Cada dissabte, gràcias a Clamenç Pech, presentarem dins Jornalet un personatge istoric del país nòstre, extrach de la cronica de Ràdio Occitània ”L’occitan del jorn”, que se difusa de diluns a divendres dins l’encastre de l’emission “L’ora del tè” entre 17h e 18h.

Escalabra un arbre e soslevaràs lo monde. Perdon per aquela adaptacion un pauc capillotractada de la citacion d’Arquimèdes, mas per l’òme dont anam parlar, aquò se verifiquèt. L’audenc Marcellin Albèrt nasquèt en 1851 a Argelièrs ont establiguèt son cafè. Excellent orator, desvolopèt aquel talent mercés a son passatemps de comedian de teatre amator e ne faguèt bon usatge, puèi que foguèt elegit conselhièr municipal en 1881. Al vilatge lo disián “lo Cigal” per son caractèr fantasierós mas en lo país bassòl, i a qualques questions que se devon prendre al seriós.
 
Dins lo Bas Lengadòc, galejan pas amb lo vin… subretot quand fa viure tot lo país. Quand la crisi de la filloxèra truquèt durament l’ensemble de la viticultura exagonala, calguèt bravament de temps (una trentena d’annadas) per tornar trobar de volums de produccion corrèctes. Entre 1875 e los ans 1880, passèrem de 86 a 35 milions d’ectolitres… menant, entre d’autras causas, a la desertificacion de parçans entièrs dins de vinhals coma Còsta d’Aur e quitament Champanha! Alavetz, imaginatz las consequéncias dins los departaments del país bassòl ont se contentavan de far pissar la vinha! Mas lo malcontentament èra pas encara a son paroxisme.
 
La malícia espetèt dins las regions meridionalas occitanas quand venguèt la concurréncia desleiala dels vins artificials. Se podiá produire de vin de farlabica mercés a mai d’un procediment dont lo banhatge o encara la mescla de vins o encara lo sucratge, tecnica utilizada dempuèi l’Antiquitat. Marcellin Albèrt s’engatgèt tre 1900 dins la defensa dels vins naturals. Escriguèt una letra al president del Conselh Georges Clemenceau en 1907 per demandar l’abrogacion de la lei sus la destaxacion del sucre. L’11 de març d’aquela annada, Albèrt participa a la creacion del famós Comitat d’Argelièrs. Organiza una caminada de 87 vinhairons duscas a Narbona per anar rescontrar una comission parlamentària. D’aqueles 87 vinhairons de las debutas, arribarem lèu a mai de 300 000 personas que manifèstan per carrièras a Montpelhièr.
 
Lo poder central prenguèt paur! Cal dire que la Republica èra encara fragila e que monarquistas e bonapartistas pantaissavan pas que d’abatre la Gusa. Cossí caliá interpretar aquel movement espontanèu, motivat per la fam e que los adversaris de la Republica ensajavan de se recuperar? Que dire de las menaças de caumas de l’impòst? Aquò prenguèt pro d’amplor per qu’un dels lidèrs, lo cònse de Narbona Ernèst Ferrolh, anèsse en preson e que Marcellin Albèrt s’amaguèsse. Anèt a París lo 22 de junh per rescontrar los deputats mas degun lo vòl pas recebre. Serà doncas lo quite Clemenceau que lo recebrà lo 23. Lo ministre de l’interior s’engatgèt a reprimir la frauda. En escambi, Albèrt deviá apasimar las causas sus plaça, se constituir presonièr e parlar pas de lor rescontre a la premsa. Li donèt una bilheta de cent francs per tornar prene lo trin. Albèrt gardarà lo silenci mas Clemenceau s’afanèt de donar sa version a la premsa. Lo cafetièr d’Argelièrs perdèt tota credibilitat abans de tornar pausar lo pè al país.
 
La fin de sa vida foguèt pro trista. Considerat coma un traite e un vendut, se despatrièt un temps en Argeria. Malgrat d’ajudas pontualas de qualques vinhairons que doblidèron pas lo que lutèt per eles, Marcellin Albèrt moriguèt dins la misèria lo 21 de decembre de 1921. Aviá 70 ans.
 
 
 
 
Clamenç Pech