Tèxte legit
Cada dissabte, gràcias a Clamenç Pech, presentam dins Jornalet un personatge istoric del país nòstre, extrach de la cronica de Ràdio Occitània ”L’occitan del jorn”, que se difusa de diluns a divendres dins l’encastre de l’emission “L’ora del tè” entre 17h e 18h.
Son los testimònis immobils d’un temps quasi millenari. Son perduts al mitan de platèls nuses o alara ajocats a la cima d’un mont, a d’endrets estrategics. Son aquí per veire venir d’enemics partits dempuèi longtemps amb la pilha. Segur que vòli parlar dels castèls dits “castèls catars” que son escampilhats dins Aude o Arièja. Aquelas ciutadèlas te pòdon donar lo vertige. I a non solament lo vertige que pòdon aver cèrtas personas que pòdon pas agachar en bas mas i a subretot lo vertige d’una tragèdia que cèrts jaces de pèira aurà aclapada.
Lo monde que vivon per aqueles parçans, a l’ombra d’aquelas ciutadèlas, ne fan pas grand cas. Basta pas que de parafrasar Ives Roqueta quand disiá que “tota memòria qu’es pas la de costal es sens poder sul silenci”. E çò pièger es qu’aquelas roïnas nos son pervengudas pr’amor que son de construccions posterioras a la Crosada. E òc, çò qu’apelatz de castèls catars son en fait de fortalesas bastidas per l’administracion reiala pr’amor, encara un còp, que foguèron pas plaçadas aquí per res.
Lo chafre de “Ciutadèlas del Vertige”, segur que fau pas que lo manlevar. O devèm a Michel Roquebert, jornalista e istorian mòrt en 2020. Aquel girondin d’origina aurà contribuit, animat per sa sola passion, a rompre lo silenci a l’entorn de l’istòria bassòla al sègle XIII. Dempuèi son òbra massissa L’Epopèa catara (cinc tòms; 28 ans de trabalh) a un libròt coescrit amb Georges Serrus en cò de Loubatières en passant per son Istòria dels catars publicada en cò de Perrin… es pas de bon dissociar lo nom de Michel Roquebert d’aquel episòdi tragic.
Nascut en 1929 a Bordèu, passèt pel licèu Miquèu de Montanha e estudièt puèi la filosofia qu’ensenhèt pendent sièis ans. Daissèt l’Educacion Nacionala per se consacrar al jornalisme en 1955 a La Dépêche du Midi ont assegurèt una cronica d’arts e espectacles. Es al mitan dels ans 1960, a la demanda de la directritz Evelyne Baylet que comencèt a s’interessar al catarisme. Aquò comencèt doncas per una sèria d’articles sul subjècte, per l’edicion dominicala del jornal.
Lo jornalista se daissèt embarcar pauc a pauc dins aquela epopèa e s’i consacrèt plenament a partir de sa retirada dins los ans 1980. Pauc a pauc, venguèt una referéncia dins lo domeni. Recompensat pel prèmi Gobert de l’Acadèmia Francesa per sa soma L’Epopèia catara, foguèt tanben sòci de l’Acadèmia de las Sciéncias e Bèlas Letras de Tolosa. En 2019, ajudèt lo departament d’Aude per l’inscripcion de las Ciutadèlas del Vertige al patrimòni mondial de l’UNÈSCO.
Clamenç Pech
Articles relacionats
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
Un darrièr l'autres totis los actors màgers del reviscòl occitan dels ans seissanta e setanta del sègle passat desapareissan. Diguns los a remplaçats. Escafats a cha pauc coma l'occitan, coma l'idèia occitana.
Ocuò m'esponto toujiour de legi de pretenduts nociounolistos qu'escrìvou dién de diolèctes periferiques en lioc d'escriéure en lengodouciô centrau d'Ourlhat puèi que lou centre de l'Ouccitònio, sou pounch d'opuèch se fozèt l'esperiéncio de tolha dinc un cortou uno mapo d'Ouccitònio e d'ensojia de lo faire teni soubre uno ogulho, veirés que lou pounch d'opuèch toumbo dién lou poïs d'Ourlhat.
Cau dounc porla e escriéure dinc oquelo fuormo de lengodouciô e l'escriéure lou mai founeticomen poussible, cò'i dire per exeple escriéure lou sac e pas lou sat puèi que un "shat" pichou es un [shoku] e pas un * {shotu)
Tont que l"Ouccitànio ourò coumo souls militonts de pataisonts periferiques, risco pas d'obèdre uno identitat nociounauo.
La fotografia d'illustracion es del lemoxin Jean-Claude Peytavie, un bèl artista fotografe.
Miquel Ròcabèrt foguèt tanben lo papet de pichons calandrons de Tolosa, e foguèt un poèta fòrça pauc productiu, mas de plan nauta qualitat. TròbaVox ven de tornar publicar los sieus poèmas "Les tourments et les songes".
Coneissiá fòrça plan l'òbra e la pensada (la persona tanben) de Renat Nelli e dels trobadors. Sa bibliotèca personala dins quel domeni, ni qu'èra lo de son especialitat, se'n manca, èra totun la d'un grand especialista.
Ajustarai encara a aquesta presentacion dos o tres punts complementaris :
Cal evocar sa granda simplicitat, notadament davant los arqueològues saisonièrs coma ieu, qu'aculhissiá frairalament al Grop de Recèrcas Arqueologicas de Montsegur e dels Alentorns, als costats d'una autra bèla anma de franc còr, André Czeski.
Quand parlava dels Bons Crestians del sègle XIII, Miquèl donava l'impression de los aver crosats sul camin sieu la velha al ser. L'ambient qu'aquò suscitava dins la còla d'escavacions arqueologicas (d'amators esclairats) èra extraordinària.
Miquèl enfin, segon ieu un pauc tròp tard, totun, venguèt tanben Mantenèire de l'Academia dels Jòcs Florals, coma o venguèt abans el son grand amic regretat Jean Duvernoy, un autre gigant dels estudis catars, rigoroses totes dos, e respectuoses de la memòria de las gents qu'estudiavan, tant coma del pòble que ne vòl cobrar la memòria integrala, mai que de s'anar pèrdre dins de teorias fumosas que, per s'establir, non prenon qu'una partida del fons istoric — la que las semblan justificar — sense jamai evocar totas las autras que las infirman plan segur. Amb Anna Brenon e Renat Nelli, nos auràn restituïda la memòria mai autentica dels Bons Crestians Occitans (centrals) del sègle XIII, del biais mai onèste e leial que foguèsse possible. Dòmna Brenon non publica pus gaire, e los tres autres an disparegut. A legir las farivòlas, se volent sabentas e universitàrias, o los deliris esoterics de las publicacions actualas suls "catars", se vei aisidament quant nos pòt mancar la preséncia d'aquelas gents tan preciosas que, per ara, irremplaçadas, a favor d'aquel aspècte important de la pensada e de la cultura d'Occitania Centrala.
Ò rai. Unes riràn benlèu d'aquela darrièra remarca, relativa la pensada e de la cultura d'Occitania Centrala. Avètz agut en man lo diccionari filosofic de Pèire Baile (1647-1706). Èra un protestant del Cailar, a costat de mon ancian vilatge, al nòrd de l'ancian Comtat de Foish, dins la val de Lèsa. Fugiguèt (per cambiar…) las persecussions catolicas dins lo refugi nòrd europèu de Rotterdam. S'obrissètz lo sieu diccionari filosofic (l'òbra que fonda per tota Euròpa lo dit "Sègle de las Luses", res de mens !!!) i trobaretz l'intrada "maniqueisme" (una autra religion que la dels Bons Crestians, mas que las confondiam totas doas a aquel moment, fins a Dennis de Rougemont, al mens, e mai n'i a que s'i enganan encara). Totas las remarcas qu'aqueste protestant establís subre de punts teologics e filosofics, en tot atacant intelligentament lo credo catolic donan rason als "catars", alara que la memòria d'aquelas pauras gents èra perduda ja despuèi bèl brieu. Pèire Baile considèra que la responsa teologica del "maniqueïsme" es la pus senada e la mens insultanta per l'intelligéncia al problèma de l'existéncia del mal. Una pensada d'Occitania centrala, donc.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari