Entre los ans 1995 e 2027 la planeta perdèt mai de 28 trilions de tonas de glaç. La velocitat del fenomèn s’accelèra e los cercaires sabon pas cossí reagir per o empedir. En mai d’aquò, la fonda de glaç e de nèu es en relacion amb d’autres problèmas tanben plan dangieroses per l’umanitat, coma l’aparicion de centenats, de milièrs de micròbis nòus que tornan del passat après se liberar del glaç. Sèm prèstes per contrarotlar aquel fenomèn?
 
Car una còla de scientifics chineses a tornat trobar gaireben 1000 micròbis e bacterias qu’èran demorats fins ara pendent de centenats de milièrs d’ans dins lo glaç al replanat del Tibet. E que se son desliurats pr’amor de la meteissa fonda de glaç mondiala, cada jorn pus rapida.
 
Lo replanat de Tibet es considerat coma lo tresen pòl de la planeta pr’amor de sos 46 000 glacièrs. E la majoritat d’aquestes son plens de vida dedins. Un tipe de vida, pasmens, qu’es plan diferenta de la vida exteriora: de bacterias, d’algas, o de campairòls preïstorics. Son d’organismes vius que jògan un ròtle clau dins los glacièrs.
 
 
De centenats de micròbis preïstorics
 
Los scientifics chineses an trapat ongan 968 micròbis desparièrs e nòus per l’umanitat. Demòran dins de condicions extrèmas amb de temperaturas totjorn jos zèro, fòrça radiacion solara e gaireben sens noiridura. E se pòdon gelar e desgelar a volontat. Per ara, los cercaires an fach un catalòg amb los nòus micròbis descobèrts, que pòdon (o pas) èsser plan dangieroses.
 
La question es que gaireben l’80% dels glacièrs de Tibet desapareisseràn lèu. Tibet es una font d’aiga pels païses vesins. Tanben es conegut coma lo castèl d’aiga d’Asia. Mas Tibet s’escalfa tres còps mai lèu que d’autras regions pr’amor de son altitud.
 
Segon un rapòrt de l’OMS, Tibet patiguèt entre 1980 e 2016 2 jorns de mens annadiers de nèu, e fins a 4 segon la region. E aquò provocarà la fin de l’80% dels glacièrs tibetans. L’urgéncia scientifica es ara d’identificar totes aqueles micròbis e de n’estudiar las consequéncias. Fins ara, la sciéncia a classificat fins a 3241 genòmas desparièrs en 21 glacièrs dempuèi l’an 2016. 11 d’aquestes èran de nòvas espècias per l’òme, que foguèron trapadas dins un meteis glacièr. Un trabalh estonant.
 
D’autre latz, son de micròbis e bacterias qu’ajudaràn plan a conéisser l’istòria de la vida sus la Tèrra, puèi que qualques unes an mai de 10 000 ans. E se pòdon plan tornar reviscolar amb de condicions bonas. Arunan, una còla scientifica chinesa trobèt 33 virus al glacièr de Guliya, en Tibet amb una edat mejana de 15 000 ans.
 
Segon aqueles scientifics chineses, son de micròbis, virus e bacterias que demorèron gelats durant mai de 15 000 ans amb una quantitat importanta de dioxid de carbòni (12 milions de tonas) e qu’ara tornaràn a la superfícia e dins l’atmosfèra de la Planeta Blava. Per aquela rason divèrses cercaires an ja restacat lo cambiament climatic actual amb d’autres problèmas tanplan grèus per l’umanitat coma la liberacion de gases d’efièch de sèrra, a mai de de milièrs de virus, bacterias e micròbis jamai descriches abans e que pòdon èsser potencialament fòrça dangieroses. (Legissètz la seguida).




 

---

Aqueste article es publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion.  Podètz legir l'article entièr aicí.