Lo jornalista de Vilaweb, Josep Casulleras Nualart, a parlat amb Marta Ter, expèrta en relacions internacionalas e especializada en Russia e lo Caucàs, a prepaus de las informacions que se difondon en Russia sus la guèrra e a prepaus de la contèsta que Putin comença de patir, una contèsta sociala mas tanben dins lo quite cercle de poder de Putin. En seguida vos prepausam una adaptacion en occitan del reportatge .

L’informatiu del primièr canal de la television estatala russa de dissabte se connècta amb un reportèr qu’es a Sebastòple, en Crimèa, e que mòstra un grop de soldats que venon de desembarcar, a qui donan un pichon lòt de manjar e una botelha d’aiga minerala. Explica que s’agís de soldats ucraïneses capturats a Odèssa, d’òmes que las autoritats d’Ucraïna considèran mòrts, mas que son vius, e que las autoritats russas an la benevolença de los manténer en vida, los far pojar dins de minibusses amb de manjar e d’aiga per los remandar sans e salves en cò lor. Vesèm pas pro ben las caras dels militars quadrats per las camèras, mas lo messatge de la television estatala russa es clar: Ucraïna difond de messorgas, fa de propaganda basada sus d’informacions falsas, ensaja de far creire que i a de militars mòrts venguts de martirs que, en realitat, son de desertors que Russia a ben tractat e que los a remandats a l’ostal.
 
Es un exemple d’explicar lo conflicte qu’an los mèdias oficials russes, segon Marta Ter, expèrta en relacions internacionalas, cercaira e una granda coneisseira de Russia e del Caucàs. “La television e la premsa escricha estatala explican que las fòrças armadas russas son en Ucraïna per defendre sa populacion dels neonazis que los vòlon agarrir, que son eles que van protegir la populacion del país vesin. Arriban de dire que quand las tropas russas intran dins una nòva vila o vilatge d’Ucraïna, sos abitants los aculhisson, e que quitament qualques vièlhs brandisson de drapèls sovietics”, çò explica Ter a Vilaweb.
 
Vaquí lo raconte oficial rus sus la guèrra d’Ucraïna, qu’es pas presentada coma una guèrra. “Eles asseguran que i a pas que d’atacas cirurgicalas solament sus las infrastructuras militaras d’Ucraïna, e afortisson que cap pas de civil es damatjat. E regiblan lo clavèl en explicant que i a de desercions massissas dels soldats ucraïneses”, coma lo cas dels presumits soldats arribats en Crimèa e tornats a l’ostal.
 
 
Lo jorn del cambiament sobde dins lo discors oficial rus
 
Mas Ter soslinha un fenomèn que s’èra pas vist dins los mèdias oficials russes qualques jorns abans l’invasion d’Ucraïna. “Quand l’Ostal Blanc comencèt de rendre publics de rapòrts de l’intelligéncia dels Estats Units qu’indicavan que Russia ocupariá Ucraïna dins qualques jorns, los mèdias, tant a l’interior coma l’exterior (Russia Today e Sputnik), se trufavan d’aqueles avertiments. Disián qu’Occident fasiá de proclamacions istericas, que Russia aviá pas cap d’intencion d’ocupar Ucraïna, e que los sols qu’ocupavan de païses sobeirans èran los Estats Units. Totes los mèdias mantenguèron aquel discors fins al 18 de febrièr. Aquel jorn, la propaganda faguèt una revirada. De ser, los informatius de la television parlavan ja de genocidi en Donbass e que s’evacuava la populacion de las republicas de Donetzk e de Luhansk.”
 
E l’intensitat de la propaganda aumentèt espectaclosament, coma o explica: “Mostravan de sabotatges dins una fabrica quimica de Donetzk, apareissiá un militar ucraïnés capturat en Donbass qu’explicava que lo govèrn de Kyiiv planificava un atac mortal, raportavan de veituras bomba qu’espetavan sens aver daissat de victimas, de bombas non espetadas trobadas sus las estradas sus las qualas fugissián devèrs Russia los autobusses plens de refugiats… Los informatius èran comols d’imatges de vièlhs, de femnas e d’enfants qu’arribavan espaventats en Russia, e se parlava solament de las atrocitats que Kyiiv èra a mand de cometre. Vladimir Putin apareissiá coma lo salvador dels russes qu’èran a mand de patir un genocidi.”
 
Es a aquel ponch, çò explica Marta Ter, que Putin ditz dirèctament qu’Ucraïna es un estat fictiu governat per de neonazis, que “cal desmilitarizar e desnazificar”. Es lo messatge que lo difond lo president rus la nuèch que comença l’ofensiva de granda escala contra Ucraïna. Mas dins son discors de la velha, ont reconeissiá l’independéncia de Donetzk e de Luhansk, i aviá ja los elements amb los quals Putin preparava lo raconte de l’invasion. Ter ne remarca qualques extraches significatius. La cercaira obsèrva: “Dempuèi que Putin es al poder, a volgut donar un imatge de dirigent e de país que respondon amb fermetat a las agressions imperialistas dels Estats Units e de l’OTAN. S’es creat e difondut suls mèdias estatals un discors patriotic e autoritari que remarca que Russia deu aver lo ròtle de poténcia globala que la tòca istoricament. E que s’es pas una poténcia mondiala es perque Occident la grèuja de longa, e que sa sobeiranetat e son integritat son constantament en perilh.” O disiá aital Putin: “Torni dire, nòstras accions nos defendon de las menaças que nos crèan, e nos prevenon d’un desastre encara mai grand que çò que se debana uèi.”
 
L’imatge d’una Russia descricha coma un país secutat pels enemics que la vòlon paura e umiliada es acompanhat dins los mèdias oficials d’un relat fòrtament patriotic. “Lo ponch fòrt d’aquel raconte es lo fach que l’Armada Roja foguèt la pèça clau per véncer Hitler e lo faissisme. Es pas una coïncidéncia que la granda fèsta nacionala de la federacion russa siá lo 9 de mai, quand se commemòra la victòria suls nazis. E aquò es totalament restacat amb lo discors actual de desnazificacion e de lucha contra lo faissisme, e un dels ponches centrals de la guèrra d’Ucraïna. I a l’idealizacion d’un país qu’es demorat tot sol a se batre contra lo faissisme en Ucraïna dins aqueles messatges.”
 
A prepaus d’aquò, Marta Ter soslinha un fragment del discors de Putin: “Eles [los dirigents ucraïneses] anaràn contra Crimèa, del meteis biais que contra Donbass, amb una guèrra, per tuar, coma las bandas de nacionalistas ucraïneses, complices d’Hitler, que tuèron de personas sens defensa pendent la granda guèrra patriotica. Declaran dobèrtament que reclaman mai de territòris russes. Lucharem per la desmilitarizacion e desnazificacion d’Ucraïna. […] Lo resultat de la Segonda Guèrra Mondiala, coma tanben los sacrificis realizats per nòstre pòble per la victòria sul nazisme, son sagrats.”
 
A l’encòp, los mèdias prepausan un imatge positiu e eroïc de l’istòria nacionala russa, per que los ciutadans se’n pòscan sentir fièrs, çò remarca Marta Ter. Putin disiá per justificar la guèrra: “Caliá arrestar immediatament aquela cachavièlha: lo genocidi contra de milions de personas que demòran aquí, que se fisan solament de Russia, qu’an d’espèr solament en nosautres.”
 
Per el, Ucraïna, la “pichona Russia”, es solament una estenduda de Russia, çò ditz la cercaira. “Vòl totjorn dominar l’espaci de l’anciana URSS. Abans, dins la guèrra de 2014, defendiá qu’èran lo meteis pòble, “un pòble fraire”, mas ara va mai enlà e descriu Ucraïna coma un estat fictiu, creat per Lenin. Tant qu’en Ucraïna vivon de russes el aurà l’obligacion morala d’intervenir en favor de tot rus que se tròbe menaçat. Aquel meteis discors dels russes que demòran a l’estrange mas qu’el los deu salvar l’empleguèt ja en Abcazia e en Ossetia del Sud en 2008.”
 
 
La deterioracion de Putin a l’interior
 
Mas i a un factor diferencial entre aquesta invasion e la d’Abcazia e d’Ossetia, segon Ter. “I a quicòm qu’a cambiat en Russia. Sa deriva bellicista a pas lo sosten d’una part de la populacion. En las guèrras ont aviá mandat dobèrtament de tropas fins ara, en Georgia en 2008 e en Ucraïna en 2014, la popularitat de Putin cresquèt fòrça. Alavetz tanben empleguèt l’argument dels russes a l’exterior, qu’el los deviá salvar de la salvatjariá, etc. Alavetz li foncionèt. Mas alavetz i aguèt pas d’ataca de la portada de l’actuala. Ara a passat l’òsca. Se se foguèsse arrestat a la reconeissença de las doas republicas de Donbass, seriá arribat fins al meteis ponch qu’arribèt en Ossetia e Abcazia. En aquel moment saupèt far valer sos avantatges, aquò e li serviguèt per que Georgia poguèsse pas intrar dins l’OTAN e per aver un element destabilizaire. Mas ara a passat l’òsca.”
 
E, coma o explica, en Russia i a fòrça gents qu’o comprenon pas. “Dempuèi lo primièr jorn, en plaça de l’euforia e de las mòstras de patriotisme, avèm vist de gents que riscan lor pèl en manifestant per carrièras per dire «non a la guèrra». E non pas solament a Sant Petersborg e a Moscòu, mas en Siberia. Aquò es nòu, s’èra pas jamai passat dempuèi que Putin es al poder, ni amb Chechenia ni amb Siria, que son de luòcs luènhs. Mas Ucraïna es diferenta, la considèran coma un pòble fraire, parlan rus, son d’eslaus.”
 
Aquò es lo primièr element diferencial que i a ara al nivèl intèrn, segon Marta Ter. Lo segond es lo dels oligarcas. “Amb aquelas sancions, e se l’ofensiva bellicista dura longtemps, perdràn lor argent. Son de gents pragmaticas, capitalistas, e çò que se passa ara lor agrada pas brica. Aquela aventura patriotica e bellicista de Putin lor sembla una bestiesa. Mikhaïl Fridman, Oleg Deripaska e Oleg Tinkov an ja dich que la veson pas ben, la guèrra. Aquelas gents an fòrça poder, dins Russia e defòra, e pòdon dispausar de fòrça recorses e tirar fòrça cordils al Kremlin.”
 
S’i pòt aver aicí una fendascla dobèrta dins lo cercle de poder de Putin? “Exacte –çò respond Ter–. Que las gents que i a a l’entorn de Putin, o almens qualques unes, vejan qu’aquò pòrta pas cap de profièch a Russia, qu’aquela invasion a pas cap de sens, pel mal economic que pòt ocasionar.” Considèra mai probable que Putin siá arrestat a l’interior de Russia que non pas a l’exterior, que la fendascla que mençona siá pro gròssa per lo demetre del poder. Mentretant, la repression intèrna en Russia creis exponencialament. “Tot aumenta, tot s’accelèra, coma una granda bòla de nèu que s’arrèsta pas jamai.”
 
 
 
 
Josep Casulleras Nualart
Reportatge publicat originàriament en catalan sus Vilaweb