Cada dissabte, e gràcias a Clamenç Pech, presentarem dins Jornalet un personatge istoric del país nòstre, extrach de la cronica de Ràdio Occitània “L’occitan del jorn”, que se difusa de diluns a divendres dins l’encastre de l’emission “L’ora del tè” entre 17h e 18h.

En lenga nòstra, lor dison «lei babi». Èra lo chafre pejoratiu donat als italians de Provença. A Marselha, lor disián «macaroni» o «gosses dels cais»… puèi que demoravan al Panièr, quartièr pròche del Pòrt Vièlh. Lo nòstre òme es un manjapasta el tanben, que sa familha es originària de Toscana, Laci, Piemont e Campània. Pòrta plusors escaisses: Chill Phil, Sentenza, AKH, Akhenaton. Mas son nom vertadièr es Philippe Fragione, nascut a Marselha en 1968 e vengut una legenda de l’hip-hop francofòne en l’espaci de 40 ans.
 
Sa vocacion li venguèt en 1981 a l’escasença d’un viatge a Nòva York dins la familha de son paire. Tre 1986, un primièr grop se forma, batejat “Lively Crew”, que compren ja AKH e Eric Mazel, ara conegut jol nom de Kheops. Lor primièr concèrt se debanèt a la MJC Corderie per un festenal reggae-ragga sus invitacion del Massilia Sound System. Lo grop IAM aurà sa forma actuala tres ans mai tard amb las arribadas successivas de Shurik’n, Imhotep, Freeman e Khephren. Calrà esperar encara quatre ans abans la sortida d’Ombres et Lumières, primièr album d’IAM sortit en 1993 que pausa las fondamentas de l’univèrs de la chorma marselhesa.
 
La consciéncia de la pesantor d’un centralisme redistributiu de sens unic venguèt pro d’ora. Lo tròç “Mars contre-attaque” es una carga violenta contra la depreciacion sistematica de la vila de Marselha qu’es tornamai a l’òbra d’aquesta passa amb de “flambadas de violéncia” repapiadas per quasi totes los canals disponibles. Coma o sabèm plan, es la mena de causa qu’a tendéncia a renfortir la coesion en cò de la populacion focèa, que i a pas res que los agrada mai que se sentir solets contra totes. A títol individual, Philippe Fragione se situa entre mai d’una cultura puslèu que de se conformar a un modèl en particular. A l’Akhenaton li agrada mai lo sistèma a l’anglosaxona puslèu que lo sistèma integracionista a la francesa. Es en tot cas çò qu’indiquèt al moment del pseudodebat sus l’identitat nacionala fa onze ans.
 
Es benlèu atal que cal veire Marselha e sos estatjants d’ont que vengan: un luòc, una ciutat a l’anciana que servís de ligam, de ciment e de recapte a d’individús venguts d’en pertot pel glòbe. D’individús coma un rapaire d’origina italiana convertit a l’islam qu’a causit de viure e trabalhar al país. Sas presas de posición controversiadas a respècte del vaccin contra la covid-19 pòdon pas far doblidar sas contribucions a la reflexion sul ciutadanatge e l’identitat nòstres… que foguèron plan beneficas.
 
 
 
Clamenç Pech