Los cans pòdon odorar de cambiaments de nòstre alen e trapar se sèm nervioses, segon un nòu estudi realizat per de cercaires de l’Universitat de Newcastle e de l’Universitat de Belfast de la Reina. Car en totas las espècias animalas las odors pòrtan de senhals quimics evolucionats per comunicar quicòm. E los cans e d’autras espècias canidas pòdon trapar d’informacion dins l’odor per plusors rasons: localizar de predators, trobar de noiridura, identificar d’individús o encara reconéisser de membres pròches de la familha.
 
Los cans an un excellent sens de l’odorat. Son demorats de milièrs d’annadas près dels umans a aprene a interpretar cèrtas odors amb de cambiaments psicologics de nòstra espècia. Aital, pòdon plan reconéisser l’ansietat o encara l’estransi uman s’o an plan aprés a o far.
 
Aquela facultat, qu’èra estada sospechada pendent de temps, ara es confirmada d’un biais oficial a travèrs de la sciéncia. Un nòu estudi a confirmat que los cans an, per mejan de l’odor, una ajuda per melhorar lor qualitat de vida e empachar de possiblas atacas. Aquò atenha la capacitat de reconéisser l’estransi d’autres animals, coma l’uman. E justament los cans pòdon far servir aquel mecanisme per balhar una responsa a l’experiéncia psicologica temporària de lors proprietaris.
 
“Coma umans produsèm d’odors diferentas a travèrs de nòstres alen e susor, que mòstran als cans se sèm tranquils o pas, e mai siá una facultat plan desconeguda encara per fòrça umans, çò diguèt Clara Wilson, cercaira de l’Escòla de Psicologia de l’Universitat de Belfast de la Reina.
 
Per tal d’efectuar l’estudi los cercaires amassèron d’odors d’umans que fumavan pas o d’umans qu’avián pas encara menjat. Las odors foguèron amassadas abans e après que se foguèt fach d’exercicis aritmetics, çò que provòca un cèrt nivèl d’estransi en nòstra espècia. A mai, tanben foguèron amassadas de donadas del ritme cardiac e tanben de la pression de la sang.
 
 
Una odor que demòra pendent d’oras
 
Las odors èran de 36 umans que venguèron mai nervioses del temps que fasián d’exercicis aritmetics. Puèi, las odors foguèron mostradas a de cans qu’èran estats entraïnats a las reconéisser e que las poguèron identificar encara plusors oras apuèi (3 oras, exactament). Pendent l’experiment, los umans demandèron als cans de trapar los umans estransinats. En 720 còps, los cans identifiquèron plan mai de 675 còps l’alen dels estransinats, çò es fins al 93,75% dels còps. Una resulta tan nauta coma aquela èra pas esperada pels cercaires.
 
Lo primièr còp que se faguèt l’experiment, los cans trapèron mai del 94,4% dels còps los umans nervioses. Al total, los cans identifiquèronlos umans estransinats entre lo 90% e lo 96,88% dels còps. Per ansin, los cercaires an confirmat que “los cans pòdon trapar una odor restacada amb d’estransi uman e aquò vòl dire que coneisson plan mai lors proprietaris que çò que sospechàvem. Lo nivèl d’ansietat foguèt totjorn identificat sens veire lo proprietari”. (Legissètz la seguida).



 

---

Aqueste article es publicat dins Sapiéncia, la revista occitana de divulgacion scientifica, amb la quala Jornalet a un acòrdi de cooperacion.  Podètz legir l'article entièr aicí.