La fèsta tradicionala del fuòc en Occitània patís cada annada l’empediment que lo jorn de Sant Joan siá un jorn obrant (es solament festiu en Aran), e mai en França arriba just après la Fèsta de la Musica.
 
Ongan, Sant Joan es divendres, e en cèrts endreches d’Occitània la nuèch del fuòc se tendrà dissabte, en d’autres se tenguèt dissabte passat e en d’autres es reportada. En Aran, lo fuòc serà anuèch al centre a Les e Arties. A Tolosa, la musica de pertot serà dissabte la protagonista dins una tantossada e una serada organizada per Convergéncia Occitana amb la complicitat de Calandreta amb de concèrts de Mosaïca, ÒC Brigada Internacional e Courtial X Kogane.
 
 
Patrimòni de l’UNÈSCO en Aran e Comenge


En Aran e Comenge, la fèsta a pres un vam especial après que l’UNÈSCO reconeguèt coma patrimòni immaterial de l’umanitat las “fèstas del fuòc del solstici d’estiu dels Pirenèus” de 36 comunas d’Occitània (en Comenge e Aran), de 14 de Catalonha, de 9 d’Aragon e de 3 d’Andòrra.
 
En fòrça endreches del país, lo fuòc s’amòrta amb la boca empastada de la Fèsta de la Musica. Mas en Aran la fèsta es fòrça viva, mai que mai a Les e a Arties ont se sèrva la tradicion de cremar eth Haro, o eth Taro, dins la nuèch mai corta de l’an, segon la tradicion. En Comenge tanben crèman del meteis biais eth Halhar o eth Har.
 
E mai l’UNÈSCO aja catalogadas las fèstas del fuòc jos la meteissa etiqueta, aquestas son fòrça ricas e variadas. Cada vila o vilatge las fa segon sa faiçon ancestrala, e se presentan de biaisses diferents.



 

fffff		fffff
	Eth Haro de Les e Bausen, eth Taro d’Arties e eth Har de Comenge   Eth Haro, nomenat eth Taro en Arties e eth Har en Comenge, ei un tronc d’auet quilhat que serà cremat aguest ser en escadença dera net de Sant Joan.   En Les, pendent tot er an que se debanen hèstes populares ar entorn de tot eth procès tà preparar eth Haro: era davalada, era shasclada e era quilhada. Totun, era cremada que se harà anet ei eth moment mès especiau. Dempús dera benediccion deth brandon, e de cantar “aqueres montanhes que tan nautes son”, que s’alugue eth Haro. Ath sòn torn que i baren es halhèrs en tot hèr virar halhes alugades de pèth de ceridèr. Dempús se dance ath torn deth brandon enquia qu’ei completament cremat. Es dançaires, damb es vestits tradicionaus, que baren rondèus, borrègues, corrandes, gigues e d’autes dances deth país.   Bausenqu’a arrecuperat era hèsta deth Haro 85 ans dempús dera sua desaparicion. Gràcies a ua iniciativa dera associacion Es Sarnalhers e damb eth sosten des vesins e der ajuntament, est’an passat que shasclèren e quilhèren eth haro que se cremarà anet. En Arties, un viatge eth Taro ei alugat, se lo hè quèir per tèrra e se passege per toti es carrèrs deth pòble. Es joeni que sauten per dessús des ahlames. Fin finau, eth brandon se pòrte en çò deth baile, qui lo deu amortar en tot convidar a béuer ara gent que hestège.   S’agís d’ua tradicion millenària que se cristianizèc, mès damb origines que se placen en ua tradicion celtica. Era legenda que ditz qu’en crear-se eth Mond, un holet nomentat Erulet siguec arrefusat tant en Cèu coma en Lunfèrn pr’amor qu’ère plan marrit. Eth holet demorèc atrapat ena Val d’Aran. A compdar d’aqueth moment es vesins escampen es lacets alugadi deth Haro o deth Taro per carrèrs e camins, e baren ath sòn entorn entà hòrabandir aguest mau esperit.   Aquera tradicion qu’ei tanplan fòrça viua en Comenge a on, a prenut fòrça e vam gràcies a arreconeishença dera UNÈSCO e deth brave trabalh qu’a amiat a bon tèrme Eth Ostau Comengés.       FM

 
 
 

Es #CorbilhuèrsDeLes mos premanim entàs #HèstesDethHuec! 

Vos demoram eth 23 de Junh ena Plaça der Haro #HetesDeLes#HaroDeLes#Les@occitan_aranespic.twitter.com/lSfDa2RyV4

— Joanet Carabias Ané (@JoanetCarabias) June 19, 2022

 

Sabíetz qu'en Bausen an arrecuperat era hèsta deth Haro? #aranésòc

https://t.co/7kJOJDEdtppic.twitter.com/9LyFNACP6n

— #aranésòc (@aranesoc) July 12, 2021