Ròse… De segur Lou Pouèmo dóu Rose de Frederic Mistral. Un monument, los nautièrs, la fièira de Bèucaire, l’Anglòra e lo Drac, etc.
De Ròse es d’un biais tot autre que nos en parla Danièla Julien dins sa rejoncha de novèlas pareguda en cò de Jorn. D’aquel obratge, lo flume coma se deu n’es l’eròi primièr. Present de longa, cambiadís, atrasent, testard, crudèl a sas oras. Un eròi de milanta caras, quora mandra crèbaset, crèbafam, quora buòu confle e moligàs s’estaloirant tal un monsur cossut dins sa lichièira, e puèi subte taur descabestrat, desrabant a son passatge arbres e ostals, destrantalhant vias, carris e ponts e negant sens pietat monde e campèstre. Mas per l’autora e totes los personatges tant estacants los uns coma los autres que descobrissèm al fial de las uèch novèlas, la tòca comuna es aquel pivelament indefectible fach d’admiracion e de crenta a respècte del flume rèi. Cadun de son biais entreten un rapòrt especial amb Ròse. Ela d’en primièr es son enfança dins lo tarrabast de las bombas que tomban d’aquel temps en raissas suls ponts e tanben la presa de consciéncia de sa lenga qu’un moment fòrt n’es la descobèrta d’un exemplar de Mireio. E puèi avèm totes los autres, eròis umils ligats eles tanben al taur de Provença per son mestièr, per sos lésers o tot simpletament per son luòc de vida e de naissença. Lo pescador que finirà negat, lo negachin e la sanha del panieraire de Valabrègas, lo fornièr que la malautiá botarà en cadieral de rodetas mas que, afogat de fotografia quitarà pas de se trigossar sus lo ribairés peirós per far sos retraches d’aiga movedissa, de barcas e d’aucelina. E tanben la dòna suicidària salvada al darrièr moment alara que se voliá negar coma la mameta sola, nafrada arrucada a son ostal embrutit. I a encara aquel parelh de toristas venguts tant amoroses del flume que van crompar un batèu per se i passar la retirada, pivelats eles tanben pel balèti dels canadairs que venon chucar l’aiga a ras de la susfàcia. Balèti tragic per eles.
Los canadairs justament! Es lo títol d’una novèla. Per ieu, dins aquel estiu de calimàs e de catastròfa climatica, m’èri acarat de legir cada ser una novèla del libre de Danièla. En aquela passa, diari, ràdio o television nos porgissián de longa d’informacions dramaticas, incendis, granissa, aigassas e ne passi. Es atal qu’a l’azard de la lectura en aquesta velhada l’actualitat, tala coma las frasas sus la promptadoira d’un cantaire, se veniá inscriure en temps real sus las paginas del libre. Mas la lenga, lo biais de dire e d’escriure, la precision del vocabulari e lo ritme trespassavan largament la pròsa convencionala dels cronicaires oficials.
Òc, la lenga coladissa, la coneissença prigonda dels luòcs, l’evocacion poetica e saberuda del bestium tant coma del plantum vos fan navegar suaus de long d’un flume… pas totjorn tranquil!
Jòrdi Peladan
De Ròse es d’un biais tot autre que nos en parla Danièla Julien dins sa rejoncha de novèlas pareguda en cò de Jorn. D’aquel obratge, lo flume coma se deu n’es l’eròi primièr. Present de longa, cambiadís, atrasent, testard, crudèl a sas oras. Un eròi de milanta caras, quora mandra crèbaset, crèbafam, quora buòu confle e moligàs s’estaloirant tal un monsur cossut dins sa lichièira, e puèi subte taur descabestrat, desrabant a son passatge arbres e ostals, destrantalhant vias, carris e ponts e negant sens pietat monde e campèstre. Mas per l’autora e totes los personatges tant estacants los uns coma los autres que descobrissèm al fial de las uèch novèlas, la tòca comuna es aquel pivelament indefectible fach d’admiracion e de crenta a respècte del flume rèi. Cadun de son biais entreten un rapòrt especial amb Ròse. Ela d’en primièr es son enfança dins lo tarrabast de las bombas que tomban d’aquel temps en raissas suls ponts e tanben la presa de consciéncia de sa lenga qu’un moment fòrt n’es la descobèrta d’un exemplar de Mireio. E puèi avèm totes los autres, eròis umils ligats eles tanben al taur de Provença per son mestièr, per sos lésers o tot simpletament per son luòc de vida e de naissença. Lo pescador que finirà negat, lo negachin e la sanha del panieraire de Valabrègas, lo fornièr que la malautiá botarà en cadieral de rodetas mas que, afogat de fotografia quitarà pas de se trigossar sus lo ribairés peirós per far sos retraches d’aiga movedissa, de barcas e d’aucelina. E tanben la dòna suicidària salvada al darrièr moment alara que se voliá negar coma la mameta sola, nafrada arrucada a son ostal embrutit. I a encara aquel parelh de toristas venguts tant amoroses del flume que van crompar un batèu per se i passar la retirada, pivelats eles tanben pel balèti dels canadairs que venon chucar l’aiga a ras de la susfàcia. Balèti tragic per eles.
Los canadairs justament! Es lo títol d’una novèla. Per ieu, dins aquel estiu de calimàs e de catastròfa climatica, m’èri acarat de legir cada ser una novèla del libre de Danièla. En aquela passa, diari, ràdio o television nos porgissián de longa d’informacions dramaticas, incendis, granissa, aigassas e ne passi. Es atal qu’a l’azard de la lectura en aquesta velhada l’actualitat, tala coma las frasas sus la promptadoira d’un cantaire, se veniá inscriure en temps real sus las paginas del libre. Mas la lenga, lo biais de dire e d’escriure, la precision del vocabulari e lo ritme trespassavan largament la pròsa convencionala dels cronicaires oficials.
Òc, la lenga coladissa, la coneissença prigonda dels luòcs, l’evocacion poetica e saberuda del bestium tant coma del plantum vos fan navegar suaus de long d’un flume… pas totjorn tranquil!
Jòrdi Peladan
 | JULIEN, Danièla. De lòng dau Ròse (en occitan e en francés). Jorn, 2022. 150 paginas. 15 èuros. |
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Aquí una desmarcha un pauc dins los passes del Max Roqueta, mas dins una lenga pro enrasigada, qu'es mailèu la del Poèma dòu Ròse del Frederic Mistral — e se compren plan perqué. Totun, una diferéncia fondamentala demòra entre la natura de Max Roqueta e la de Danièla Julien. Plan sovent, lo grand Max s'esforcèt de mostrar çò que cap uman non pòt veire : una natura sense l'uman. L4aigait de D. Julien es plan mai incarnat e, a còps, sensual. Una lectura indispensabla.
Quina descripcion mai calinaira! Que lo me cal crompar!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari