Cada dissabte, gràcias a Clamenç Pech, presentarem dins Jornalet un personatge istoric del país nòstre, extrach de la cronica de Ràdio Occitània “L’occitan del jorn”, que se difusa de diluns a divendres dins l’encastre de l’emission “L’ora del tè” entre 17h e 18h.

Los loserencs li passan davant cada jorn sens se’n mainar de tròp; pasmens sa marca es impausanta. Aquela marca es la Catedrala Sant Privat de Menda, un edifici del sègle XIV que succediguèt a dos autres, respectivament del periòde merovingian puèi del periòde preromanic. Sas mensuracions son puslèu generosas amb 67 mètres de long per 30 mètres de larg. Son punt culminant es lo campanal de l’evesque d’84 mètres de naut. Dispausa de tres criptas, de dotze capèlas lateralas e d’un estil majoritàriament gotic. Aquela catedrala es un eiretatge de l’aristocrata gavaldanés Guilhem de Grimoard mai conegut jol nom d’Urban V, avantdarrièr papa d’Avinhon qu’a son estatua pausada just davant dempuèi 1874.
 
Lo pontife nasquèt al castèl de Grisac al ras del Pont de Montverd en 1309. Filh ainat de Guilhem de Grimoard e d’Anfelisa de Montferrand, eireta del nom de son paire. La familha Grimoard mena una vida austèra en Cevenas, malgrat son estatut. Après d’estudis de dret a Montpelhièr, intègra l’ordre dels benedictins a Chirac. I recep l’ordinacion sacerdotala abans d’anar ensenhar lo dret a l’universitat de Montpelhièr. Dirigirà puèi l’abadiá de Sant Victor a Marselha pel papa Innocenci VI. Ne fa son conselhièr diplomatic e li balha de missions en Itàlia. Es a Nàpols qu’aprendrà sa nominacion pel conclave d’Avinhon.
 
Lo papa Innocenci VI moriguèt lo 13 de setembre de 1362 e doncas, après los nòu jorns protocolaris de dòl, lo conclave se recampèt en Avinhon. Guilhem foguèt elegit après quatre torns d’escrutini. Se causiguèt lo nom d’“Urbanus” que vòl dire “de la vila” en latin. Foguèt considerat coma un dels primièrs papas umanistas. Faguèt espandir los òrts del palais dels papas per tornar trobar los qu’aviá coneguts pendent son enfança en Cevenas e que li avián donat aquel amor de la natura que lo caracterizèt.
 
L’Istòria retendrà tanben lo bastidor. En mai de la catedrala de Mende, li devèm la facultat de medecina de Montpelhièr atal coma las collegialas de Bedoesc e de Quesac. Creèt tanben las universitats de Cracòvia e de Viena. Intervenguèt tanben coma diplomata dins mai d’un conflicte dont la guèrra de cent ans, e capitèt de far liberar lo rei de França Joan IId, alara presonièr dels angleses. Moriguèt en 1370 mas foguèt pas beatificat que cinc sègles mai tard, compte tengut de las enquèstas en beatificacion interrompudas pel retorn de la papautat a Roma e dels esquismas que truquèron la glèisa catolica pendent aquel periòde.