capçalera campanha

Actualitats

Lo trauc negre supermassís màger

Sas caracteristicas pòdon pas èsser compresas a l’ora d’ara

| NOIRLab/NSF/AURA/J. da Silva
Los cercaires venon de descobrir çò que poiriá èsser considerat ja coma lo trauc negre supermassís màger de l’Univèrs (almens per la recèrca actuala). E ne son demorats plan estonats pr’amor que sas caracteristicas pòdon pas èsser compresas (a l’ora d’ara). Segon çò que dison ara los scientifics, es un trauc negre supermassís (aquò vòl dire que sa massa es mai d’un milion de còps la massa solara) que demòra al centre de la galàxia. Lo nom balhat a aquel trauc negre supermassís es pas de bon memorizar: JO313-1806.
 
En mai d’aquò, los cercaires que lo descobriguèron confirman que mesura mai d’1,6 miliard de solelhs e qu’es situat a mai de 13 miliards d’annadas-lutz de nòstra planeta. Pòt èsser un trauc negre supermassís o un quasar, e son origina se poiriá situar quand l’Univèrs aviá sonque 670 milions d’ans de vida. Aquò vòl dire qu’espeliguèt quand l’Univèrs aviá viscut sonque lo 5% de son existéncia. Jamai cap d’autre trauc negre descobèrt es tant ancian. Mai encara, son edat es fins a 20 milions de còps mai grand que lo recòrd del trauc negre pus ancian jamai trobat per de cercaires.
 
Per ansin, la comunautat scientifica tanben es estonada pr’amor que trapar e estudiar un trauc negre tant ancian coma aquel balha l’escasença, pel primièr còp dins l’istòria de l’umanitat, de poder analisar cossí foguèt l’Univèrs a a aquela luènha epòca. E aquò poiriá far cambiar lo vejaire sus cossí nasquèron e puèi se desvolopèron de mostres espacials (e plan ancians) coma aquel. La descobèrta foguèt publicada a arXiv.org après que se foguèt presentada a la darrièra amassada de la Societat Estatsunidenca d’Astronomia.

 
Un fenomèn de mal comprene
 

Malgrat que segon la quita sciéncia un trauc negre supermassís siá un mostre espacial que devòra la matèria, l’astronòm Feige Wang, de l’Universitat d’Arizòna, crei que se J0313-1806 se foguèsse format a aquela tras que luènha epòca de l’Univèrs auriá agut besonh d’una massa iniciala de mai de 10 000 solelhs. E los traucs negres se forman pr’amor de l’escrancament d’estelas massissas amb la massa iniciala de sonque qualques milièrs de solelhs. (Legissètz la seguida).




 
Aqueste article es publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion.  Podètz legir l'article entièr aicí.






abonar los amics de Jornalet



 
   

 
 

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Bandièra05 1180x150: SIDILLÀ

Comentaris

Delbòsc
1.

Es a Moscó. Absorbís tot çò qu'es a costat.

  • 4
  • 1

Escriu un comentari sus aqueste article