm mancats per entendre la crida de D. de Severac (e per li donar seguida, contràriament a çò qu'an fait los Iberics amb la crida de Pedrell).
E d'un autre costat, non sèm pervenguts a prepausar unas musicas manifèstament occitans (per çò mendre, cantadas en occitan) qu'aja agut lo resson de la musica dita "celtica" (amb totas las resèrvas antropologica que cal gardar a l'èime quand qualificam quicòm de "celtic").
Donc, dins una cèrta mesura, avètz plan rason de dire qu'avèm fins ara mancat quicòm. Non vòl pas dire qu'o avèm tot mancat : los nòstres trobadors son estats coneguts per Euròpa tota. Mas l'ora d'ara, se non o avèm encara tot perdut, nos demòra encara fòrça causas de ganhar e de cobrar.
E benlèu qu'aqueste rubrica "l'occitan(a) de la setmana" aurà per tòca de nos far remarcar tot çò que nos demòra de complir, non pas endacòm mai mas en çò nòstre, e non pas en francés ni en anglés, mas en occitan aqueste còp, amb una fòrta exigéncia artisitca, sempre.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari