Actualitats
Es descobèrt un tèxt en basco ancian del sègle Ir abans lo Crist
La descobèrta demòstra que los ancians bascos èran alfabetizats amb una escritura pròpria e que serián restacats a la cultura ibèra
Tèxte legit
L’associacion scientifica Aranzadi a anonciat una descobèrta importanta sus la lenga basca. Mentre qu’estudiavan la montanha d’Irulegi, a Aranguren (Navarra Sud), trobèron una pèça unica en forma de man del sègle Ir abans lo Crist, amb una inscripcion en basco ancian, çò rapòrta Berria.
Es lo tèxt protobasco mai ancian trobat fins ara. A quatre linhas: lo primièr mot l’an transcrich “sorioneku”, que se tradutz en basco modèrne coma “zorioneko” e significa “astruc”.
La descobèrta es mai que mai importanta perque confirma doas causas. D’un caire, qu’en aquel territòri se parlava basco al començament del sègle Ir abans lo Crist; e de l’autre, que dins aquel airal s’emplegava una varianta de l’escritura ibèra, amb qualques particularitats. Per tant, la Man d’Irulegi demòstra que los ancians bascos èran alfabetizats. Fins ara se cresiá que comencèron d’escriure en alfabet latin après la conquista romana.
La pèça es de bronze que conten un 53% d’estanh, un 41% de coire e un 2% de plom; una causa abituala dins los aliatges ancians. Sembla una man drecha a l'escala naturala. L’examen fa creire que se trobava clavelada sus una basa probablament de fusta. Fa 143 millimètres de naut, un millimètre d’espés e e 128 millimètres de larg. Pesa 36 gramas.
Los scientifics an soslinhat tanben d’autres elements: que l’imatge d’una man clavelada los dets cap aval a un ligam amb lo camp cultural ibèr de la val d’Èbre e que la tecnica emplegada per l’escritura es unica, perque las letras se fasián d’en primièr en gravant de linhas e après en las perforant de ponches dessús.
Tota aquela informacion a dobèrt un camin per repensar las idèas sus la cultura dels ancians bascos, e encoratja a contunhar l’estudi del restacament de la cultura basca a l’ibèra.
Es lo tèxt protobasco mai ancian trobat fins ara. A quatre linhas: lo primièr mot l’an transcrich “sorioneku”, que se tradutz en basco modèrne coma “zorioneko” e significa “astruc”.
La descobèrta es mai que mai importanta perque confirma doas causas. D’un caire, qu’en aquel territòri se parlava basco al començament del sègle Ir abans lo Crist; e de l’autre, que dins aquel airal s’emplegava una varianta de l’escritura ibèra, amb qualques particularitats. Per tant, la Man d’Irulegi demòstra que los ancians bascos èran alfabetizats. Fins ara se cresiá que comencèron d’escriure en alfabet latin après la conquista romana.
La pèça es de bronze que conten un 53% d’estanh, un 41% de coire e un 2% de plom; una causa abituala dins los aliatges ancians. Sembla una man drecha a l'escala naturala. L’examen fa creire que se trobava clavelada sus una basa probablament de fusta. Fa 143 millimètres de naut, un millimètre d’espés e e 128 millimètres de larg. Pesa 36 gramas.
Los scientifics an soslinhat tanben d’autres elements: que l’imatge d’una man clavelada los dets cap aval a un ligam amb lo camp cultural ibèr de la val d’Èbre e que la tecnica emplegada per l’escritura es unica, perque las letras se fasián d’en primièr en gravant de linhas e après en las perforant de ponches dessús.
Tota aquela informacion a dobèrt un camin per repensar las idèas sus la cultura dels ancians bascos, e encoratja a contunhar l’estudi del restacament de la cultura basca a l’ibèra.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#3
Je vous demande pardon, on se connaît ?
Vous devez faire erreur, je suis français je ne lis pas les blogs politiques catalans.
#4 Vertat aquò devria far abançar a passes gigants la causa occitana. Siquenon Jornalet ne'n parlaria pas, plan segur !
#3 Ton pseudo ne correspond pas à ton post. Il faut être détendu du gland petit occitaniste. Desserre ton string et pète un bon coup.
#1 Osca !
Merci à Jornalet de nous informer sur cette découverte enthousiasmante, qui éclaire l'histoire de nos amis basques.
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari